Isao Takahata là một trong ba nhà làm phim kỳ cựu của ngành công nghiệp phim hoạt hình xứ sở hoa anh đào, bên cạnh Hayao Miyazaki và Toshio Suzuki. Sự ra đi của Isao Takahata vào ngày 5-4, đã để lại nhiều tiếc nuối, mất mát cho làng hoạt hình Nhật và quốc tế. Ông được biết đến như nhà làm phim tài hoa, đồng thời là người viết sử Nhật khi tác phẩm của ông luôn là sự trăn trở về chiến tranh và những đổi thay của nước Nhật.

Isao Takahata (ảnh, trái) và tác phẩm “Grave of Fireflies” nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của ông.

Hayao Miyazaki, Toshio Suzuki và Isao Takahata là bộ ba sáng lập Studio Ghibli, hãng phim hoạt hình truyền thống nổi tiếng. Nếu Toshio Suzuki chịu trách nhiệm sản xuất cho hầu hết dự án lớn, thì Hayao Miyazaki và Isao Takahata sáng tạo những tác phẩm giàu cảm xúc với phong cách riêng biệt. Ở Hayao Miyazaki là thế giới trong sáng và đẹp như một giấc mơ; thì ngược lại, Isao Takahata kể những câu chuyện hiện thực, bi kịch, đẫm nước mắt. Giới chuyên môn cho rằng, nguyên nhân bắt nguồn từ hoàn cảnh sống của các nhà làm phim, đặc biệt là Isao Takahata vốn xuất thân nông thôn, tuổi thơ gắn liền với những năm tháng nước Nhật chìm trong khói lửa chiến tranh. Những tác phẩm của Isao Takahata luôn phảng phất hơi thở thời đại, những gam màu u buồn, lắng đọng và ẩn chứa nhiều thông điệp nhân văn.

“Grave of Fireflies” (1988) là tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của Isao Takahata, lấy không ít nước mắt của người xem. Nhà phê bình quá cố Roger Ebert từng cho rằng “Grave of Fireflies” là một trong những tác phẩm hay nhất về đề tài chiến tranh. Trong bom đạn, cuộc sống của hai anh em Seita và Setsuko dẫu khó khăn, nguy hiểm nhưng vẫn rất thơ, ngập tràn hạnh phúc với niềm tin về cuộc sống. Thế nhưng hiện thực chiến tranh luôn tàn khốc, đã cướp đi ba mẹ và cô em gái nhỏ Setsuko của Seita. Câu chuyện kết thúc buồn nhưng thể hiện tinh thần phản chiến mạnh mẽ, đi vào lòng người.

Những tác phẩm của Isao Takahata luôn kể câu chuyện có vẻ đơn giản, nhưng phảng phất đâu đó là hình ảnh của nước Nhật trước những thay đổi của thời cuộc. Chẳng hạn như: “Jarinko Chie” (1981), “Only Yesterday” (1991). “Pom Poko” (1994), “My Neighbors the Yamadas” (1999)… đều mang đến những cảm xúc rất chân thật về cuộc sống của con người trước những thử thách từ thiên nhiên, tác động của môi trường.

Phim của Isao Takahata luôn mang đến cho người xem cảm xúc phong phú: ấm áp, chân phương, tiếc nuối, đau buồn. “The Tale of Princess Kaguya” (2013), tác phẩm cuối cùng trong sự nghiệp của Isao Takahata, cũng lay động người xem bằng phong cách giản dị đó. Một câu chuyện cổ tích được kể lại với phong cách rất thực, gần gũi đủ để người xem cảm nhận được mối liên hệ tâm hồn giữa con người với con người. Đó chính là lý do mà “The Tale of Princess Kaguya” được đề cử Phim hoạt hình xuất sắc nhất tại Oscar 2014.

BẢO LAM (Nytimes, Variety)