Trường Sa là quần đảo có nhiều loại hải sản quý cùng các loài cá có giá trị kinh tế cao và có nhiều tiềm năng để đánh bắt, nuôi trồng. Tại khu vực đảo Đá Tây (quần đảo Trường Sa) đã và đang có một trung tâm hậu cần dịch vụ nghề cá - đặt nền móng để khai thác tiềm năng đánh bắt và nuôi trồng hải sản ở quần đảo này trong lương lai.

Đảo chìm Đá Tây nằm trên bãi ngầm san hô có diện tích khá lớn, dài khoảng 7 hải lý (còn gọi là dặm biển, 1 hải lý bằng 1,85km), rộng 4 hải lý và có cả những doi cát nổi cao, bên trong có một hồ nước rộng lớn là nơi neo đậu lý tưởng cho tàu đánh cá xa bờ của ngư dân và tránh bão an toàn. Trong hành trình ghé thăm cán bộ, chiến sĩ đảo Đá Tây, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN& PTNT) Bùi Bá Bổng cùng các cán bộ ngành thủy sản đã đến thăm và làm việc với lãnh đạo Khu Dịch vụ hậu cần nghề cá đảo Đá Tây (thuộc Công ty TNHH một thành viên dịch vụ Khai thác hải sản Biển Đông) và Đội Nuôi trồng thủy sản và Dịch vụ hậu cần nghề cá của Công ty Hải sản Trường Sa. Khu dịch vụ là một ngôi nhà kiên cố được cất trên bãi san hô rộng khoảng 3.000m2 với các kho chứa hàng, nhà nghỉ, nhà kính trồng rau để phục vụ đời sống cán bộ, nhân viên ...

Sản phẩm của Trường Sa. Trong ảnh: Niềm vui khi bắt được cá.

Ông Dương Thanh Lâm, Trưởng Ban Quản lý Khu Dịch vụ hậu cần nghề cá đảo Đá Tây, cho biết: Phát huy lợi thế đặc trưng của đảo chìm này là bãi ngầm san hô với hồ lớn ở giữa cùng sự giúp đỡ hiệu quả của Bộ NN& PTNT, Khu dịch vụ hậu cần nghề cá của đảo đã cơ bản hoàn chỉnh với nhiều hạng mục quy mô bên cạnh các hệ thống nhận và cung cấp nhiên liệu, nước ngọt cho tàu đánh bắt xa bờ. Đơn vị sẽ cung ứng nhiên liệu bằng giá bán ở đất liền; cung cấp nước ngọt miễn phí; miễn phí tiền công khi sửa chữa tàu cá bị hư, có phao neo đậu cho tàu vào trú ẩn tránh bão... Từ đầu năm đến nay, trạm đã đón 161 lượt tàu của ngư dân vào neo đậu tránh bão, cung cấp dịch vụ cho 62 lượt tàu ngư dân; cung cấp 7 tấn nguyên liệu, 130m3 nhớt, 318m3 nước ngọt, sửa chữa 9 tàu bị hư máy... Điều này đã giúp ngư dân đánh bắt xa bờ tiết kiệm được khá nhiều chi phí và thời gian đi lại, tăng thời gian bám biển để khai thác ở những ngư trường thuận lợi.

Đoàn công tác đã đến thăm mô hình thí điểm nuôi thủy sản với các loại cá có giá trị kinh tế cao như: Cá chim trắng, cá chẻm, cá hồng đen, cá mú.. do đội nuôi trồng thủy sản và dịch vụ hậu cần nghề cá thực hiện ở khu vực đảo Đá Tây. Chiếc canô HQ đưa chúng tôi ra khu vực nuôi cá lồng ở xa khu dịch vụ non 1 km. Đoàn đến khi nhân viên của đội dùng vợt để thu hoạch một số cá chim trắng, nhìn từng con cá lớn khoảng vài ký vừa vớt dưới nước lên, giãy giụa với lớp vảy trắng lấp lánh dưới ánh nắng buổi trưa trông thật thích mắt. Anh Nguyễn Hữu Quang, Đội trưởng Đội nuôi trồng, cho biết: Hiện nay, có 7 lồng cá đang được nuôi (1 lồng đang sửa chữa) theo công nghệ của Na Uy, mỗi lồng trị giá khoảng 300 triệu đồng/chiếc. Lồng có khả năng chịu được sóng cấp 7 (sóng lớn nhất trong lòng hồ từ trước tới nay mới lên tới cấp 5). Hiện nay, trong 6 lồng có khoảng 350 cá chim trắng đã nuôi 12 tháng trọng lượng 4 kg/con; khoảng 700 cá hồng đen nuôi được 6 tháng với trọng lượng trên 1/2 kg; 3.000 cá chẻm vừa thả được 1 tháng. Đây là những loại cá có thể xuất khẩu được sang thị trường nước ngoài với giá khá cao.

