Sáng 26-11-2025, tiếp tục Chương trình làm việc tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi). Tham gia phát biểu ý kiến, các vị đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ gồm: bà Lê Thị Thanh Lam - Phó Trưởng đoàn chuyên trách và bà Tô Ái Vang - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ tham gia một số ý kiến như sau:

Về mục tiêu, danh mục và phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong lĩnh vực dự trữ quốc gia

Bà Lê Thị Thanh Lam phát biểu góp ý dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi).

Bà Lê Thị Thanh Lam tham gia ý kiến về một số nội dung: Tại khoản 2, Điều 2 về mục tiêu của dự trữ quốc gia, quy định: “Thực hiện dự trữ chiến lược để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nền kinh tế;…”. Đại biểu đề nghị thay cụm từ “nền kinh tế” bằng cụm từ “đất nước”. Vì quá trình phát triển không chỉ dựa trên nguồn lực kinh tế mà còn bao gồm nguồn lực con người, hạ tầng, đất đai và các nguồn lực khác có vai trò chiến lược.

Tại khoản 2, Điều 17 về danh mục hàng dự trữ quốc gia, quy định: “Chính phủ ban hành, sửa đổi, bổ sung danh mục hàng dự trữ quốc gia theo quy định tại khoản 1 Điều này và phân công các bộ, cơ quan ngang bộ quản lý hàng dự trữ quốc gia”. Tuy nhiên, phạm vi mục tiêu của dự trữ quốc gia hiện rất rộng, bao gồm phòng chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm an ninh, cũng như điều tiết thị trường. Với phạm vi lớn như vậy, việc chỉ quy định danh mục là chưa đủ. Đại biểu đề nghị bổ sung cơ sở pháp lý để Chính phủ xác định “ngưỡng an toàn dự trữ” đối với các mặt hàng thiết yếu như năng lượng, lương thực, cũng như “ngưỡng can thiệp thị trường” nhằm kích hoạt kịp thời các biện pháp điều tiết khi thị trường biến động. Theo đó, đề xuất chỉnh lý khoản 2 như sau: “Chính phủ ban hành, sửa đổi, bổ sung danh mục hàng dự trữ quốc gia theo quy định tại khoản 1 Điều này và phân công các bộ, cơ quan ngang bộ quản lý hàng dự trữ quốc gia trên cơ sở các “ngưỡng an toàn dự trữ” và “ngưỡng can thiệp thị trường””. Quy định này sẽ giúp danh mục dự trữ quốc gia không chỉ đầy đủ mà còn linh hoạt, có khả năng phản ứng nhanh với các biến động lớn của thị trường và tình huống khẩn cấp.

Tại Điều 30 về nghiên cứu, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong lĩnh vực dự trữ quốc gia. Đại biểu đánh giá cao tinh thần đổi mới của điều luật, đã đề cập đầy đủ việc ứng dụng công nghệ mới trong nhập, xuất và bảo quản hàng dự trữ. Tuy nhiên, dự thảo vẫn chưa bao quát trụ cột mới của an ninh quốc gia: Dữ liệu số và tài nguyên số. Ngày 18-8-2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 175 phê duyệt Chiến lược dữ liệu tại Trung tâm dữ liệu quốc gia, xác định Dữ liệu tại Trung tâm dữ liệu quốc gia là tài nguyên quốc gia, có vai trò chiến lược đối với phát triển kinh tế - xã hội, an ninh mạng và chủ quyền số. Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung một khoản quy định về: “Dự trữ dữ liệu số và tài nguyên số, bao gồm dữ liệu nền tảng, dữ liệu dùng chung, tài nguyên số chiến lược, hạ tầng số trọng yếu và các cấu phần công nghệ lõi phục vụ an ninh kinh tế - xã hội và ứng phó khẩn cấp”. Việc bổ sung này giúp đồng bộ với định hướng của Chính phủ, theo kịp xu thế quốc tế và tạo tầm nhìn dài hạn cho Luật, bảo đảm nền dự trữ quốc gia hiện đại, linh hoạt và bền vững trong kỷ nguyên số.

Về chiến lược dự trữ quốc gia

Bà Tô Ái Vang phát biểu thảo luận tại Hội trường.

Bà Tô Ái Vang tham gia đóng góp 3 ý kiến.

