Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG

Hiện nay, sản xuất lúa gạo trên địa bàn TP Cần Thơ không chỉ đạt được sản lượng lớn mà hiệu quả sản xuất lúa gạo cũng ngày càng được nâng cao. Với sự quan tâm hỗ trợ tích cực của ngành Nông nghiệp, nông dân đã đẩy mạnh cơ giới hóa và áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật để hạ giá thành, năng cao nâng suất, chất lượng sản phẩm...

Thu hoạch lúa bằng các thiết bị cơ giới tại huyện Vĩnh Thạnh trong vụ đông xuân 2021-2022.

Chú trọng trồng lúa thơm, chất lượng cao

Nông dân TP Cần Thơ không chỉ tích cực đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất mà còn rất chú trọng sản xuất các loại lúa thơm, đặc sản và chất lượng cao, hạn chế việc trồng các giống lúa cho gạo phẩm chất thấp và trung bình. Ðây cũng là giải pháp quan trọng nhằm bán được sản phẩm với giá cao, bởi đời sống kinh tế được nâng cao, người tiêu dùng sẵn sàng chọn mua các loại gạo đặc sản, thơm ngon và an toàn.

Ông Trần Văn Diêu ngụ ấp Thới Hòa A, thị trấn Thới Lai, huyện Thới Lai, cho biết: "Tôi có 10 công ruộng, mỗi năm sản xuất 3 vụ lúa. Nhờ áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất lúa, đặc biệt là đưa các máy móc cơ giới vào cả các khâu làm đất, bơm tưới nước, gieo sạ và bón phân bằng máy phun... không còn vất vả như xưa, hiệu quả sản xuất lại được nâng cao. Vụ đông xuân vừa qua, tôi sạ giống lúa Ðài Thơm 8, bán lúa tươi với giá 5.700 đồng/kg, cao hơn 300-400 đồng/kg so với nhiều loại lúa thông thường khác. Còn trong vụ hè thu này tôi chọn trồng lúa chất lượng cao OM 5451".

Ông Nguyễn Danh Dũng, ngụ ấp Thạnh Xuân, xã Thạnh Phú, huyện Cờ Ðỏ, có 4ha đất sản xuất lúa. Thời gian qua, ông cùng với 45 hộ dân tại địa phương đã liên kết thành lập Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp Toàn Phát và hình thành mô hình cánh đồng lớn (CÐL) tại địa phương, với tổng diện tích canh tác hơn 125ha. Ông Dũng cho biết: "Tham gia mô hình CÐL, nông dân không chỉ nhận thấy rõ hiệu quả của việc đẩy mạnh cơ giới hóa và ứng dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật để giảm chi phí, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm mà còn thấy được tầm quan trọng của việc sản xuất các loại lúa thơm và chất lượng cao. Từ 4 năm nay, nông dân tại HTX đã tập trung sản xuất các loại lúa thơm, đặc sản và chất lượng cao theo đơn đặt hàng bao tiêu của doanh nghiệp đầu ra rất ổn định".

Hỗ trợ nông dân

Cần Thơ hiện có hơn 114.620ha đất nông nghiệp, trong đó có hơn 87.000ha đất canh tác lúa. Diện tích đất lúa của TP Cần Thơ khá ít so với nhiều tỉnh trong vùng ÐBSCL nhưng nhờ thâm canh tăng vụ nên hằng năm thành phố sản xuất 3 vụ lúa đạt tổng diện tích hơn 220.000ha, với sản lượng trên 1,3 triệu tấn. Ngành Nông nghiệp TP Cần Thơ rất quan tâm đến việc hỗ trợ nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất và lợi nhuận trên cùng một diện tích đất canh tác. Thông qua các chương trình khuyến nông và tranh thủ sự hỗ trợ từ các chương trình, dự án của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và các tổ chức quốc tế, ngành Nông nghiệp thành phố không chỉ tăng cường hỗ trợ nông dân đẩy mạnh cơ giới hóa và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất mà còn tích cực định hướng nông dân phát triển sản xuất lúa theo hướng chất lượng cao, an toàn. Thúc đẩy nông dân tăng cường liên kết với nhau và với doanh nghiệp, hình thành các CÐL và vùng sản xuất lúa chất lượng cao gắn với hợp đồng bao tiêu của doanh nghiệp.

Với diện tích thực hiện mô hình CÐL ban đầu chỉ 400ha được thực hiện tại huyện Vĩnh Thạnh trong vụ hè thu 2011, đến nay CÐL đã được nhân rộng tại hầu khắp các quận, huyện có trồng lúa tại TP Cần Thơ, với tổng diện tích hiện đạt hơn 33.000 ha/vụ. Cụ thể, trong vụ đông xuân 2021-2022, thành phố có 24.055 hộ dân tham gia mô hình CÐL, với tổng diện tích đạt 33.576ha, cao hơn 696ha so với vụ đông xuân năm trước. Mô hình CÐL không chỉ giúp nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất nhờ đẩy mạnh ứng dụng đồng bộ cơ giới và các tiến bộ kỹ thuật để giảm chi phí, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm mà còn thuận lợi trong kết nối với doanh nghiệp để ổn định đầu ra. Nhờ lúa trong mô hình CÐL đạt chất lượng cao nên được nhiều doanh nghiệp bao tiêu với giá cao hơn thị trường từ 50-150 đồng/kg đối với lúa hàng hóa và 500-700 đồng/kg đối với lúa giống.

Các giải pháp kỹ thuật tiên tiến trong sản xuất lúa như gói kỹ thuật "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm"… đã được nông dân tại thành phố áp dụng phổ biến. Sản xuất theo tiêu chuẩn ngày càng được nông dân quan tâm và hiện thành phố đã có hơn 560ha diện tích sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP và Global GAP. Nông dân cũng quan tâm sản xuất lúa theo hướng hữu cơ và sản xuất lúa gạo bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế SRP, canh tác lúa thông minh thích ứng biến đổi khí hậu.

Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, đến nay nhiều khâu trong quá trình sản xuất lúa tại thành phố như làm đất, bơm tưới nước và thu hoạch… hầu như đã được cơ giới 100%. Các khâu gieo cấy, bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật… cũng từng được cơ giới hóa với tỷ lệ ngày càng cao và theo hướng đồng bộ. Nông dân cũng chú ý lựa chọn, áp dụng nhiều loại máy móc, thiết bị phù hợp điều kiện sản xuất tại địa phương. Ðặc biệt, ngành Nông nghiệp thành phố cũng đã quan tâm hỗ trợ, khuyến khích nông dân đẩy mạnh cơ giới hóa khâu thu gom rơm rạ nhằm tận dụng nguồn phụ phẩm này phục vụ chăn nuôi, trồng nấm rơm và phát triển các hoạt động sản xuất khác để nâng cao thu nhập. Qua đó, tránh việc đốt bỏ rơm rạ trên đồng, vừa lãng phí, vừa gây tác động xấu cho môi trường.