Các nhà khoa học Việt Nam đã xác định được tại vùng biển quần đảo Trường Sa có 18 họ hải sản với 32 giống và 37 loài, trong đó có các loài cá có giá trị kinh tế cao như cá ngừ vây vàng, cá ngừ mắt to và cá thu, cá mú, cá hồng... Nghề nuôi cá biển cũng như đánh bắt khai thác cá ở Trường Sa còn nhiều tiềm năng. Tuy nhiên, để khai thác tiềm năng này, vẫn còn nhiều chuyện cần phải làm. Đó là cần phải hoàn thiện khả năng cung ứng dịch vụ hậu cần nghề cá tương xứng với khả năng đánh bắt, khai thác hải sản ở ngư trường Trường Sa vốn xa đất liền. “Khu dịch vụ cần phải được đáp ứng thêm nhu cầu về lương thực, thực phẩm và chủ động nước ngọt (hiện nay vẫn là nguồn nước mưa) để cung ứng cho ngư dân. Điều quan trọng là cần phải phát triển dự án điện năng lượng để lấy điện sử dụng, hiện nay sử dụng điện chủ yếu vẫn từ máy phát. Đây là cơ sở để khu dịch vụ hậu cần có thể tiến đến xuất khẩu thủy sản hiện đại. Cá biển đánh bắt được hay cá nuôi đặc sản tại đây sẽ xuất khẩu trực tiếp từ đảo chứ không phải đưa về đất liền” - ông Dương Thanh Lâm, Trưởng Ban Quản lý Khu Dịch vụ hậu cần nghề cá đảo Đá Tây, cho biết.

Theo Thạc sĩ Vũ Đình Đáp, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 - Bộ NN&PTNT, để khai thác tốt tiềm năng đánh bắt và nuôi trồng thủy sản có giá trị xuất khẩu, cần phải kết hợp chặt chẽ giữa hoạt động nuôi và khai thác, trong đó phải chú ý đến khâu bảo quản sản phẩm sau thu hoạch (trữ lạnh để bảo đảm chất lượng con cá sau khi đánh bắt). Nhà nước cần phải có sự đầu tư cùng với cơ chế chính sách hỗ trợ cho người dân trực tiếp tham gia ở ngoài biển; đồng thời phải tạo ra dịch vụ đầu vào (thức ăn, con giống) và đầu ra cho số lượng lớn sản phẩm hải sản (xuất khẩu tại chỗ). Thời gian qua, Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 đã và đang triển khai đề tài cấp Nhà nước về “Nghiên cứu khai thác một số loài cá có giá trị kinh tế ở vùng rạng đáy ở vùng đá san hô của quần đảo Trường Sa bằng ngư cụ lồng bẫy và câu các loại” và sẽ đưa vào ứng dụng trong thực tế vào tháng 8 năm tới. Khi triển khai, kết quả của dự án này sẽ giúp ngư dân có khả năng thuận lợi hơn khi tham gia đánh bắt, khai thác hải sản ở quần đảo Trường Sa.

Thứ trưởng Bùi Bá Bổng khẳng định, sau khi tổng kết và đánh giá về mô hình dịch vụ hậu cần nghề cá cũng như nuôi trồng hải sản ở đảo Đá Tây, Bộ NN&PTNT sẽ giao cho Viện Thủy sản phối hợp cùng các ngành hữu quan lập dự án hỗ trợ, đưa người dân ra biển khai thác và nuôi trồng, đặc biệt đề xuất với Chính phủ có những chính sách hỗ trợ hợp lý. Việc đầu tư khai thác tiềm năng đánh bắt, nuôi trồng hải sản ở quần đảo Trường Sa sẽ góp phần khẳng định chủ quyền trên vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đó cũng là một trong những chương trình quan trọng của Chiến lược biển đảo Việt Nam đến năm 2020.

Bài, ảnh: NGUYỄN PHÙNG LONG