Các sản phẩm thuốc lá mới bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được giới thiệu ít tác hại đối với sức khỏe người dùng so với thuốc lá thông thường. Tuy nhiên thực tế, mỗi năm, các bệnh viện cả nước tiếp nhận hàng ngàn ca ngộ độc cấp tính liên quan đến thuốc lá mới, chưa kể các biến chứng và bệnh mạn tính. Tổ chức Y tế Thế giới cũng khuyến cáo Việt Nam tăng cường các giải pháp ngăn chặn sự lưu hành của các thuốc lá mới trong cộng đồng.

Cán bộ dân số quận Bình Thủy tuyên truyền cho học sinh trên địa bàn về tác hại của thuốc lá mới. 

Năm 2023, gần 700 cơ sở khám, chữa bệnh trong cả nước báo cáo, có khoảng 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Riêng tại Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, 6 tháng đầu năm 2024, các bác sĩ tiếp nhận khoảng 100 ca ngộ độc với thuốc lá điện tử. Kết quả xét nghiệm nhiều mẫu thuốc lá điện tử của bệnh nhân cho kết quả dương tính với ma túy.

Trong chương trình truyền hình trực tuyến “Vì sao phải cấm thuốc lá mới”, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh nhân ngộ độc thuốc lá mới nhập viện đa phần là giới trẻ, ở độ tuổi học sinh. Bệnh nhân có biểu hiện ngộ độc phức tạp, trạng thái kích thích rất mạnh về tâm thần kinh, như hoang tưởng, ảo giác, rối loạn tim mạch, nhồi máu cơ tim, tổn thương não, thậm chí xuất huyết não, tổn thương đa cơ quan… Nhiều trường hợp nguy kịch, nếu không được cấp cứu, điều trị tích cực có thể tử vong. Những trường hợp qua khỏi còn tồn tại di chứng kéo dài.

Theo các chuyên gia, bên cạnh những trường hợp ngộ độc cấp tính, những người hút thuốc lá mới còn bị tình trạng phơi nhiễm với các hóa chất độc hại, bị ngộ độc mạn tính, là nguyên nhân dẫn đến rất nhiều bệnh lý về tim mạch, hô hấp, về sinh sản, ung thư,… ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe chính bản thân và cộng đồng.

Thống kê của Bộ Y tế, thực trạng sử dụng thuốc lá mới ở giới trẻ nước ta đang gia tăng nhanh chóng. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới trong nhóm thanh thiếu niên 13-17 tuổi là 2,6% vào năm 2019 đã tăng lên 3,5% vào năm 2022 và lên 7% năm 2023. Riêng trong nhóm 13-15 tuổi, điều tra năm 2023 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới lên tới 8%. Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên và người trưởng thành ở Việt Nam trong những năm gần đây hết sức đáng báo động. Ngành công nghiệp thuốc lá đang nhắm đến đối tượng học sinh và thanh niên, người trẻ, kể cả phụ nữ để tạo một nguồn khách hàng tiềm năng lâu dài cho tương lai và để duy trì sự phát triển của ngành thuốc lá. Do vậy, các nhà sản xuất, kinh doanh tăng cường tiếp thị bằng nhiều kênh thương mại không chính thống, tranh thủ, tác động chính sách, đồng thời quảng bá sai lệch về tác hại của thuốc lá mới, cho rằng ít gây hại cho sức khỏe. Trong những đối tượng sử dụng thuốc lá mới, đáng lo nhất chính là nhóm học sinh, ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe mà còn cả đến giống nòi tương lai của dân tộc.

Các bác sĩ cho biết, sản phẩm thuốc lá mới rất độc hại, gây tác hại cả trước mắt và lâu dài. “Xương sống” của các loại sản phẩm thuốc lá mới này là nicotine, thực tế là một loại ma túy, khiến người dùng dễ nghiện, nhanh nghiện và rất khó cai. Nếu không được ngăn chặn hiệu quả, thuốc lá mới tiềm ẩn nguy cơ cao tạo ra một thế hệ trẻ nghiện nicotine và “nhấn chìm” những kết quả của công cuộc phòng, chống tác hại thuốc lá của nước ta thời gian qua. TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh cho biết, nguyên nhân dẫn đến gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá điện tử, thuốc lá mới thời gian gần đây vì nước ta chưa có một hành lang pháp lý rõ ràng trong việc kiểm soát chặt chẽ các mặt hàng này. Ngoài ra, còn do sự đa dạng về hình thức, mẫu mã như hộp sữa, hộp kẹo, một cái ipod hay là đồng hồ điện tử... tạo sự hấp dẫn, thu hút đối với trẻ em, đặc biệt học sinh.

Trước tình trạng đáng báo động của thuốc lá mới đối với thanh thiếu niên, học sinh, các chuyên gia cho rằng, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan pháp lý. Quốc hội, Chính phủ cần kịp thời ban hành quy định để cấm toàn diện các sản phẩm này trước khi việc sử dụng trở nên phổ biến hơn, bao gồm cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo, sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác có thể sẽ xuất hiện trong tương lai.