Gần đây, có dư luận cho rằng Cảng Trà Nóc- đơn vị trực thuộc Công ty Lương thực Sông Hậu (Sohafood), tọa lạc tại lô 18, Khu Công nghiệp Trà Nóc 1, TP Cần Thơ - đã nhiều năm kinh doanh bến cảng nhưng chưa thực hiện nghĩa vụ đóng tiền thuê mặt nước theo quy định của Nhà nước. Tìm hiểu vấn đề này, nguyên nhân doanh nghiệp chưa nộp tiền thuê mặt nước còn do các ngành chức năng thiếu quan tâm đúng mức!

Cảng Trà Nóc trước đây chỉ là bến cảng nội bộ phục vụ cho việc bốc xếp hàng hóa của Công ty Lương thực Sông Hậu. Do tại khu Công nghiệp Trà Nóc 1, Trà Nóc 2 chưa có bến cảng phục vụ bốc xếp hàng hóa cho các doanh nghiệp nên từ năm 2004, Sohafood đã đăng ký kinh doanh dịch vụ cảng và kho bãi. Kể từ đó, cảng Trà Nóc đã chính thức hoạt động theo hình thức một công ty con của Sohafood.

Cảng Trà Nóc thuộc vùng quản lý hàng hải của Cảng vụ Cần Thơ, luồng vào cảng dài 120 km, độ sâu luồng 4m, có thể tiếp nhận tàu tải trọng 5.000DWT. Cầu cảng dài 80m, có thể tiếp nhận tàu 2.500DWT cập bến. Diện tích mặt bằng kho bãi hiện có lên đến 121.000m2 có sức chứa hơn 50.000 tấn hàng hóa (bến cảng rộng khoảng 10.000m2). Công suất bốc dỡ hàng hóa hiện tại đạt trên 600.000 tấn/năm (tăng gấp đôi so với 2004). Trong chiến lược kinh doanh của mình, Cảng Trà Nóc đang đầu tư hơn 20 tỉ đồng để xây dựng cầu cảng phục vụ cho tàu 10.000 tấn, trang bị cẩu chuyên dùng sức nâng 100 tấn và nhiều hạng mục khác.

Hoạt động bốc xếp hàng hóa ở Cảng Trà Nóc. Ảnh: ĐỖ CHÍ THIỆN

Theo hợp đồng thuê lại đất số 79HĐ/TLĐ.KCN giữa bên cho thuê là Công ty Xây dựng hạ tầng Khu Công nghiệp Cần Thơ và bên thuê lại đất là Sohafood thì kể từ ngày 1-1-2006, Sohafood thuê 121.000m2 đất tại lô số 18, Khu Công nghiệp Trà Nóc 1 để xây dựng kho bãi. Cũng theo nội dung hợp đồng nêu trên, tiền thuê mặt nước để xây dựng cầu cảng và hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ được tính bổ sung theo quy định của pháp luật hiện hành bằng một phụ lục hợp đồng kèm theo. Tuy nhiên, theo Công ty Xây dựng hạ tầng Khu Công nghiệp Cần Thơ thì cho đến thời điểm hiện nay (tức sau hơn 2 năm hợp đồng được ký kết) vẫn chưa có phụ lục bổ sung tiền thuê mặt nước đối với Sohafood, vì chưa nhận được thông tư hướng dẫn cách tính tiền thuê mặt nước từ Bộ Tài chính.

Ông Nguyễn Văn Bích, Giám đốc Cảng Trà Nóc, cho biết: “Hiện tại, tất cả các cảng khu vực ĐBSCL đều chịu sự quản lý của Cảng vụ hàng hải Cần Thơ và việc sử dụng mặt nước hầu như ngành chức năng chưa có thông báo gì về việc thu tiền sử dụng mặt nước. Riêng tại Cảng Trà Nóc, từ khi thành lập đến nay các tàu và phương tiện vận tải biển, vận tải thủy khi neo đậu ngoài phao, Cảng vụ hàng hải Cần Thơ thu phí, cảng Trà Nóc chỉ thu phí tàu neo đậu tại cầu cảng. Đến nay, các ngành chức năng, trong đó có ngành thuế và ngành hữu quan vẫn chưa có thông báo gì về vấn đề tiền thuê mặt nước theo quy định. Nếu các ngành chức năng có thông báo và hướng dẫn về việc nộp tiền thuê mặt nước, thì đơn vị sẽ chấp hành ngay”.

