Đoàn thể thao sinh viên Việt Nam mới đây đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tại Đại hội thể thao sinh viên Đông Nam Á diễn ra trên đất Lào với vị trí thứ hai, sau Malaysia. Tuy nhiên, người trong làng thể thao không ai cảm thấy hãnh diện về sự phát triển của thể thao học đường bởi thành phần đoàn vận động viên tham dự Đại hội thể thao sinh viên vừa qua, hầu hết đều là các tuyển thủ hoặc cựu tuyển thủ quốc gia.

Các vận động viên bóng bàn Bắc Ninh độc chiếm các nội dung nam tại HKPĐ toàn quốc lần thứ 8. Ảnh: MINH THẢO

Ngẫm lại thể thao học đường Việt Nam bao năm qua vẫn rất được quan tâm với nhiều sân chơi lớn như Hội khỏe Phù Đổng (HKPĐ), các giải bóng chuyền, bóng đá sinh viên toàn quốc… Nhưng vì sao lực lượng vận động viên trong trường học không phát triển? Thử nhìn vào HKPĐ, một sân chơi trên danh nghĩa hoàn toàn dành cho học sinh do Bộ Giáo dục - Đào tạo tổ chức, thì có thể hiểu được vì sao.

HKPĐ toàn quốc gần đây nhất vừa diễn ra tại Cần Thơ vào tháng 8-2012. Ở môn bóng bàn, không phải ngẫu nhiên mà cả 4 vận động viên vào đến bán kết nội dung đơn nam đều của Bắc Ninh. Đây là 4 vận động viên đều nằm trong đội tuyển trẻ quốc gia đang tập luyện tại Trường Đại học TDTT Từ Sơn - Bắc Ninh. Thử hỏi một học sinh là vận động viên bóng bàn vừa mỗi ngày 2 buổi cắp sách đến trường vừa tập luyện thể thao vì đam mê, thì làm sao có thể thắng nổi vận động viên luyện tập chuyên nghiệp? Ngay cả những trung tâm bóng bàn mạnh có truyền thống của Việt Nam như Hải Dương, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… cũng còn thua xa các học sinh chơi bóng bàn đến từ Bắc Ninh.

Không chỉ bóng bàn, hầu hết các môn tại HKPĐ toàn quốc lần thứ VIII, vận động viên đều là nòng cốt năng khiếu của các trường nghiệp vụ TDTT. Hiểu theo cách nào đó, đưa vận động viên chuyên nghiệp thi đấu ở sân chơi của học sinh có thể giúp những cuộc tranh tài tại HKPĐ trở nên hấp dẫn hơn, nhưng HKPĐ dần trở thành cuộc chạy đua của những "lò luyện tài năng thể thao" mà cụ thể là các trường nghiệp vụ TDTT địa phương. Vì thành tích, các địa phương chỉ tuyển chọn vận động viên năng khiếu để tranh tài tại HKPĐ, mà không chú trọng nhiệm vụ đào tạo vận động viên thể thao thành tích cao chuẩn bị cho các kỳ Đại hội TDTT toàn quốc. Ví như sau HKPĐ toàn quốc lần thứ VIII, Trường PTNK TDTT Cần Thơ tuyển sinh khóa mới, với lứa tuổi vận động viên sẽ "chín" để thi đấu HKPĐ toàn quốc lần thứ IX tại Nghệ An và Thanh Hóa. Sự chuẩn bị "gà chọi" cho sân chơi HKPĐ như vậy, vô hình trung hạn chế sự phát triển thể thao ở các trường học, bởi vì các trường không phải lo nuôi dưỡng tài năng thể thao, khi nhiệm vụ này đã có trường năng khiếu. Mặt khác, các trường học dù muốn phát triển thể thao thì cũng phải suy xét lại: học sinh của mình khi ra tranh tài có thể cạnh tranh được với đối thủ chuyên nghiệp hay không.

Vấn đề còn thiếu hiện nay trong phát triển thể thao học đường là cái bắt tay giữa ngành giáo dục và ngành thể thao. Một huấn luyện viên võ thuật của Cần Thơ nói rằng không nên đổ lỗi cho ngành giáo dục thiếu quan tâm tới thể thao, bởi vì ngành thể thao chưa chủ động trong phối hợp với ngành giáo dục. Tuyển vận động viên năng khiếu đa phần là ở lứa tuổi học sinh, nhưng lâu nay sự hợp tác giữa hai ngành này còn yếu ở nhiều địa phương. Vì vậy, "sân chơi lớn" HKPĐ cứ ì xèo nhưng thể thao học đường vẫn cứ mãi ì ạch.

NGUYỄN MINH