Bài, ảnh: B.Kiên

Năm học 2022-2023, TP Cần Thơ được Bộ Giáo dục và Ðào tạo (GD&ÐT) chọn triển khai thực hiện thí điểm giáo dục STEM cấp tiểu học. Sau một học kỳ triển khai, giáo dục STEM đã mang lại hiệu quả bước đầu, đặc biệt là khơi dậy sự sáng tạo, hứng thú của thầy trò trong dạy và học tại các trường trên địa bàn thành phố.

Các sản phẩm do cô trò Trường Tiểu học Ngô Quyền (quận Ninh Kiều) thực hiện qua giáo dục STEM.

Sau khi được chọn triển khai thực hiện thí điểm giáo dục STEM cấp tiểu học (là chương trình giảng dạy được thiết kế để trang bị cho người học các kiến thức và kỹ năng liên quan đến lĩnh vực khoa học - công nghệ - kỹ thuật - toán học), TP Cần Thơ có 10 trường tiểu học tham gia thí điểm thuộc 5 quận, huyện: Ninh Kiều, Bình Thủy, Ô Môn, Thốt Nốt, Phong Ðiền. Các trường tham gia thí điểm có đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên tích cực, năng động và được tập huấn đầy đủ.

Quận Ninh Kiều có 2 đơn vị là Trường Tiểu học Ngô Quyền và Trường Tiểu học Kim Ðồng được chọn tham gia thí điểm. Theo cô Lê Ngọc Ðiệp, Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học Ngô Quyền, từ năm học 2016-2017, trường đã thực hiện giảng dạy theo mô hình Trường điển hình đổi mới, thầy trò được thực hiện hoạt động trải nghiệm, nên dễ dàng bắt nhịp với giáo dục STEM theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Các tổ khối tổ chức lựa chọn chủ đề, áp dụng linh hoạt các hình thức tổ chức giảng dạy, xây dựng kế hoạch giáo dục STEM trong kế hoạch môn học phù hợp điều kiện cơ sở vật chất, thực tiễn nhà trường. Bên cạnh đó, với sự tổ chức của giáo viên, học sinh học tập năng động, chủ động và sáng tạo hơn; biết vận dụng kiến thức, kỹ năng trong các lĩnh vực liên quan để thực hành giải quyết những vấn đề được thầy cô đặt ra. Nhà trường cũng ưu tiên sử dụng các thiết bị, công nghệ có sẵn khi áp dụng giáo dục STEM.

Còn tại quận Bình Thủy, năm học 2022-2023, Sở GD&ÐT thành phố lựa chọn triển khai thí điểm giáo dục STEM cấp tiểu học tại Trường Tiểu học An Thới 2 và Trường Tiểu học Bình Thủy. Hai trường có 2.753 học sinh/69 lớp; được quận đầu tư nâng cấp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và lộ trình triển khai thực hiện Chương trình GDPT 2018. Bà Lê Thị Hường, Phó trưởng Phòng GD&ÐT quận Bình Thủy, cho biết: “Sau một học kỳ triển khai, đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường tham gia thí điểm giáo dục STEM đã được tiếp cận với phương pháp dạy mới. Học sinh được tiếp cận với hoạt động thực hành ngay sau mỗi bài học, tạo điều kiện tốt để hình thành kỹ năng, phát triển phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu của Chương trình GDPT 2018”. Tuy vậy, quận Bình Thủy còn một số khó khăn, do đây là phương pháp giáo dục mới, chưa có nhiều tài liệu tham khảo nên một số giáo viên còn lúng túng khi thực hiện, chưa cân đối thời gian trên lớp để đảm bảo đồng đều yêu cầu cần đạt của môn chủ đạo và đảm bảo mục tiêu bài học STEM. Bên cạnh đó, 2 trường thí điểm có sĩ số học sinh các lớp khá đông, nên phần nào khó khăn trong việc tổ chức thực hành và trưng bày sản phẩm...