Như vậy, trong suốt thời gian qua, ngành thuế có quản lý và đưa vào khai thác nguồn thu tiền thuê mặt nước của Cảng Trà Nóc hay không? Ông Võ Tuấn Kiệt, Phó phòng Kiểm tra thuế, Cục thuế TP Cần Thơ, xác nhận: Trong thời gian qua nguồn thu tiền thuê mặt nước của Cảng Trà Nóc chưa được thực hiện vì chưa nhận được kê khai đăng nộp. Ông Nguyễn Trường Kỳ, Phó phòng Kê khai-Kế toán thuế, Cục Thuế TP Cần Thơ, lý giải: “Bản thân của ngành thuế không thể tự xác định được mức thu, vùng thu tiền thuê mặt nước. Để có thể khai thác được nguồn thu này, trước tiên Sở Tài nguyên-Môi trường (TN&MT) phải khảo sát hiện trạng, nhu cầu sử dụng mặt nước của Cảng Trà Nóc, sau đó sẽ tham mưu, đề xuất UBND thành phố cấp phép cho thuê, quy định thời gian cho thuê và đơn giá cho thuê... Trên cơ sở đó ngành thuế sẽ lập bộ đưa vào danh sách ghi thu hàng năm”.

Ông Võ Kim Hoàng, Cục Trưởng Cục Thuế Nhà nước, TP Cần Thơ, cho biết: “Từ trước đến nay phần lớn các cảng ở Cần Thơ đều có đăng ký thực hiện đầy đủ những quy định về thuế khóa và các mức phí theo quy định. Riêng về thu tiền thuê mặt nước, ngành thuế thực hiện theo Nghị định 142/2005/NĐ - CP về việc thu tiền thuê đất, thuê mặt nước. Nếu doanh nghiệp làm thủ tục, liên hệ Sở TM&MT và trình UBND thành phố chấp thuận, sau đó Sở TN&MT sẽ chuyển hồ sơ qua ngành thuế, thì chúng tôi mới tiến hành các bước thủ tục để thu tiền thuê mặt nước. Riêng về trường hợp Cảng Trà Nóc vẫn thực hiện đầy đủ các quy định hiện hành về thuế nhưng vẫn chưa nộp tiền thuê mặt nước”.

Ông Phạm Duy Khánh, Trưởng phòng Quy hoạch-Kế hoạch, Sở TN&MT TP Cần Thơ tỏ ra bất ngờ khi nhận được thông tin Cảng Trà Nóc chưa nộp tiền thuê mặt nước trong nhiều năm qua. Theo ông Khánh: Từ hàng rào trở vào các khu công nghiệp đều do Ban quản lý các Khu chế xuất và Khu công nghiệp (KCX&KCN) quản lý, như vậy mặt nước trong khu công nghiệp Trà Nóc 1, Trà Nóc 2 cũng thuộc trách nhiệm quản lý của Ban quản lý các KCX&KCN Cần Thơ. Do từ trước đến nay Sở TN&MT chưa nhận được văn bản báo cáo từ Ban quản lý các KCX&KCN”.

Về vấn đề này, ông Đinh Văn Tâm, Trưởng phòng Quản lý Đầu tư-Xây dựng, trực thuộc Ban quản lý các KCX&KCN Cần Thơ, cho biết: Theo quy định thì Ban quản lý KCX&KCN chỉ có trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai trong các KCX&KCN, phần diện tích mặt nước thuộc về trách nhiệm quản lý của Sở TN&MT địa phương.

Theo Nghị định 142/2005/NĐ-CP của Chính phủ về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước, Cảng Trà Nóc thuộc diện phải nộp tiền thuê mặt nước. Thế nhưng, chính vì sự lấn cấn trong quản lý và đùn đẩy trách nhiệm cho nhau mà tới nay nguồn thu này ở cảng Trà Nóc chưa được nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định!

TRUNG LẬP - ĐỖ CHÍ THIỆN

1. Chậm nộp tiền thuê đất, thuê mặt nước vào ngân sách nhà nước, thì mỗi ngày chậm nộp chịu phạt 0,02% (hai phần vạn) tính trên số tiền thuê đất, thuê mặt nước chậm nộp. 2. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn, cố ý gây khó khăn, trở ngại cho người nộp tiền thuê đất, thuê mặt nước hoặc chiếm dụng, tham ô tiền thuê đất, thuê mặt nước; làm sai lệch hồ sơ, gây thất thu cho ngân sách nhà nước thì tùy theo mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, bồi thường thiệt hại hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. 3. Người thuê đất, thuê mặt nước vi phạm các quy định tại Nghị định này sẽ bị xử phạt hành chính. (Trích Điều 22 của Nghị định số: 142/2005/NĐ-CP, ngày 14, tháng 11, năm 2005 của Chính phủ)