Bài, ảnh: MINH HUYỀN

Nhận diện và nắm bắt được cơ hội kinh doanh là điều kiện tất yếu giúp doanh nghiệp (DN) có những bước phát triển mạnh mẽ, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chịu tác động của nhiều yếu tố bất định, cạnh tranh ngày càng gay gắt. Làm thế nào xác định các cơ hội thị trường trong những điều kiện khó khăn, chuyển mình trong tình hình kinh tế biến động, linh hoạt thích ứng thay đổi phù hợp… là vấn đề được các DN quan tâm trong năm 2023.

Dây chuyền sản xuất tự động của Nhà máy sữa Vinamilk tại Cần Thơ.

Nhận diện thách thức

Trong khuôn khổ hội thảo trực tuyến với chủ đề “Cơ hội kinh doanh năm 2023” do Viện Ðào tạo và Tư vấn DN, Trường Ðại học Ngoại thương (Hà Nội), tổ chức, các diễn giả, chuyên gia kinh tế, nhận định môi trường kinh doanh của DN đang ẩn chứa nhiều yếu tố bất định do tình hình kinh tế biến động, việc duy trì tăng trưởng và lợi nhuận không bao giờ là một sự đảm bảo. Bên cạnh đó, tiến bộ công nghệ và khoa học rút ngắn vòng đời của sản phẩm và dịch vụ, mô hình kinh doanh thay đổi và đối thủ cạnh tranh mới xuất hiện từ bên ngoài ngành. Những sự không ổn định liên tục này làm cho các DN cần tìm kiếm cơ hội kinh doanh mới, các thị trường mới, xâm nhập thị trường ngách...

Theo Viện Nghiên cứu Kinh tế Trung ương, bối cảnh kinh tế từ năm 2020 có nhiều diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, có thể ảnh hưởng đến kinh tế thế giới và Việt Nam theo nhiều kịch bản. Kinh tế thế giới được đánh giá tiếp tục diễn biến phức tạp, đà phục hồi kinh tế gập ghềnh hơn… Trong bối cảnh khó khăn, xu hướng nổi bật năm 2023 là gia tăng hợp tác phát triển bền vững, phục hồi xanh. Quá trình phục hồi, chuyển đổi xanh diễn ra ngay trong quá trình phục hồi và tăng trưởng kinh tế sau dịch COVID-19. Trong nước những yếu tố tác động đến DN có thể kể đến yêu cầu thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19; giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, duy trì cải cách trên nhiều lĩnh vực, tiếp tục triển khai các FTA thế hệ mới, CPTPP, EVFTA, UKVFTA, RCEP… Bên cạnh đó, DN Việt Nam có cơ hội hợp tác đầu tư nước ngoài, đón dòng vốn đầu tư FDI trước xu hướng dịch chuyển đầu tư của DN một số nước.

Theo ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, trước đây, một số ý kiến cho rằng phải chờ kinh tế phát triển bình thường mới tính đến chuyện phục hồi xanh... Cùng với quá trình phục hồi sau dịch COVID-19 đã góp phần gia tăng sự đồng thuận cần thiết để đẩy mạnh chuyển đổi xanh phục hồi xanh. Từ đó xuất hiện các mô hình tăng sức chống chịu với biến đổi khí hậu trong nông nghiệp lẫn sản xuất công nghiệp, mô hình kinh tế tuần hoàn được nhắc nhiều trong thời gian gần đây. Những mô hình này không chỉ xuất phát từ DN mà được đề cập trong Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc năm 2021 và năm 2022 (COP26 và COP27), sự tham gia tài trợ của các nền kinh tế phát triển. Câu chuyện thắt chặt hợp tác trong khu vực Mekong và các chương trình đầu tư phát triển hạ tầng bền vững, an ninh nguồn nước, nước biển dâng… tác động trực tiếp đến Việt Nam. Bên cạnh đó, hợp tác về thương mại và đầu tư trở nên sôi động hơn, song cũng mang nặng tính cạnh tranh đối với DN.

Tận dụng thời cơ

Mỗi DN cần chủ động tìm cơ hội trong thách thức trên cơ sở nắm bắt những xu hướng đầu tư, phát triển của ngành mình, lĩnh vực mình đảm trách. Theo chuyên gia tài chính Nguyễn Phương Hoa, năm 2023, cơ hội cho thị trường tài chính là cơ hội dành cho các nhà đầu tư có tiềm lực, có cảm nhận thị trường tốt, dữ liệu tốt, đòi hỏi nhà đầu tư phải nắm bắt cơ hội, song sẽ đi kèm với rủi ro lớn. Ðối với DN thương mại, việc cung ứng bán hàng tại thị trường Việt Nam có nhiều yếu tố bất định nhưng có rất nhiều ngành sẽ nổi lên, DN cần quan tâm củng cố, hợp tác phát triển sản phẩm mới, có giá trị và quan tâm tìm thị trường ngách để phát triển. Theo bà Hoa, nền kinh tế số và chuyển đổi số nhanh hơn là câu chuyện Việt Nam đang quan tâm, song nhiều DN chuyển đổi số nhưng chưa ứng dụng được hết cơ hội từ chuyển đổi số. Ứng dụng công nghệ nhanh ngày nào, DN tiếp cận với nền kinh tế thế giới nhanh ngày đó. Vì vậy, DN cần chuẩn hóa hệ thống tài chính và kế toán tài chính và các hệ thống quản lý, nhân sự… DN Việt Nam quan tâm nhiều hơn đến tính minh bạch, chuẩn hóa hệ thống sẽ rất thuận tiện khi bắt tay hợp tác với nhà đầu tư nước ngoài, nâng cao giá trị DN và tài sản DN… Chuyển đổi số phải nhanh chóng tiếp cận với thế giới lớn hơn, nhanh hơn, thông tin nhanh nhạy hơn. DN không chỉ làm mảng kế toán mà trên tất cả các lĩnh vực, mặt bằng quản trị DN giống nhau.

Kinh tế số được nhận định sẽ chuyển biến nhanh hơn, mạnh mẽ hơn đòi hỏi DN phải thích ứng và nắm bắt một cách chủ động hơn. Theo ông Nguyễn Anh Dương, kinh tế số có chuyển biến nhanh hơn, kể cả trong hợp tác quốc tế, tiềm năng, mức độ đa dạng và độ sâu của hoạt động kinh tế số ngày càng được cải thiện, nhiều người tham gia và gia tăng giao dịch nhiều hơn trên nền tảng điện tử, song các tranh chấp thương mại trực tuyến cũng tăng lên. DN nên học câu hỏi xử lý tranh chấp thương mại trực tuyến. Hợp tác giữa các đối tác kinh tế số giữa các quốc gia cũng được quan tâm hơn. Xu hướng thương mại không giấy tờ, trên môi trường điện tử, hạ tầng công nghệ thông tin, khuôn khổ pháp lý… cũng là những vấn đề liên quan đến hoạt động của DN.

PGS.TS Nguyễn Văn Minh, Viện trưởng Viện Ðào tạo và Tư vấn DN, chia sẻ: Nhìn từ khía cạnh tích cực những bất cập trong năm 2023 tạo ra cơ hội lớn để DN chuyển mình. DN phải tự lực tự cường là chủ đạo, hợp tác là chìa khóa, quyết tâm thấy khó không nản, bền bỉ tiến lên và kiên định mục tiêu. DN phải củng cố vững chắc những gì mình đang có, tận dụng cơ hội kinh doanh dù là nhỏ nhất để nắm bắt và tạo ra giá trị. Ðồng thời, thúc đẩy nhanh năng lực quản trị, theo nhu cầu theo thời gian thực, đẩy nhanh tốc độ nắm bắt xử lý các cơ hội, củng cố thị trường, đẩy nhanh nhịp điều hành để không bỏ lỡ thời cơ. Bên cạnh đó, kinh tế số, kinh tế xanh, tuần hoàn là những xu hướng không thể đảo ngược, DN cần chuẩn bị sớm để tham gia vào quá trình này, chọn cách thức hội nhập phù hợp, không thể đứng ngoài cuộc. Nên tư duy tích cực ngay cả trong bối cảnh tương lai bất định, ứng xử phù hợp để tìm thấy những cơ hội cho DN mình...