Hướng đến mùa Lễ hội Ok-Om-Bok - Đua ghe Ngo truyền thống năm 2025, nhiều ngôi chùa Nam tông Khmer tại TP Cần Thơ đã khởi động công tác chuẩn bị từ rất sớm. Đáng chú ý, thay vì chỉ sử dụng ghe ván ghép như những năm gần đây, một số chùa quyết định đầu tư đóng mới ghe ngo độc mộc, khẳng định khí thế mới đồng thời khơi dậy bản sắc văn hóa dân tộc.

Không khí rộn ràng tại chùa Chrôi Tưm Chắs (phường Mỹ Xuyên) trong dịp hạ thủy ghe ngo độc mộc mới đóng để thử tốc độ.

Những ngày cuối tháng 8, khuôn viên chùa Chrôi Tưm Chắs (phường Mỹ Xuyên) rộn ràng khác lạ. Dưới tán cây dầu cổ thụ, tiếng đục đẽo, máy bào cây âm vang cả khoảng sân. Mồ hôi nhễ nhại, những nghệ nhân, các thợ miệt mài đo, gọt, đục từng nhát vào khối gỗ sao lớn, khơi dậy sức sống từ thân cây vô tri để dần hiện lên một chiếc ghe ngo độc đáo.

Đại đức Thạch Bênh, Trụ trì chùa Chrôi Tưm Chắs, chia sẻ: “Năm nay, nhờ sự chung tay của bà con phật tử, chùa đã mời nghệ nhân về đóng ghe ngo độc mộc dài trên 30m, đục nguyên khối từ thân cây sao. Đây không chỉ là ghe để đua mà còn là biểu tượng văn hóa của đồng bào Khmer”.

Bên cạnh đó, những chiếc ghe ván ghép cũ cũng được nhà chùa cho thợ sửa chữa lại phục vụ tập luyện. Từ ngày ghe ngo mới dần hoàn thiện, sân chùa mỗi buổi chiều rộn ràng tiếng cười, hòa cùng tiếng còi. Ban huấn luyện đã huy động được gần 100 vận động viên tập thể lực, rèn kỹ thuật. Những cánh tay rắn chắc đồng loạt giơ cao, hô nhịp, mô phỏng động tác kéo dầm trong tiếng khẩu lệnh vang dội.

Huấn luyện viên Sơn Thái Hiền, hơn 10 năm gắn bó với đội ghe ngo của chùa, cho biết: “Tinh thần anh em rất cao. Nhà chùa đã cho hạ thủy cả ghe ngo mới lẫn ghe cũ xuống sông Maspero để thử tốc độ. Ai cũng háo hức, quyết tâm mang vinh quang về cho chùa và địa phương”.

Ghe ngo độc mộc là loại ghe truyền thống (không sử dụng cần câu) được đẽo nguyên khối từ thân cây sao lớn, dài trên 30m, sức chứa hơn 60 tay bơi, luôn là niềm tự hào của người Khmer. Để hoàn thành mỗi chiếc, các nghệ nhân, thợ đóng phải mất thời gian cả tháng. Mỗi chiếc ghe là kết tinh của kỹ thuật dân gian của đôi bàn tay khéo léo và bền bỉ, đồng thời lưu giữ ký ức về cha ông.

Chùa Serey Kandal (phường Vĩnh Phước) năm nay cũng quyết định đầu tư ghe ngo độc mộc. Sau khi hoàn thiện các công đoạn, các họa sĩ Khmer đang tất bật vẽ hoa văn rực rỡ, biến chiếc ghe thành tác phẩm nghệ thuật nổi bật giữa dòng sông. Đại đức Thạch Hồng, Trụ trì chùa, bày tỏ: “Chúng tôi không chỉ tham gia để tranh giải mà muốn đem ghe độc mộc trở lại như một phần ký ức của lễ hội để thế hệ mai sau tiếp nối”.

Hiện nay, việc đầu tư đóng mới ghe ngo độc mộc chuẩn bị tham gia hội đua truyền thống đang lan tỏa tại nhiều chùa Khmer trên địa bàn thành phố như: Bâng Kro Chắp Thmây (xã Tân Thạnh), Tưk Pray (xã Long Phú), Prêk On Đơk (xã Nhu Gia), Prêk Ta Kuôl (xã Gia Hòa), Bâng Tone Sa (xã Tài Văn)… Mỗi chiếc ghe đầu tư trên 500 triệu đồng.

Sự trở lại của những chiếc ghe ngo độc mộc bên cạnh ghe ván ghép tại Lễ hội Ok-Om-Bok - Đua ghe Ngo 2025 hứa hẹn đem đến những màn tranh tài gay cấn, giàu bản sắc. Quan trọng hơn, đó là sự tiếp nối truyền thống, khẳng định sức sống bền bỉ của văn hóa Khmer vùng đất Nam Bộ.

Bài, ảnh: THẠCH PÍCH