Nguyễn Thành

Từ miền Trung đất hẹp và nghiêng, tôi về chốn miền Tây sông nước trải rộng, bằng phẳng như bàn tay khổng lồ, chi chít đường chỉ tay là những dòng sông, con kinh miên man miền châu thổ, lại thêm cái lênh láng mênh mang mùa nước nổi. Cảm giác choáng ngợp khi tầm mắt cứ hun hút miên man trải dài ngút ngát trên những cánh đồng; những con sông sóng vỗ mỏi bờ, mà khi đi men theo những con lộ, nếu không qua cầu thì lại gặp bến đò, bến phà dắt díu băng sông; những vườn cây đầy sắc màu mùa vụ; những cá tôm hoa lá thơm ngát bữa ăn dân dã đồng quê, chân chất ngọt tình…

Cảm giác choáng ngợp vậy thôi, không thể dùng ngôn từ để tả nổi, chỉ biết giấu cảm xúc trong lòng rồi nhâm nhi ngẫm ngợi một mình. Bởi đó là cảm giác ban đầu, đâu dễ chi diễn đạt cho thấu cái mênh mang mà sâu đậm của đất và người miền Tây, khi mình chỉ là một lữ khách.

Khi mình cũng chỉ là lữ khách, không giống đám mây trắng lưng trời châu thổ... 

Ở nơi khác, mây như khách phương xa rong ruổi nương theo ngọn gió mùa mà tới, có thể từ phía núi chập chùng trùng hay biển khơi ngút ngát xa xăm. Nhưng có phải sông nước miền Tây chằng chịt, mênh mông, nên mỗi sớm mỗi chiều, từng tinh thể nước li ti rời dòng sông mẹ, rời cánh đồng bát ngát, rời phiến lá xanh tươi… để lên với trời xanh ngăn ngắt trong cuộc ngao du theo sự rủ rê của vầng dương tít tắp cao xa. Chúng dung dăng dung dẻ kết thành bầy. Những hạt trong lành, long lanh, chắt chiu từ nước sông nước đồng chứa đẫm phù sa, từ cây lá miệt vườn… nên mây cũng thật mịn màng, nhẹ nhàng, trắng trong và mềm êm lắm!

Theo nhịp thời gian, từ sáng qua chiều, tùy theo mùa mà mây có những hình hài và màu sắc khác nhau. Tôi đến miền Tây giữa mùa nước nổi, nên cảm nhận sự chuyển mình của những đám mây châu thổ, từ trắng trong xôm xốp như từng bông tuyết khổng lồ giữa trời xanh ngăn ngắt, chầm chậm trở mình sang màu xám nhẹ, rồi đậm dần như bàn tay họa sĩ nào đó ghì chặt nét bút chì đồ đi nhấn lại trên mảnh giấy trời căng sẵn. Những chùm mây trắng hồn nhiên, bồng bềnh, lang thang lãng tử xúm xít, xô đẩy vào nhau, rồi cuồn cuộn thành một tấm màn xám xịt treo lơ lửng trên đầu những vòm cây… Trong tiếng sấm ì ầm, từng đám mây trĩu nặng lùa không gian ních chặt lại, như những con cá ức nước muốn chực chờ tung bơi ngược dòng. 

Rồi mưa. Mưa châu thổ ngang chiều sầm sập đến. Mưa tung tăng trên mái nhà, mưa xối xả xuống vườn cây nghiêng ngả. Mưa trả về sông về đồng những hạt nước vừa mới sớm nay thôi còn đang bịn rịn rời xa dòng mẹ để bay lên ngưng tụ ngang trời… Cái vòng luân hồi của mây xứ này dường như ngắn lắm, mới sáng đến chiều, những giọt vô ảnh vô hình đã hồi hương chốn cũ, lòng tiếc nuối vì rong chơi chưa đã đời. Như gã lãng tử chớm chân ngao du nơi xứ lạ, chưa “nghe tiếng cơm sôi” nên chẳng kịp “nhớ nhà”, chưa đến nỗi “mây trắng trời xa, trắng cả lòng” như thi nhân miền sông nước Phạm Hữu Quang chột dạ một bữa “giang hồ”.

Chao ôi, vòng đời ngắn vậy, chưa kịp lang thang rong ruổi, nhưng giữa không gian thoáng đãng của miền Tây, mây cũng kịp thỏa chí tang bồng. Như lòng người nơi đây, ngồi một chỗ vậy đó nhưng cái nghĩa cái tình mênh mông lênh láng tứ phương. Mây châu thổ trôi trong cái dài rộng của ruộng vườn sông nước, trong tình người bao la nồng hậu, phải vậy chăng mà dáng hình thong dong, nhẹ nhõm, chứ không ghì trong tâm trạng muốn lang thang mà “Chật làm sao” như “Mây đầu ô” của thi sĩ xứ Đoài Quang Dũng: “Mây ở đầu ô mây lang thang/ Ôi! Chật làm sao/ Góc phố phường”. Mây miền Tây gợi tôi nhớ đến mây của Huy Cận một buổi chiều nào đó trước “Tràng giang”, ngút ngát xa xăm một thiên nhiên dài rộng “Lớp lớp mây cao đùn núi bạc”…

Ngồi nhìn mưa rớt hột triền miên mà dạ nhớ mây, như nhớ những trong trẻo hồn nhiên đã từng kết nên khoảng trời niên thiếu mỗi người. Dẫu từng khó nghèo đến mấy, đó cũng luôn là chốn tìm về. Như tìm về góc linh diệu ẩn sâu trong tâm hồn, để gột rửa những bụi bặm mà trong kiếp phong trần ai cũng từng vướng phải, để soi rọi lại mình và thêm vào hành trang một chút thiện lương trước khi dời bước trong đời...

Như sông nước và mây trời miền châu thổ…