Tháng 9 là tiêu điểm của điện ảnh quốc tế, khi diễn ra hai sự kiện điện ảnh quan trọng: Liên hoan phim quốc tế (LHP) Venice và LHP Toronto (TIFF) 2019. Đây là hai trong số ba LHP lớn nhất toàn cầu, bên cạnh LHP Cannes. Các sự kiện không chỉ thu hút những nhà làm phim và nhà sản xuất hàng đầu, các đạo diễn tên tuổi, các ngôi sao hạng A; mà còn là bệ phóng đưa các tác phẩm, các cá nhân đi đến Oscar. Chính vì thế, mỗi LHP sẽ hé lộ ít nhiều thông tin, những cái tên sáng giá cho mùa giải điện ảnh 2019-2020.

“Jojo Rabbit”.

LHP Venice và TIFF 2019 đều khép lại thành công, khi tìm được những chủ nhân xứng đáng cho các giải thưởng. Tuy nhiên, dư âm của mùa giải vẫn còn, không ít tranh luận vẫn diễn ra, cho thấy nhiều điều hấp dẫn ở đường đua Oscar sắp tới.

Trước hết, chủ nhân của giải Sư tử vàng năm nay là “Joker” của đạo diễn Todd Phillips đã đánh bại nhiều đối thủ, mang về giải thưởng danh giá nhất tại LHP Venice 2019. Chiến thắng của “Joker” mang đến nhiều bất ngờ; bởi vì trong lịch sử 87 năm của LHP được cho là lâu đời nhất của thế giới, rất hiếm có một nhà sản xuất phim của Hollywood giành được giải thưởng cao nhất tại Venice, cũng như chưa từng có một tác phẩm siêu anh hùng nào có được vinh dự này. “Joker” là một ngoại lệ và tạo nên nhiều cuộc tranh luận từ trước khi diễn ra LHP. Khi “Joker” đánh bại hàng loạt cái tên danh giá như “Marriage Story”, “The King”, “Seberg”… thì cuộc tranh luận dường như không hồi kết. Một phần nguyên nhân vì những phim từng thắng Sư tử vàng trong 2 năm gần đây như “The Shape of Water”, “Roma” sau đó đều mang về không ít tượng vàng Oscar. Thậm chí “The Shape of Water” còn chiến thắng Phim xuất sắc nhất tại Oscar 2018. Dù có tranh cãi thế nào, thì  không thể phủ nhận rằng “Joker” đủ xuất sắc để tiến đến Oscar và Joaquin Phoenix được dự đoán sẽ góp mặt hạng mục Nam diễn viên xuất sắc nhất. “Joker” bị dán mác R (loại phim bạo lực) khi chính thức ra rạp vào tháng 10 này.

Chưa đầy hai tuần khi LHP Venice khép lại thì TIFF 2019 lại tạo những tranh luận mới, bởi lẽ chủ nhân giải quan trọng nhất People’s Choice Award tại TIFF 2019 là cái tên ngoài dự đoán: “Jojo Rabbit”. Trước khi TIFF diễn ra, nhiều cuộc khảo sát trong giới chuyên môn và các nhà phê bình về những ứng cử viên sáng giá tại TIFF 2019 cho thấy phim hài đen “Jojo Rabbit” không hề nằm trong danh sách. “Jojo Rabbit” vấp phải dư luận khen chê, tạo ra sự phân cực rõ ràng: ủng hộ nhiệt tình hoặc phản đối kịch liệt. Trên trang phê bình phim Rotten Tomatoes, “Jojo Rabbit” giữ tỷ lệ 73% dựa trên 59 đánh giá. Các nhà phê bình của trang web viết: “Sự pha trộn giữa những cách khai thác giễu cợt, hài hước và những ý tưởng nghiêm túc của “Jojo Rabbit” chắc chắn sẽ không phù hợp với khẩu vị của tất cả mọi người”. Trong khi đó, trang Metacritic dựa trên thuật toán của mình đã đưa ra đánh giá 52/100 điểm từ 22 nhà phê bình.

Sự phân cực trong cách nhìn nhận “Jojo Rabbit” khiến nhiều người liên tưởng đến tác phẩm kinh điển “A Beautiful Life” (1997) - phim sở hữu 3 tượng vàng Oscar, trong đó có hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc. “Jojo Rabbit” cũng sẽ công chiếu vào tháng 10 tới, chắc chắn sẽ tiếp tục gây nên làn sóng tranh luận mới. Một điểm gây chú ý khác ở TIFF 2019 là “Parasite” của đạo diễn Bong Joon Ho. Sau chiến thắng Cành cọ vàng hồi tháng 5, “Parasite” tiếp tục càn quét TIFF với hai chiến thắng: Best Narrative và Đạo diễn xuất sắc nhất. Best Narrative là cuộc khảo sát từ 322 nhà phê bình và đông đảo nhà báo quốc tế. Những năm gần đây, các tác phẩm được các nhà phê bình đánh giá cao ở TIFF, như: “La La Land”, “Room”, “The Imitation Game”, “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri”… đều xuất hiện trong đề cử Oscar. “Parasite” chắc chắn là “ngựa ô” ở Oscar tới.

Từ những LHP danh tiếng toàn cầu, chủ nhân của những giải thưởng cũng đã được lựa chọn. Mặc dù đều là những cái tên gây tranh cãi, nhưng điều đó cho thấy xu hướng điện ảnh luôn thay đổi. Những đề tài lạ, những cái mới luôn có sức hút đặc biệt.

Bảo Lam (Tổng hợp từ Nytimes, Variety)