Bài 1:  Khi “số lượng” không còn là ưu tiên hàng đầu

Tại một buổi sinh hoạt chi bộ ở ấp Tham Chu, phường Vĩnh Phước, TP Cần Thơ, Bí thư Chi bộ đã nêu thẳng vấn đề: “Phát triển đảng viên là nhiệm vụ sống còn của tổ chức đảng, nhưng nếu chỉ chạy theo số lượng, kết nạp ồ ạt thì không những không mạnh lên, mà còn dễ yếu đi từ bên trong”. Câu chuyện ấy không mới, nhưng luôn nóng hổi. Thực tiễn nhiều năm qua cho thấy: Trong khi nhiều địa phương, cơ sở đạt chỉ tiêu kết nạp đảng viên, thì vẫn tồn tại tình trạng một số đảng viên mới chưa thật sự gương mẫu, thậm chí có người sau kết nạp không giữ được sự rèn luyện bản thân, bị xử lý kỷ luật hoặc xóa tên khỏi danh sách đảng viên.

Lễ kết nạp đảng viên mới tại phường Vĩnh Phước.

Vì sao phải coi trọng chất lượng hơn số lượng?

Bản chất của Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của dân tộc. Đội tiên phong ấy phải gồm những thành viên thật sự ưu tú, tiêu biểu, có lý tưởng cách mạng. Nếu chỉ “đủ về số” mà không đảm bảo tiêu chuẩn, hàng ngũ Đảng sẽ bị pha loãng.

Cùng nhìn lại quá trình sụp đổ của Liên Xô cùng hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu

Trong thế kỷ XX, sự ra đời và phát triển của Liên Xô cùng hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu từng là niềm tự hào, là điểm tựa tinh thần cho phong trào cách mạng thế giới. Thế nhưng, chỉ trong giai đoạn ngắn từ cuối thập niên 80 đến đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, hệ thống xã hội chủ nghĩa hiện thực ở Đông Âu đã lần lượt tan rã. Liên Xô - thành trì của chủ nghĩa xã hội, nơi có Đảng Cộng sản với hơn 19 triệu đảng viên đã sụp đổ vào năm 1991. Các Đảng Cộng sản ở Ba Lan, Tiệp Khắc, Hungary, Bulgaria, Romania... cũng lần lượt mất quyền lãnh đạo.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ ấy, song một trong những nguyên nhân mang tính quyết định, được Đảng ta nhiều lần nhấn mạnh, chính là sự thoái hóa, biến chất của một bộ phận lớn cán bộ, đảng viên. Nhìn lại nguyên nhân này, rút ra bài học kinh nghiệm, là yêu cầu sống còn để Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vững vai trò lãnh đạo, xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh.

Tha hóa về tư tưởng chính trị - nguyên nhân cốt lõi

Trong những năm cuối thập niên 80, không ít cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Liên Xô đã rời bỏ nền tảng tư tưởng Mác - Lênin, từ bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ. Từ tư duy “cải tổ” (perestroika), một số nhà lãnh đạo dần trượt dài sang đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, chấp nhận con đường do phương Tây áp đặt. Cán bộ, đảng viên xa rời lý tưởng cộng sản, mất niềm tin vào con đường xã hội chủ nghĩa.

Suy thoái về đạo đức, lối sống làm mất niềm tin của nhân dân

Một trong những lý do khiến nhân dân quay lưng với Đảng Cộng sản Liên Xô và Đông Âu chính là tình trạng quan liêu, đặc quyền, đặc lợi của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Không ít người lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vun vén lợi ích cá nhân. Tham nhũng trở thành vấn nạn phổ biến, khiến Đảng bị coi là một “giai cấp quan liêu mới” xa rời quần chúng.

Năng lực yếu kém, hình thức trong công tác tổ chức cán bộ

Việc kết nạp đảng viên ở nhiều nơi mang tính phong trào, chạy theo số lượng. Hàng loạt quần chúng được kết nạp nhưng không được rèn luyện kỹ lưỡng, thiếu thử thách trong thực tiễn. Hệ quả là nhiều đảng viên không có năng lực lãnh đạo, thậm chí quay lưng lại với Đảng trong những thời điểm khó khăn.

Buông lỏng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Đảng Cộng sản Liên Xô và Đông Âu không duy trì được cơ chế tự chỉnh đốn, tự đổi mới thường xuyên. Những sai lầm, lệch lạc không được phát hiện và xử lý kịp thời. Kỷ luật Đảng lỏng lẻo, đảng viên vi phạm không bị xử lý nghiêm minh. Một số lãnh đạo cao cấp thậm chí “hợp thức hóa” những quan điểm xa rời chủ nghĩa Mác - Lênin.

Bài học cảnh tỉnh cho Đảng ta: Từ sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu, Đảng ta đã nhiều lần rút ra bài học sâu sắc. Ngay từ Hội nghị Trung ương 2 (khóa VII, 1991), Đảng đã khẳng định: “Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự sụp đổ là các Đảng Cộng sản đã xa rời quần chúng, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất”.

Trong các Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII), Đảng tiếp tục nhấn mạnh nhiệm vụ cấp bách: ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Để không đi vào “vết xe đổ” ấy, Đảng ta kiên định thực hiện: (1) Chú trọng chất lượng đảng viên, không chạy theo số lượng; (2) Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng; (3) Siết chặt kỷ luật, kỷ cương; (4) Gắn bó mật thiết với nhân dân; (5) Đổi mới công tác kiểm tra, giám sát.

Một đảng viên ưu tú có sức lan tỏa hơn mười người hình thức. Đảng viên là hạt nhân lãnh đạo trong từng chi bộ, tổ chức, phong trào. Một đảng viên gương mẫu sẽ củng cố niềm tin nhân dân; ngược lại, một đảng viên yếu kém dễ làm mất uy tín Đảng.

Chất lượng quyết định sự trường tồn của Đảng. Trong bối cảnh hội nhập, kinh tế thị trường và tác động mặt trái của mạng xã hội, nếu đảng viên không vững vàng bản lĩnh, thiếu rèn luyện, thì nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là rất lớn.

Chỉ thị số 28-CT/TW của Ban Bí thư “Về nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng” nhấn mạnh việc không chạy theo số lượng khi kết nạp đảng viên, mà phải đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, thủ tục; người được kết nạp phải là quần chúng ưu tú, có phẩm chất chính trị tốt, đạo đức trong sáng, được thử thách thực tiễn.

LÊ TRẦN TƯỜNG DUY

(Còn tiếp)