Nhóm các nhà khoa học quốc tế vừa phát hiện các dạng mới của prôtêin tau vốn gia tăng bất thường từ giai đoạn rất sớm, trước khi các vấn đề về nhận thức xuất hiện ở người mắc chứng sa sút trí tuệ (Alzheimer).

 Một trong những phương pháp kiểm tra dấu hiệu bệnh Alzheimer hiện nay. Ảnh: dailycaring

Nguyên nhân hàng đầu gây bệnh Alzheimer là do tình trạng tích tụ mảng bám prôtêin độc hại beta-amyloid trong não, làm chết tế bào thần kinh và dẫn đến mất trí nhớ. Thông thường, hàm lượng beta-amyloid trong dịch não tủy tăng cao bất thường nhiều năm trước khi “tới lượt” nồng độ prôtêin tau bị phosphoryl hóa (p-tau). Trong khi đó, xét nghiệm lâm sàng p-tau hiện nay không còn nhiều ý nghĩa bởi khi đó chứng sa sút trí nhớ đã hình thành. Ðiều này gây khó cho việc xác định người mắc Alzheimer ở giai đoạn đầu, yếu tố cần thiết để kiềm chế tiến triển của bệnh. Qua nghiên cứu, các nhà khoa học Thụy Ðiển, Tây Ban Nha, Slovenia và Pháp nhận thấy có những dạng đặc trưng của p-tau tăng từng phút trong dịch não tủy và máu của người mắc bệnh Alzheimer. Từ đó, họ phát triển những kỹ thuật có độ nhạy cảm cao để đo các chỉ dấu sinh học được cho là xuất hiện nhiều năm trước khi có những biểu hiện lâm sàng.

Trong nghiên cứu, khoảng 1/3 trong số 381 người được kiểm tra đã có dấu hiệu bệnh Alzheimer trong não mặc dù không có vấn đề nào về nhận thức. Ðiều này có nghĩa những thay đổi đó không thể phát hiện được thông qua những phương pháp đánh giá trí nhớ thực hiện tại bệnh viện. Ðáng nói, những chỉ dấu p-tau mới đã “điểm mặt” chính xác những thay đổi bất thường trong dịch não tủy và các mẫu máu.

Ở thời điểm tỷ lệ mắc và tổn thất về mặt xã hội do bệnh mất trí nhớ và Alzheimer gây ra không ngừng tăng cao, đột phá trên hứa hẹn có thể giúp chẩn đoán bệnh sớm hơn nhiều so với các phương pháp hiện hành. Phát hiện mới cũng có ý nghĩa quan trọng đối với việc thử nghiệm những liệu pháp đẩy lùi Alzheimer.

HẠNH NGUYÊN (Theo eurekalert)