Vụ một trung sĩ bắn chết 5 đồng đội tại trung tâm tư vấn thuộc căn cứ Liberty ở Iraq hôm 11-5 càng làm gia tăng lo ngại trong quân đội Mỹ về hội chứng căng thẳng tinh thần (stress) ở những binh sĩ nhiều lần tham chiến.
Theo các nguồn tin nước ngoài, binh sĩ trên đã xả súng vào đồng đội sau một cuộc cãi vã rồi bị tước vũ khí. Anh ta đã trở lại trung tâm với một khẩu súng khác để gây chuyện. Lầu Năm Góc cho biết binh sĩ này là một bệnh nhân tại tại phòng khám stress, nơi quân nhân có thể tới nhờ giúp đỡ về các vấn đề tâm lý và cá nhân.
Sau cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết ông cảm thấy “sốc và vô cùng buồn” về vụ việc. Ông cam kết sẽ “điều tra để hiểu rõ điều gì đã dẫn tới bi kịch này”, và làm mọi thứ có thể để đảm bảo quân nhân được bảo vệ khi làm nhiệm vụ cho đất nước.
Việc binh sĩ Mỹ tấn công đồng đội được cho là hiếm xảy ra ở Iraq và Afghanistan. Tuy nhiên, theo Aaron Glantz, tác giả cuốn “Cuộc chiến của Washington chống các cựu binh Mỹ”, vụ sát hại đồng đội của lính Mỹ ở Iraq đang gây sốc, nhưng không bất ngờ. Trong 8 năm qua, quân đội Mỹ đã im lặng khi ngày càng có nhiều binh sĩ tự sát do căng thẳng tâm lý sau những lần bị điều đi tham chiến. Glantz cho rằng có một sự thiếu thốn các dịch vụ sức khỏe tinh thần và chế độ hậu quân dịch ở Mỹ. Do đó, việc quân nhân quá căng thẳng chĩa súng vào đồng đội hay tự sát chỉ là vấn đề thời gian.
Quân đội Mỹ cũng thừa nhận stress là một trong những kẻ giết người lớn nhất đối với binh sĩ Mỹ ở Iraq, với ước tính 5 binh sĩ muốn tự sát mỗi ngày. Do bạo lực giảm vài tháng trước, nhiều binh sĩ Mỹ được điều từ chiến đấu sang huấn luyện và cố vấn cho các lực lượng Iraq, một nhiệm vụ cần những kỹ năng mà họ chưa từng được huấn luyện. Đây là một trong những thách thức mới đối với họ. Cộng với tình hình căng thẳng khi gần đây xảy ra việc một số tay súng trong trang phục quân đội Iraq xả súng vào binh sĩ Mỹ, khiến cho họ cảm thấy căng thẳng.
Theo một nghiên cứu của quân đội, khoảng 15% binh sĩ Mỹ bị mất cân bằng sau khi trở về từ Iraq, góp phần làm tăng tỷ lệ ly hôn và tự sát. Từ tháng 9 năm ngoái tới tháng 4 năm nay đã có 72 binh sĩ Mỹ chết do tai nạn, bệnh hoặc tự sát, so với 67 binh sĩ chết trong chiến đấu. Năm 2008, ít nhất 140 binh sĩ đã tự sát, so với 115 vụ năm 2007, cao nhất kể từ khi Mỹ bắt đầu thống kê các trường hợp tự sát năm 1980. Trong 4 tháng đầu năm nay có 64 trường hợp binh sĩ tự sát, tăng gần gấp đôi so với 39 vụ cùng kỳ năm ngoái.
Nghị sĩ Harry Mitchell, thành viên Ủy ban công tác cựu binh Hạ viện Mỹ, cho rằng vụ xả súng ở căn cứ Liberty cho thấy các binh sĩ “bị căng thẳng trên chiến trường” cần được quan tâm hơn nữa khi trở về nước. Đã có nhiều binh sĩ tham chiến ở Iraq gặp vấn đề về tinh thần gây thương vong cho đồng đội. Tháng 9 năm ngoái, trung sĩ Joseph Bozicevich đã bị bắt giam để điều tra cáo buộc giết chết 2 đồng đội trong một đơn vị ở Nam Baghdad. Cũng trong năm 2008, sĩ quan Timothy Ayers bị xử 2 năm 4 tháng tù vì tội ngộ sát cấp dưới. Bác sĩ quân y Chris Rolan bị xử 33 năm tù hồi năm 2007 vì giết binh sĩ sau một buổi tối say rượu ở Iraq...
N.MINH
(Theo AP, Washingtonpost, Time, Guardian)
