* Điều tra: MAI- KHÔI- DIỄM

Tình trạng tranh giành khách, nâng giá vào những dịp cao điểm, gây mất trật tự và tạo nên hình ảnh không đẹp về du lịch Cần Thơ… đã kéo dài hàng chục năm nay tại khu vực Bến Ninh Kiều, cụ thể hơn là Bến tàu Du lịch Cần Thơ. Cơ quan chức năng đã nhiều lần vào cuộc nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyết triệt để. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn lợi ích giữa chủ phương tiện và đơn vị quản lý. Trong quá trình giải bài toán này, lợi ích chung và quyền lợi, sự an toàn của du khách cần được xem là những điều kiện tiên quyết.

Bài 1: "Sóng" ở bến sông

Hiện nay, tại Bến Ninh Kiều có hơn 100 tàu du lịch hoạt động chở khách tham quan các tuyến đường sông mà chủ yếu là chợ nổi Cái Răng. Ngoài việc tranh giành khách, chèo kéo diễn ra thường xuyên; vào những dịp lễ, Tết, khi lượng khách du lịch tăng cao, còn xảy ra tình trạng tăng giá, "chặt chém" du khách. Ngoài ra, tại Bến Ninh Kiều còn có cả trăm ghe máy đuôi tôm, đò ngang cũng "kiêm" luôn hoạt động đưa đón khách tham quan du lịch.

Đó là những hình ảnh làm xấu du lịch Cần Thơ đồng thời gây không ít lo ngại đối với sự an toàn của du khách.

Loạn với "cò"!

Chúng tôi trở lại Bến tàu Du lịch Cần Thơ sau hơn 2 tuần Chủ tịch UBND TP Cần Thơ làm việc với Công ty Cổ phần Du lịch Cần Thơ và các sở, ngành hữu quan về việc lập lại trật tự Bến tàu (ngày 11-3). Không khí có vẻ lắng đọng, không có cảnh chèo kéo du khách ồn ào. Tuy nhiên, đó chỉ là bề nổi.

Đội ngũ "cò" đang chờ bắt khách ở bến tàu du lịch Cần Thơ rạng sáng 22-3 (ảnh trên). Khi có xe chạy ngang, nhiều "cò" chạy theo chèo kéo, câu khách (ảnh dưới). Ảnh: DK

Mỗi khi có xe gắn máy, xe ô tô chạy chầm chậm dọc Bến Ninh Kiều là đều có khoảng 5-7 người ra săn đón, chèo kéo. Nhác thấy chúng tôi chạy xe chầm chậm, nhóm "cò" 5- 7 người giành nhau "xí" phần. Một phụ nữ "chào giá" 150 ngàn đồng/ người/ lượt 2 giờ. Sau khi thương lượng không thành, tôi lân la và được người đàn ông khác chào giá 100 ngàn đồng/ người/ lượt 2 giờ. Tiếp ngay đó, một phụ nữ tên Tư Loan "chốt giá" 50 ngàn đồng/ người/ lượt 2 giờ nếu không có người hướng dẫn, còn nếu có người hướng dẫn là 100 ngàn đồng. Đó là giá đi khách lẻ, gộp chung với đoàn khách đã hợp đồng nhưng tàu còn chỗ trống. Trong khi chờ tàu xuất bến, tôi chứng kiến nhiều cảnh "gạ gẫm" tương tự mà lòng phân vân, chẳng biết mình có bị "hớ" giá?!

Hiện khu vực bến Ninh Kiều có 112 tàu du lịch hoạt động, trong đó chỉ có 32 tàu liên kết cùng Công ty Cổ phần Du lịch Cần Thơ; số còn lại hoạt động tự do bên ngoài. Ông Lê Minh Sơn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cần Thơ, cho biết: "Các tàu vào tài chuyến đã ổn định. Hiện khu vực bến Ninh Kiều có hơn 10 "cò" kết nối với các tàu hoạt động tự do, bắt khách, gây mất trật tự, cao điểm lúc 4-5 giờ sáng hằng ngày. Giá cả của nhóm này đưa ra không ổn định, hạ giá vào mùa du lịch thấp điểm nhưng tăng giá vào mùa cao điểm. Thêm vào đó, các tàu hoạt động tự do không xuất hóa đơn, gây thất thu thuế. Nguy hiểm hơn, các tàu này không có bảo hiểm cho du khách".

