Những ngày đầu năm mới thị trường lúa gạo sớm sôi động. Gạo xuất khẩu bắt nhịp hợp đồng chuyển tiếp. Trong khi nhu cầu gạo nội địa, nhất là gạo thơm đặc sản đóng gói đang chạy hàng chợ Tết với sức hút bất ngờ!

Cánh đồng lúa thơm ST vào mùa chín rộ.

Gạo thơm hữu cơ đứng hàng đầu

Lúa sớm từ đầu tháng Chạp, ở các tỉnh dọc theo vùng ven biển Trà Vinh, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang - vùng lúa mùa, lúa Tài Nguyên, Một Bụi Đỏ… và "thủ phủ" vùng trồng giống lúa thơm đặc sản ở Sóc Trăng đang mở đồng thu hoạch.

Ông Hà Việt Cường, ở ấp Bình Hòa, xã Gia Hòa 2, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng, trồng 1ha lúa thơm, trong đó có 6 công (hơn 6.000m²) trồng theo quy trình kỹ thuật sản xuất lúa hữu cơ ST24. Ông Hòa nói: Mấy tuần trước giá lúa gần như "án binh bất động", nhưng từ đầu tháng Chạp tới nay, lúa ngoài đồng vừa gặt giá bất ngờ "nhảy múa" tăng giảm tùy loại giống. Tháng trước các giống lúa thường ngắn ngày cao sản đều trên mức 5.000 đồng/kg, nay vào vụ lúa OM5451 giảm còn 4.700 đồng/kg. Hai ba năm trước thương lái mua lúa RVT, nay vẫn còn một số nông dân trồng tưởng trúng giá. Khi lúa vừa cong trái me trên đồng nghe thương lái rao mua giá gần 7.000 đồng/kg. Vậy mà nay giảm sâu còn 5.700-5.800 đồng/kg. Trong khi đó giống lúa thơm ST24 là đặc sản hàng đầu, giữ giá trên 6.000 đồng/kg, riêng nông dân trong tổ hợp tác trồng lúa hữu cơ ST24 được bao tiêu trên 7.000 đồng/kg.

Bao bì theo tiêu chuẩn sản phẩm gạo thơm hữu cơ ST24.

Hiện nay lúa thơm ST24 đang tạo sức hút mạnh với thương lái, doanh nghiệp và nông dân là nhờ thị trường tiêu thụ tốt. Đặc biệt, chuẩn bị giỏ quà Tết năm nay, loại gạo ngon hữu cơ có giá trị cao được nhà phân phối nhắm vào phân khúc người tiêu dùng có thu nhập cao. Các loại gạo thơm đặc sản tiêu thụ mạnh nhất là sản phẩm phải đóng gói (túi) có trọng lượng phổ biến 2-5 kg/túi.

Đại diện công ty Hồ Quang Trí, đơn vị "mang chuông đánh xứ người" với giống lúa ST24 dự thi Top gạo ngon Quốc tế tại Macao đạt Top 3 gạo ngon thế giới năm 2017 vừa qua và mới đây đạt giải nhất là tại Festival lúa gạo lần thứ III-2018 tại Long An, cho hay: Triển vọng thị trường gạo nội địa nhất là loại sản phẩm gạo đóng túi đang được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn. Có thể nhận ra hiệu ứng truyền thông sau các giải thưởng hạng nhất trong các hội thi gạo ngon từ tỉnh Sóc Trăng lan rộng cả nước và cùng "sánh vai" với các giống gạo ngon thế giới. ST24 như dẫn dắt thị trường. Qua thăm dò thị trường gạo nội địa đóng túi, người tiêu dùng thường chọn gạo ngon phải có thương hiệu, có xuất xứ địa chỉ rõ ràng như: tên tuổi doanh nghiệp uy tín; thành phần tên giống lúa sản xuất, các chỉ số an toàn vệ sinh thực phẩm…

Trước đây một số cơ sở hay doanh nghiệp kinh doanh gạo đóng túi không ghi rõ trên bao bì, thậm chí có doanh nghiệp sản xuất ra tới 5-6 tên với nhãn hiệu gạo khác nhau nhưng lại không ghi tên giống lúa sản xuất theo tiêu chuẩn quy định giống nhãn hàng gạo thương mại quốc tế. Hiện nay nhãn hàng gạo hữu cơ ST24 có ghi rõ đạt tiêu chuẩn gạo hữu cơ của Mỹ và châu Âu (Organic USDA & EU Standard), gạo không biến đổi gien, do Control Union Viet Nam Co.Ltd vừa cấp giấy chứng nhận gạo đặc sản… là xác nhận chứng thực đáng tin cậy với người tiêu dùng.

