Kỷ nguyên số mở ra nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp (DN) nhưng cũng đặt ra không ít thách thức nhất là đối với hộ kinh doanh, DN vừa và nhỏ (DNVVN). Theo các chuyên gia, trước xu thế phát triển của thương mại số, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải, tiêu dùng bền vững... DN cần chủ động trang bị kỹ năng số, nắm bắt cơ hội “xanh hóa” sản xuất, kinh doanh để tăng sức cạnh tranh và không bị bỏ lại phía sau.

Doanh nghiệp ở ĐBSCL livestream bán hàng trên sàn thương mại điện tử.

Lựa chọn nền tảng số phù hợp

Trong bối cảnh chi phí vận hành tăng cao, cạnh tranh ngày càng khốc liệt, nhiều DN đang gặp khó khăn khi bán hàng nhưng không tối ưu lợi nhuận, thiếu công cụ hỗ trợ tiết giảm chi phí, chưa có chiến lược phát triển bền vững. Trong khuôn khổ hội thảo trực tuyến với chủ đề “Thương mại số - Tăng trưởng xanh: Cơ hội mới cho hộ kinh doanh và DN vừa và nhỏ” do Viện Đào tạo và Tư vấn DN (iEIT), Trường Đại học Ngoại thương (Hà Nội) vừa tổ chức, các chuyên gia cho rằng chuyển đổi số là nền tảng để DN vừa và nhỏ chuyển đổi xanh nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh mới và mở rộng thị trường trong nước lẫn xuất khẩu

Theo bà Nguyễn Ngọc Bích, Chánh văn phòng Viện Đào tạo và Tư vấn doanh nghiệp, Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội, thế giới đang chuyển mình nhanh chóng với sự bùng nổ công nghệ số và sự gia tăng về các thách thức trong môi trường. Trong thời đại thương mại không chỉ dừng lại ở việc mua bán hàng hóa mà còn mở rộng ra phương thức thương mại điện tử, thương mại số, góp phần tạo nên những cơ hội và thách thức mới. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy tăng trưởng xanh trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của mọi quốc gia. Trước bối cảnh này, DN cần chủ động cập nhật những xu hướng và giải pháp trong thương mại số, từ việc ứng dụng công nghệ thông tin cho đến việc xây dựng các chính sách hỗ trợ cho tăng trưởng xanh.

Theo TS Nguyễn Thị Hồng Vân, Giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Ngoại thương, hiện nay, DN có cơ hội kinh doanh nhanh hơn, tốt hơn, thông minh hơn nhờ vào công nghệ mới và hệ thống hỗ trợ ra quyết định. Khi lựa chọn công cụ và lộ trình chuyển đổi số, DN cần đánh giá ưu tiên công nghệ theo 4 cấp độ: Trước tiên là những công nghệ “bắt buộc phải có” do yêu cầu an toàn, pháp lý, hoặc đặc thù ngành, ví dụ như hóa đơn điện tử. Hai là công nghệ “rất cần” trang bị tức là sẽ đem lại lợi nhuận trực tiếp, tăng năng lực cạnh tranh ngắn hạn. Ba là công nghệ “muốn có” sẽ góp phần đem lại lợi nhuận dài hạn. Bốn là công nghệ “có thì tốt”, nghĩa là những công nghệ có tiềm năng nhưng chưa rõ ràng, chưa gấp phải trang bị ngay.

Thời gian qua, các hộ kinh doanh cũng như DN vừa và nhỏ đã chuyển đổi số, ứng dụng thương mại điện tử khá sôi động, nhưng việc tiếp cận các công cụ số để phân tích dữ liệu và ra quyết định còn hạn chế. Các chuyên gia cũng lưu ý, DN không chỉ bán hàng mà còn hướng đến xây dựng mạng lưới khách hàng trung thành sẵn sàng chia sẻ giới thiệu sản phẩm đã sử dụng đến khách hàng mới. Do đó, cần tạo quan tâm tối ưu các công nghệ tìm kiếm, lựa chọn các nền tảng số với chi phí phù hợp để thuận lợi tiếp cận khách hàng, tối ưu hóa lợi nhuận.