Trước đó, chiều tối 21-3, trong vai một du khách cần thuê tàu có sức chứa khoảng 25 khách để đi sáng tác ảnh nghệ thuật tại chợ nổi Cái Răng, tôi tiếp cận người đàn ông tên Giàu, số điện thoại 0919.131.xxx. Ông Giàu giới thiệu với chúng tôi đủ gói dịch vụ, tàu chuyến: "Em cần tàu bao lớn, chở bao nhiêu người cũng có, yên chí!". Giá mà ông Giàu đưa ra là 30 ngàn đồng/ người (cho đoàn 25 khách). Ông Giàu còn cho biết, đó là giá cả của ngày thường; chứ đến ngày nghỉ, ngày lễ, giá có khi lên bạc triệu vẫn không có tàu và tôi có thể nâng giá bao nhiêu tùy thích để hưởng chênh lệch. Sau khi đi khỏi nơi ông Giàu ngồi (gần chợ Cần Thơ) không xa, một phụ nữ khác tiếp cận tôi, hỏi giá ông Giàu đưa ra và chào hàng: "Ông đó là "cò" đó cưng. Ổng có chiếc tàu nào mới sợ. Cưng đi tàu chị đi, tàu nhà, chị lấy 25 ngàn đồng/ người". Sau khi từ chối, tôi đến gần Bến tàu số 1, gặp người đàn ông tên Tuấn, số điện thoại 0944.704.xxx, tự giới thiệu là có thâm niên hơn 20 năm chạy tàu du lịch, có tàu riêng. Nghe tôi kể, ông khoát tay: ""Cò" không! Mấy ông mấy bà đó làm gì có chiếc ghe chiếc tàu nào. Tàu tui mới là tàu nhà. Rồi, dứt giá anh 20 ngàn đồng một người". Ông Tuấn cho biết, có "cò" sở hữu tàu nhưng có loại "cò không tàu", bắt khách dẫn mối cho chủ phương tiện để ăn chênh lệch.

Sau vài ngày lân la ở Bến tàu du lịch Cần Thơ chúng tôi bị "choáng" bởi đội ngũ "cò" ở đây. Ai cũng "ăn to, nói lớn" và sẵn sàng phản ứng lại du khách khi không hài lòng. Việc phân định vị trí, ranh giới bắt khách được dân trong nghề ngầm thỏa thuận, "bất thành văn", lộn xộn "đổ máu ráng chịu". Không có tàu thì bắt khách ăn hoa hồng; có tàu cũng xé rào bắt khách. Giá cả đưa ra không thống nhất nên du khách rất dễ "hớ" và nếu có "may mắn" đi chuyến giá rẻ thì lòng tin về sự minh bạch giá cả ở một điểm du lịch nổi tiếng bậc nhất của Cần Thơ cũng sẽ không còn.

Còn nhớ, dịp nghỉ lễ 30-4 và 1-5 năm 2015, du khách và báo chí đã phản ánh tình trạng "chặt chém", nhồi nhét khách ở Bến tàu du lịch Cần Thơ. Chiếc tàu có sức chứa 22 khách nhưng chở đến 28 khách, giá lên đến 2,8 triệu đồng (trong khi giá niêm yết thuê tàu chỉ khoảng từ 400 ngàn đồng đến 500 ngàn đồng cho tàu 24 chỗ). Bên cạnh đó, còn hàng loạt những tồn tại: chở quá sức chứa, không đủ áo phao, chạy thoáng qua rồi vội vã trở về để bắt chuyến khác… làm xấu đi hình ảnh của du lịch Cần Thơ.

Điểm trừ

Từ lâu, Bến Ninh Kiều vốn là niềm tự hào của người Cần Thơ. Tuy nhiên, tình trạng mất trật tự ở Bến tàu Du lịch Cần Thơ đã làm thất vọng không ít du khách đến đây. Hoạt động của đội quân "cò" gần như diễn ra xuyên suốt ở Bến Ninh Kiều khiến nhiều du khách cảm thấy khó chịu. Chị Nguyễn Thanh Hoa, một du khách đến từ Thanh Hóa, chia sẻ: "Từ lâu tôi đã nghe "tiếng" của Bến Ninh Kiều và khi đến Cần Thơ tôi thấy quả thật, điểm du lịch này rất đẹp. Sáng sớm hoặc buổi chiều, đi dạo trên Bến Ninh Kiều rất thú vị, cảnh quan đẹp, gió từ sông mát mẻ. Tuy nhiên, điều phiền phức là tôi cứ bị hết người này đến người kia chào mời đi tàu tham quan chợ nổi, đi tàu vào các kênh rạch. Tôi không có nhu cầu nhưng từ chối cách nào cũng bị đeo bám, rất bực mình". Còn chị Ngọc Lan, du khách đến từ Hà Nội, kể: "Khi tôi đến Bến Ninh Kiều, nhiều người thay phiên nhau chào giá ghe đi chợ nổi. Sau khi thỏa thuận giá, chủ ghe dắt xuống bến và kêu tôi chui qua thành lan can của bờ kè để xuống ghe. Đi du lịch mà cứ lén lút như đi trộm. Tôi phản ứng nhưng thấy chủ ghe làm dữ nên thôi, đành bấm bụng đi vì đã lỡ".