Tương tự, quận Thốt Nốt cũng có Trường Tiểu học Thốt Nốt 1 và Trường Tiểu học Thới Thuận 2 được chọn triển khai thực hiện thí điểm giáo dục STEM; tổng số học sinh là 1.922 em/58 lớp. Các trường được chọn thực hiện thí điểm giáo dục STEM đều quyết tâm thực hiện, sáng tạo trong dạy và học, đã tạo được 490 sản phẩm giáo dục STEM, mỗi lớp đều có góc trưng bày sản phẩm giáo dục STEM... Theo ông Nguyễn Hoàng Liệt, Phó trưởng Phòng GD&ÐT quận Thốt Nốt, giáo viên được tập huấn bài bản về nội dung, phương pháp dạy học giáo dục STEM, nhiệt tình, đam mê. Nhiều giáo viên sưu tầm vật liệu sẵn có tại địa phương để giảng dạy; cha mẹ học sinh đồng thuận trong việc thực hiện chương trình. Học sinh bước đầu phát triển phẩm chất năng lực, hào hứng trong tiết học giáo dục STEM, rất hứng thú được tham gia trải nghiệm làm các sản phẩm từ các hoạt động của bài học. Tuy vậy, ông Nguyễn Hoàng Liệt cho rằng: “Do mới làm quen với bài học STEM, học sinh còn lúng túng mất rất nhiều thời gian chế tạo sản phẩm. Giáo viên mất nhiều thời gian chuẩn bị các vật liệu, cũng như kế hoạch dạy học STEM”.

*
* *

Tại Hội nghị tổng kết triển khai thực hiện thí điểm giáo dục STEM cấp tiểu học do Sở GD&ÐT thành phố vừa tổ chức, lãnh đạo các Phòng GD&ÐT, giáo viên các trường đánh giá việc triển khai thực hiện giáo dục STEM đạt được những hiệu quả bước đầu; đặc biệt là khơi dậy sự sáng tạo, hứng thú của thầy và trò trong giảng dạy. Theo Sở GD&ÐT thành phố, các trường thực hiện thí điểm đã hoàn thành xuất sắc và vượt kế hoạch đề ra với 323 giáo viên đã thực hiện giảng dạy các bài học; 119 chủ đề STEM được dạy và 11.210 học sinh được học. Bên cạnh việc tổ chức hình thức bài học STEM, các đơn vị còn đa dạng các hình thức tổ chức giáo dục như hoạt động trải nghiệm STEM thông qua các câu lạc bộ nghiên cứu khoa học kỹ thuật, thực hiện tốt các không gian trải nghiệm STEM, các góc STEM trong từng lớp học, khuôn viên nhà trường. Các trường tham gia thí điểm đều chủ động xây dựng kế hoạch triển khai tại đơn vị theo đúng kế hoạch, chủ động trong tuyên truyền rộng mô hình giáo dục STEM cấp tiểu học. Qua đó ghi nhận được sự ủng hộ từ chính quyền, cha mẹ học sinh và cộng đồng trong công tác xã hội hóa, duy trì và tổ chức được các câu lạc bộ STEM-Robotic.

Tuy nhiên, do mới triển khai thí điểm nên địa phương cũng còn gặp một số khó khăn như: tài liệu tập huấn chỉ có 2 bài minh họa/khối, nguồn tài liệu tham khảo cho giáo viên còn ít nên khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch bài dạy STEM; một số giáo viên còn lúng túng, chưa cân đối thời gian trên lớp để đảm bảo chuẩn kiến thức và đảm bảo mục tiêu STEM. Ông Nguyễn Phúc Tăng, Phó Giám đốc Sở GD&ÐT TP Cần Thơ, lưu ý các Phòng GD&ÐT và các trường: Việc thực hiện giáo dục STEM không phải nhiệm vụ mới, mà là phương pháp giáo dục, giúp thầy cô thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả hơn; đặc biệt là trong triển khai nhiệm vụ năm học đáp ứng yêu cầu của Chương trình GDPT 2018. Thầy cô cũng cần quan tâm hơn đến công tác phối hợp giữa các nhà trường trên địa bàn, trở thành “cầu nối” hữu hiệu, quan trọng trong thực hiện nhân rộng và đại trà thí điểm giáo dục STEM.