KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Khơi động lực tăng trưởng từ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Theo các chuyên gia, ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN), xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo (ĐMST) làm nền tảng cho thúc đẩy hoạt động ĐMST, phát triển doanh nghiệp là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. TP Cần Thơ là trung tâm động lực phát triển vùng ĐBSCL cần đóng vai trò tiên phong trong thúc đẩy KHCN, ĐMST.

Còn nhiều thách thức

Ông Vũ Minh Hải, Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp và ĐMST TP Cần Thơ, nhận định: “KHCN và ĐMST không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc, là động lực tăng trưởng cốt lõi để Cần Thơ bứt phá. Đây là "chìa khóa" để thành phố giải quyết các thách thức lớn về biến đổi khí hậu, tăng năng suất lao động, năng lực cạnh tranh".

Theo ông Vũ Minh Hải, hoạt động KHCN, ĐMST của TP Cần Thơ có điểm mạnh là nơi tập trung các trường đại học, viện nghiên cứu hàng đầu; đầu tàu kinh tế, logistics, y tế, giáo dục của toàn vùng; khu Công nghệ cao đang hình thành, hạ tầng số được quan tâm đầu tư. Thành phố còn có nguồn nhân lực trẻ, dân số trong độ tuổi lao động dồi dào, năng động. Song, thách thức mà Cần Thơ phải đối mặt là hoạt động R&D trong doanh nghiệp chưa mạnh; sự liên kết giữa viện trường và doanh nghiệp chưa thực sự bền chặt; tốc độ ứng dụng công nghệ mới vào các ngành kinh tế chủ lực (nông nghiệp, thủy sản) còn hạn chế.

Bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Chi nhánh ĐBSCL, đánh giá: TP Cần Thơ đã có những bước tiến tích cực trong việc thúc đẩy ĐMST, thể hiện qua thành phố luôn đứng đầu vùng về chỉ số ĐMST 2 năm liên tục (năm 2023 và 2024) và nằm trong top 12 các địa phương đứng đầu cả nước. Bên cạnh đó, Cần Thơ chú trọng thúc đẩy cơ chế phối hợp giữa nghiên cứu, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST.

Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Thương Linh cho rằng, hệ sinh thái ĐMST tại thành phố vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện, quá trình triển khai còn phân tán, thiếu sự chủ động trong kết nối liên ngành và chưa phát huy đầy đủ vai trò của hợp tác công - tư. Một số nội dung hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp còn mang tính định hướng, thiếu cơ chế thực thi và chịu trách nhiệm rõ ràng, chưa đáp ứng nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp cũng như các tác nhân trong hệ sinh thái trên thực tế.

Nhiều ý kiến của chuyên gia cho rằng, trình độ phát triển của doanh nghiệp thành phố còn gặp nhiều hạn chế về năng lực đổi mới, khả năng liên kết chuỗi, tiếp cận công nghệ và tiêu chuẩn chất lượng. Các cơ chế khuyến khích tư nhân đầu tư cho R&D và công nghệ cao chưa thực sự hấp dẫn; hệ thống tổ chức trung gian hỗ trợ ĐMST và các mô hình quỹ hợp tác công - tư chưa hình thành rõ nét. Sự phối hợp giữa Nhà nước - Doanh nghiệp - Tổ chức công như viện, trường còn rời rạc, sự hợp tác giữa các tổ chức KHCN và doanh nghiệp còn hạn chế.

Doanh nghiệp khởi nghiệp TP Cần Thơ trưng bày, quảng bá sản phẩm tại một sự kiện do thành phố tổ chức.

Đột phá từ những quyết sách

Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 về phát triển KHCN, ĐMST và chuyển đổi số quốc gia nêu rõ ĐMST là một trong những đột phá chiến lược, là động lực chính của phát triển kinh tế - xã hội. Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 về phát triển kinh tế tư nhân nhấn mạnh vai trò của khu vực tư nhân như một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong đó, phát triển lực lượng doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST được xem là một trong những giải pháp then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Hai nghị quyết này tạo thành nền tảng chính sách nhất quán và bổ trợ lẫn nhau. Trong đó, doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST đóng vai trò then chốt - vừa là chủ thể triển khai ĐMST vừa là lực lượng tiên phong nâng cao chất lượng khu vực kinh tế tư nhân.

Nhiều ý kiến cho rằng, TP Cần Thơ cần lấy KHCN, ĐMST và chuyển đổi số làm đột phá quan trọng hàng đầu, động lực chính để phát triển kinh tế - xã hội gắn với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài. Theo ông Vũ Minh Hải, để thúc đẩy ứng dụng KHCN và ĐMST vào phát triển kinh tế - xã hội, TP Cần Thơ cần tập trung vào 3 trụ cột chính. Thứ nhất, phát triển nguồn nhân lực KHCN chất lượng cao thông qua thu hút và trọng dụng nhân tài, đổi mới giáo dục và đào tạo, phổ cập kỹ năng số và tư duy ĐMST. Thứ hai, hiện đại hóa về hạ tầng và đột phá về thể chế. Trong đó, hạ tầng cứng đẩy nhanh tiến độ, thu hút đầu tư lấp đầy Khu Công nghệ cao Cần Thơ; xây dựng các phòng thí nghiệm trọng điểm, không gian làm việc chung, trung tâm kỹ thuật dùng chung chuẩn quốc tế; phát triển hạ tầng số. Hạ tầng mềm - thể chế là các cơ chế Sandbox cho phép thử nghiệm các mô hình kinh doanh, công nghệ mới trong môi trường được kiểm soát. Thứ ba, xây dựng hệ sinh thái ĐMST năng động thông qua phát triển doanh nghiệp KHCN; tăng cường liên kết 4 nhà; huy động các nguồn lực tài chính…

Bà Nguyễn Thị Thương Linh cho rằng, hợp tác công - tư cần được thiết lập như một cơ chế vận hành thiết yếu của hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, bảo đảm huy động và phân bổ hiệu quả các nguồn lực từ cả nhà nước và tư nhân cho mục tiêu phát triển bền vững. Thành phố cần đầu tư, phát triển hiệu quả các mô hình hợp tác công - tư thông qua việc hình thành các tổ chức trung gian ĐMST như trung tâm đổi mới, vườn ươm, phòng thí nghiệm mở và trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp. Đồng thời, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, viện trường và tổ chức xã hội trong quản trị và vận hành theo cơ chế đặt hàng, đấu thầu hoặc đầu tư liên kết.

“Thay đổi tư duy và nâng cao nhận thức là điều kiện tiên quyết để hình thành nền tảng hợp tác công - tư bền vững trong lĩnh vực ĐMST. Theo đó, khuyến khích hình thành văn hóa chia sẻ, đồng sáng tạo và cùng đầu tư, từ đó xây dựng hệ giá trị chung giữa khu vực công và tư trong toàn bộ quá trình hỗ trợ, triển khai và thương mại hóa kết quả ĐMST. Đồng thời, thiết lập cơ chế đối thoại công - tư định kỳ để tạo không gian tham vấn chính sách, đánh giá hiệu quả thực hiện và kịp thời điều chỉnh theo yêu cầu thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng quản trị và hiệu quả phối hợp giữa các bên” - bà Nguyễn Thị Thương Linh đề xuất.

Bài, ảnh: MỸ THANH

Chia sẻ bài viết

Từ khóa

khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo

BÌNH LUẬN