Những chiếc ghe chở khách không áo phao, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho du khách, hoạt động khá nhiều ở bến Ninh Kiều. Ảnh: DK

Theo ông Trương Văn Ngon, Giám đốc Công ty Du lịch Mía đường Cần Thơ (Casuco Tour), đáng ngại nhất là các phương tiện đò, ghe máy đuôi tôm chỉ đăng ký đưa khách ngang sông, nhưng vẫn đưa đón khách đi tham quan sông nước xa nơi xuất phát hàng chục cây số.

Nhiều ngày lân la ở Bến Ninh Kiều, phóng viên không ít lần chứng kiến cảnh chủ ghe đò ăn mặc xộc xệch, khi thấy khách, cứ đeo theo bắt mối: "Đi đò không mấy anh chị, giá rẻ nè!". Và cảnh chủ đò "hướng dẫn" du khách chui qua hàng rào bờ kè để lên ghe diễn ra thường xuyên. Tại khu vực bến Ninh Kiều, đang có cả trăm chiếc đò ngang, ghe máy đuôi tôm "4 không"- không giấy phép, không bằng cấp, không có trang thiết bị an toàn, không đăng ký kinh doanh. Ngoài việc đưa khách qua Xóm Chài, lực lượng đò ngang, ghe máy đuôi tôm còn tổ chức các "tour du lịch" sông nước tự phát. Hằng ngày, lực lượng này len lỏi vào các bến tàu, tranh giành khách với các công ty du lịch. Nhiều chiếc đò nhỏ, chỉ chở được khoảng 4- 5 người, nhưng chủ đò cố nhồi nhét, có khi lên đến 10 khách. Không chỉ vậy, đa phần những chiếc đò, ghe này không trang bị đầy đủ áo phao, nhưng vẫn thản nhiên đưa khách tham quan trên các tuyến sông lớn. "Giá "tour chui" luôn thấp hơn giá cùng tuyến của Công ty, khách lại không cần vô bến đợi chờ xếp chuyến (làm thủ tục xuất bến, đóng phí chuyến…) chưa kể có những dịch vụ, điểm mới lạ hơn khiến dân "Tây ba lô", du lịch bụi rất khoái"- một chủ đò cho biết.

* * *

Tình trạng "cò" tàu du lịch tranh giành khách hay việc các đò ghe không có chức năng đưa khách du lịch đi tham quan nhưng cố tình vi phạm… tạo nên những hình ảnh phản cảm ở Bến Ninh Kiều, khiến du lịch Cần Thơ không khỏi bị điểm trừ trong mắt du khách. Đặc biệt, khi có sự cố xảy ra, du khách vẫn là người chịu thiệt thòi đầu tiên.

Vấn đề lập lại trật tự ở Bến tàu Du lịch Cần Thơ lại một lần nữa được đặt ra với sự quyết liệt của lãnh đạo thành phố cùng các ngành chức năng.

"Cứ mặc áo phao, ra khỏi bến cởi ra cũng được!" Đó là lời nhắc của cô thuyết minh viên tên Nhi trên chuyến tàu mang số hiệu CT-024xx, chở chúng tôi đi tham quan chợ nổi Cái Răng vào sáng 22-3. Theo chị Nhi, phải mặc áo phao thì Cảng vụ mới cho xuất bến. Theo quan sát của chúng tôi trong các ngày 21 và 22-3, rất nhiều khách trên các tàu du lịch đều không mặc áo phao. Ngay cả tàu mang biển Cantho Tourist vào chiều 21-3, khi tàu đi ngang chợ Cần Thơ rồi cặp bến, các hành khách đều không mặc áo phao, trong khi áo phao ngổn ngang trên ghế. Chiếc áo phao chỉ để "đủ điều kiện" xuất bến hay phục vụ an toàn du khách?

(Còn tiếp)

Bài cuối: Kiên quyết lập lại trật tự