Vào thời điểm này gạo hữu cơ đóng gói 2 kg/túi (bên trong bao bì hút chân không) của DNTN Hồ Quang Trí giá dao động từ 70.000-90.000 đồng/kg được khách hàng biết đến tìm mua và đặt hàng cho giỏ quà Tết. Trong khi đó ở Thạnh Phú, Bến Tre nông dân tự mua giống ST24 và có sản phẩm gạo hữu cơ Hoa Nắng ST24 sản xuất ra không đủ bán.

Thuận theo xu hướng tiêu dùng

Anh hùng Lao động - Kỹ sư Hồ Quang Cua, trưởng nhóm tác giả giống lúa ST24, nhận định: Theo dõi qua các lần hội thi gạo ngon thế giới trong 10 năm qua các giống lúa đạt giải phần nhiều là các giống lúa cổ truyền dài ngày, năng suất thấp (khoảng trên 1,7 tấn/ha từ các nước Campuchia, Thái Lan, Myanmar…) và duy nhất giống lúa thơm ST24 của Việt Nam chọn tạo ngắn ngày (90 ngày) có năng suất vượt trội hơn gấp 10 lần. Đặc biệt đây là giống lúa có tính kháng bệnh hơn hẳn một số giống lúa cổ truyền, nhờ chất liệu di truyền mùi thơm hương dứa (miền Nam) và hương cốm (Bắc) được lai tạo mang hương vị thơm ngon, chất lượng đặc trưng riêng biệt của gạo Việt. Nông dân có thể canh tác lúa 2 vụ/năm và nhờ tính thích nghi rộng. Đó là sự khác biệt độc đáo. Hơn nữa ưu điểm ST24 nhờ tính thích nghi phổ rộng ở các vùng miền, kháng sâu bệnh và thích hợp mô hình lúa-tôm. Vụ lúa đông xuân sớm 2018-2019 lúa ST24 nông dân vùng ven biển ĐBSCL trồng hơn 30.000ha theo đặt hàng bán gạo Tết và doanh nghiệp xuất khẩu.

Chọn giống tốt là ưu tiên hàng đầu nhất là giống lúa đó phải được thị trường ưa chuộng. Nông dân thông minh trong dự đoán và chọn giống theo xu hướng tiêu dùng, tất nhiên phải có thương lái, doanh nghiệp tiêu thụ. Do đó, thực tế khi nghe nhóm nông dân Tổ hợp tác Nông ngư cơ Thạnh Hòa, xã Thạnh Quới, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng, đại diện là các anh Quách Hoàng Tươi, Sáu Hoa (Võ Văn Hoa), Hoàng Phi Hổ… kể chuyện 12 thành viên theo làm lúa hữu cơ ST24 qua 2 năm liền với 8,4ha, ai nấy đều bày tỏ niềm vui. Bởi 2 vụ lúa-tôm đều trúng. Năng suất lúa đạt mức 900-1.000 kg/công cao hơn các giống lúa khác trồng vụ mùa trước đây, năng suất khoảng 500 kg/công. Chi phí sản xuất lúa hữu cơ thấp, chủ yếu dùng thuốc dưỡng và phải đạt yêu cầu cuối vụ lúa kiểm nghiệm không tồn dư 255 loại hóa chất… nên so lúa thường giá lúa hữu cơ cao hơn 50% và lợi nhuận đạt trên gấp đôi. Canh tác lúa-tôm thông minh đã chứng thực nông dân làm được và không quá khó để mở rộng.

Hiện nay ở một số tỉnh như Hải Phòng, Thái Bình có vùng trồng lúa - nuôi rươi đang đưa giống ST24 về canh tác. Các tỉnh Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Thuận, Vũng Tàu, Lâm Đồng… thử nghiệm giống lúa ST24. Trong khi một số nhà khoa học cho rằng, ST24 chất lượng thơm ngon, có thể chen vào thị trường "ngách" nhưng ngược lại nếu phát triển đạt sản lượng nhiều đáp ứng được nhu cầu sẽ không còn là thị trường "ngách". Một số nhà kinh doanh đề xuất cần có sự hỗ trợ các công ty làm ăn bài bản đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu có kiểm soát chặt chẽ. Có như vậy sẽ tạo nguồn cung ST24 với sản lượng lớn hơn mang thương hiệu quốc gia.

Bài, ảnh: HỮU ĐỨC