Đáp ứng yêu cầu xanh hóa

Trong giai đoạn 2025-2030, các công cụ số sẽ được phổ cập rộng rãi hơn. DN cần chủ động trang bị kỹ năng số nắm được các xu hướng chuyển đổi số để vượt qua thách thức trong bối cảnh mới. Việc chủ động tìm hiểu, nâng kỹ năng và hiểu biết sẽ giúp DN thích ứng với sự thay đổi, bắt kịp làn sóng tăng trưởng số và chuyển đổi xanh. Khi phân tích mối liên hệ giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, các chuyên gia cho rằng DN không thể chuyển đổi xanh nếu chưa số hóa. Việc số hóa dữ liệu, quy trình là nền tảng để DN thực hiện và báo cáo các thực hành ESG (môi trường, xã hội, quản trị). Bên cạnh đó, công nghệ số cũng làm thay đổi tất cả các ngành nghề. Đơn cử như việc truy xuất nguồn gốc nông sản cũng là công nghệ sát sườn cho các hộ kinh doanh và SME khi tham gia vào các chuỗi cung ứng quy mô lớn và uy tín.

Nhìn chung, việc kết hợp thương mại số và tăng trưởng xanh để giúp DN tạo ra lợi thế cạnh tranh mới, mở rộng thị trường xuất khẩu xanh, tối ưu hóa vận hành, giảm chi phí tồn kho, sản phẩm lỗi, dư thừa và giảm phát thải. Yếu tố xanh là yêu cầu bắt buộc khi DN tham gia thị trường toàn cầu. Và quá trình chuyển đổi nhận thức của DN phải xuất phát từ việc thay đổi tư duy kinh doanh, DN phải xác định đâu là những tác động tích cực mà DN mang lại cho xã hội và cộng đồng. Đặc biệt đối với DN vừa và nhỏ, cơ hội tăng trưởng xanh thể hiện trong từng bước đi dù là nhỏ nhất. Chẳng hạn như DN có thể sử dụng IoT theo dõi năng lượng, AI tối ưu hóa lộ trình giao hàng (giảm phát thải) hay tham gia chuỗi cung ứng xanh, tái chế, giảm bao bì, tối ưu hóa tồn kho…

TS Nguyễn Thị Hồng Vân chia sẻ: Khi sản xuất, kinh doanh gắn với định hướng tăng trưởng xanh, DN cần thể hiện sự nhất quán trong các thông điệp, khẩu hiệu, hình ảnh, khẳng định hiệu quả thực hành chuyển đổi xanh, tối ưu hóa trong vận hành tiết kiệm năng lượng, tham gia vào các chuỗi cung ứng xanh và có xác thực của bên thứ ba về nỗ lực phát triển bền vững của đơn vị... Với DN vừa và nhỏ, khi lựa chọn sản xuất xanh, kinh doanh có trách nhiệm thông qua những chuyển đổi nhỏ cũng đồng nghĩa DN sẵn sàng chuyển đổi lớn hơn khi có nguồn lực. Khi công nghệ thay đổi quá nhanh, việc DN đứng trước áp lực, “đuối hơi” trước những thay đổi của thị trường là điều khó tránh. Tuy nhiên, quan trọng là DN lựa chọn đúng công cụ số, đúng thời điểm, phù hợp với năng lực hiện có. DN nên bắt đầu bằng các công cụ miễn phí hoặc gói tiêu chuẩn, thử nghiệm trong ngắn hạn để xem công cụ nào phù hợp. Đồng thời có thể tranh thủ tham gia cộng đồng DN vừa và nhỏ để học hỏi kinh nghiệm thành công của các đơn vị tương tự, lựa chọn công cụ phù hợp để giúp DN phát huy được hiệu quả kinh doanh.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN