Sau 5 năm xây dựng nông thôn mới (XDNTM), 9/36 xã được UBND TP Cần Thơ ra Quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Tuy nhiên, cái được lớn nhất từ phong trào nông thôn mới mang lại không chỉ là những con số mà thể hiện qua bộ mặt nông thôn khởi sắc, đời sống người dân được cải thiện từng ngày. Bước sang giai đoạn mới, bên cạnh việc công nhận các xã đạt chuẩn nông thôn mới, TP Cần Thơ đặt mục tiêu cao hơn: tiến tới công nhận huyện nông thôn mới.

Chuyển biến về mọi mặt

Theo Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình XDNTM TP Cần Thơ, đến nay, 36 xã đã thực hiện được 579/720 tiêu chí nông thôn mới, tăng 358 tiêu chí so với đầu năm 2011. Tính bình quân mỗi xã đạt 16,08 tiêu chí. Ngoài 9 xã đã được UBND TP Cần Thơ ra Quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, Cần Thơ có 17 xã đạt từ 15 - 19 tiêu chí, 10 xã đạt từ 10-14 tiêu chí. Ông Nguyễn Anh Thùy, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, đánh giá: "Nhìn chung, các nhóm tiêu chí về: phát triển sản xuất; xây dựng hạ tầng thiết yếu; phát triển giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ môi trường... đều có chuyển biến tích cực. Diện mạo nông thôn tại các xã đều có bước khởi sắc; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phát triển; hệ thống giao thông nông thôn, thủy lợi được đầu tư hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất, vận chuyển hàng hóa và phục vụ dân sinh. Đáng lưu ý là phong trào XDNTM tạo sự chuyển biến mạnh mẽ và đồng thuận cao trong các tầng lớp nhân dân".

Nhận thức của người dân về nông thôn mới đã có sự chuyển biến tích cực trong những năm qua. Trong ảnh: Người dân chung tay làm đường giao thông nông thôn trên địa bàn huyện Phong Điền.

Với quyết tâm chính trị cao, 5 năm qua, các xã XDNTM của thành phố đã chọn hoàn thành các tiêu chí có trọng tâm, trọng điểm. Các tiêu chí cần ít vốn hoàn thành trước, các tiêu chí "nặng ký" tổ chức thực hiện trên cơ sở lồng ghép các nguồn vốn, phân kỳ theo từng giai đoạn. Là huyện có thành tích nổi bật với 5/6 xã đạt được chuẩn công nhận nông thôn mới, ông Nguyễn Trung Nghĩa, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, chia sẻ: "5 năm qua, công tác vận động xã hội hóa XDNTM của huyện đạt được nhiều kết quả. Huyện vận động các tầng lớp nhân dân đóng góp được gần 400 tỉ đồng, chiếm 25% tổng nguồn vốn XDNTM. Nhiều nơi, XDNTM thật sự trở thành phong trào với đông đảo cán bộ, đoàn viên, hội viên và quần chúng nhân dân tham gia. Phong Điền đang hoàn tất các thủ tục để đề xuất Trung ương công nhận Phong Điền là huyện nông thôn mới".

Những năm qua, thành phố đã chọn phát triển sản xuất làm khâu đột phá trong XDNTM. Từ đó nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân, tạo tiền đề đóng góp XDNTM. Ở cây lúa, từ mô hình "Cánh đồng mẫu lớn" quy mô 400 ha (năm 2011) thành phố phát triển thành phong trào "Cánh đồng lớn" với diện tích hơn 17.630 ha/vụ (năm 2015). Ngoài ra, thành phố còn xây dựng các vườn cây ăn trái kiểu mẫu kết hợp phát triển du lịch sinh thái với thu nhập bình quân 100 - 200 triệu đồng/ha/năm. Các mô hình trồng cam mật, cam sành vào mùa thuận cho thu nhập bình quân 100 - 255 triệu đồng/ha/vụ, mùa nghịch cho thu nhập 270 - 356 triệu đồng/ha/vụ; dâu Hạ Châu cho thu nhập trên 370 triệu đồng/ha/năm; các loại cây khác như xoài, sầu riêng, bưởi da xanh cho thu nhập trên 100 triệu đồng/ha/năm. Ở lĩnh vực thủy sản, thành phố khuyến khích phát triển các mô hình với đối tượng nuôi đa dạng và thực hiện liên kết với các cơ sở thương mại và siêu thị trên địa bàn (mô hình cá lóc vèo, nuôi ếch và lươn trên bể lót bạt, cá trạch, rô...). Các mô hình này từng bước áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, MetroGAP... đảm bảo chất lượng và gia tăng lợi nhuận cho nông hộ.

Hướng đến huyện nông thôn mới

Thực tế cho thấy, công cuộc XDNTM của TP Cần Thơ đã chuyển sang giai đoạn mới: tiến tới công nhận huyện nông thôn mới. Hầu hết các địa phương đã vạch rõ lộ trình cho mục tiêu quan trọng này. Ngoài 3 xã (Thạnh Thắng, Thạnh Lợi và Vĩnh Trinh) được công nhận nông thôn mới, huyện Vĩnh Thạnh dự kiến công nhận xã Thạnh An và Thạnh Mỹ (cuối năm 2016), Thạnh Tiến và Thạnh Quới (cuối năm 2017), Thanh Lộc (cuối năm 2018), Vĩnh Bình (cuối năm 2019) và trở thành huyện nông thôn mới vào năm 2020. Với nhiệm vụ "tiên phong" trở thành huyện đạt chuẩn huyện nông thôn mới đầu tiên của TP Cần Thơ, cả hệ thống chính trị huyện Phong Điền đã có rất nhiều nỗ lực. Ông Nguyễn Trung Nghĩa, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, cho biết: "Huyện chỉ đạo các xã tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về XDNTM bằng những việc làm cụ thể gắn với từng tiêu chí cụ thể. Điển hình như cùng tạo cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp; làm giao thông nông thôn, thủy lợi... Ngoài ra, huyện tập trung huy động mọi nguồn lực, đặc biệt là vận động nhân dân đóng góp để củng cố, nâng chất các tiêu chí, từng bước tiến tới mục tiêu trở thành huyện nông thôn mới vào cuối năm nay".

Một trong những nút thắt lớn nhất hiện nay là nguồn vốn XDNTM. Người dân là chủ thể XDNTM nhưng do đời sống còn nhiều khó khăn nên việc đóng góp có hạn chế, trong khi vốn đầu tư từ ngân sách lại có giới hạn. Từ thực tế này, nhiều địa phương xác định tập trung cho công tác tổ chức sản xuất để nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân và xem đây là nhiệm vụ căn cơ, mang lại tác dụng lâu dài. Ông Phan Văn Năm, Phó Trưởng phòng NN&PNTN huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: "Các mô hình đang mang lại hiệu quả như "Cánh đồng lớn" tiếp tục được nhân rộng. Song song đó, huyện tăng cường áp dụng các kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất để hạ giá thành, nâng cao chất lượng nông sản; phát triển các hình thức hợp tác sản xuất như tổ hợp tác, hợp tác xã để tăng quy mô và lợi nhuận trong sản xuất, tiêu thụ...". Ngoài ra, để tăng cường nguồn lực phục vụ XDNTM, các huyện Cờ Đỏ, Thới Lai và Phong Điền tiếp tục tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách để thực hiện các tiêu chí cần nguồn vốn đầu tư lớn, mang lại hiệu ứng lan tỏa như: trường học, chợ, trạm y tế...; tạo mọi điều kiện để doanh nghiệp đầu tư. Đây được coi là giải pháp tác dụng "kép" cho cả doanh nghiệp và người dân.

Tiếp nối những thành quả đạt được, TP Cần Thơ đặt mục tiêu 75% số xã và huyện đạt chuẩn nông thôn mới; mỗi xã đạt trung bình 19 tiêu chí vào năm 2020. Ông Nguyễn Anh Thùy, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, nhấn mạnh: Để đạt được mục tiêu này, thành phố tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân bằng nhiều hình thức phù hợp với từng đối tượng để nâng cao tính tự giác, chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức thực hiện. Ngành nông nhiệp thành phố chỉ đạo mỗi xã chọn 1-3 cây, con, ngành nghề có triển vọng xây dựng mô hình đảm bảo phát triển sản xuất bền vững, hiệu quả; nhân rộng các hình thức kinh tế tập thể (hợp tác xã, tổ hợp tác), các hình thức liên kết gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ, đảm bảo phát triển sản xuất bền vững, hiệu quả. Về nguồn lực XDNTM, thành phố tăng cường huy động và cân đối các nguồn vốn đảm bảo thực hiện hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, đặc biệt ưu tiên phân bổ vốn cho các xã có đủ khả năng về đích sớm, các xã có nhiều cố gắng trong tổ chức thực hiện.

Bài, ảnh: MỸ THANH