Tại khoản 2, Điều 2 về mục tiêu của dự trữ quốc gia, quy định: “Thực hiện dự trữ chiến lược để quản lý, … và định hướng xã hội chủ nghĩa…”. Đề nghị bổ sung cụm từ “nhằm bảo đảm khả năng tự chủ của quốc gia trong các lĩnh vực thiết yếu” sau cụm từ “định hướng xã hội chủ nghĩa”. Sau khi hoàn chỉnh: “Thực hiện dự trữ chiến lược để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nền kinh tế; là công cụ điều tiết thị trường để đảm bảo nền kinh tế vận hành ổn định, hiệu quả theo quy luật thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa; bảo đảm khả năng tự chủ của quốc gia trong các lĩnh vực thiết yếu được quy định tại Chương V Luật này”. Việc bổ sung là để làm rõ thêm mục tiêu của dự trữ chiến lược, vì mục tiêu của việc thực hiện dự trữ chiến lược không chỉ để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực; hay là công cụ điều tiết thị trường mà còn bảo đảm khả năng tự chủ của quốc gia trong các lĩnh vực thiết yếu.

Tại Điều 5 về chiến lược dự trữ quốc gia, kiến nghị xem xét bổ sung một điều quy định về “Cơ chế phối hợp cấp vùng”, quy định cụ thể phân cấp, phân quyền và trách nhiệm phối hợp; chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động dự trữ, để tạo hành lang pháp lý vững chắc cho cơ chế phối hợp cấp vùng trong việc thực hiện Chiến lược dự trữ quốc gia. Vì 3 lý do: (1) Việc bổ sung cơ chế phối hợp cấp vùng sẽ phù hợp với điều kiện ở nước ta có các vùng sản xuất lúa, nông sản tập trung, đóng vai trò chủ lực trong việc cung cấp lương thực và nông sản. Mặc dù mỗi vùng có thế mạnh về sản phẩm nông nghiệp khác nhau, tuy nhiên các vùng miền ở Việt Nam có đặc thù khí hậu và rủi ro từ biến đổi khí hậu khác nhau của 3 miền Bắc - Trung - Nam. Khi có cơ chế phối hợp cấp vùng sẽ bảo đảm theo chuỗi cung ứng từ nguồn cung, bảo quản, dự trữ, chế biến, lưu thông và xuất cấp, hướng đến đa mục tiêu như: vừa giúp bình ổn giá cả cho nông dân sau thu hoạch; vừa dự trữ nông sản xuất khẩu ra thị trường vào mùa khan hiếm; và vừa dự trữ tại chỗ, cho phép phản ứng nhanh, xuất cấp hàng dự trữ kịp thời để giảm thiểu rủi ro thiếu hụt do thiên tai, dịch bệnh hoặc các cú sốc thị trường. Như vậy, đi cùng với cơ chế phối hợp cấp vùng, thì cần đặt biệt quan tâm đến việc đầu tư kho dự trữ chiến lược, cơ chế xây dựng Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản đặt ở các địa phương thuộc trung tâm của vùng. (2) Dự thảo Luật bổ sung quy định cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các tỉnh trong cùng một vùng với các cơ quan của Trung ương về thông tin cung - cầu, tình hình sản xuất, mức tồn kho và kế hoạch điều động hàng dự trữ; phân cấp, phân quyền và xác định rõ vai trò, trách nhiệm của địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước tại vùng kinh tế - xã hội trọng điểm trong quản lý, xuất cấp hàng dự trữ bảo đảm tính minh bạch, có sự linh hoạt trong thực tiễn, được thống nhất từ Trung ương đến vùng và các địa phương trong toàn vùng; quy định việc tham gia vào hoạt động dự trữ của các cơ quan, đơn vị và các địa phương trong vùng tích cực tham gia vào hoạt động dự trữ. (3) Bổ sung các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia vào chuỗi cung ứng và dự trữ nông sản tại các vùng, đảm bảo nguồn hàng ổn định và chất lượng. 

Tại Điều 11 về quy định 5 hành vi bị cấm, kiến nghị: (1) Xem xét bổ sung một khoản quy định: “Cấm đưa thông tin sai lệch liên quan đến hoạt động dự trữ quốc gia”, vì dự trữ quốc gia là công cụ quan trọng để điều tiết thị trường, ổn định kinh tế vĩ mô và đối phó với các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh, liên quan đến quốc phòng an ninh mang tính chiến lược và bí mật nhà nước ở các mức độ khác nhau. Điều này giúp các cơ quan chức năng có đầy đủ căn cứ pháp lý trong việc xử lý vi phạm, đồng thời nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cá nhân, tổ chức khi cung cấp thông tin có liên quan. Trong bối cảnh bùng nổ thông tin như hiện nay, nhất là trên các trang thông tin của mạng xã hội, có thể lan truyền rất nhanh. Nên việc quy định cụ thể sẽ giúp phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi cố ý phát tán thông tin sai sự thật ngay từ đầu, giảm thiểu hậu quả tiêu cực có thể xảy ra. (2) Tại khoản 5 quy định “Can thiệp trái pháp luật trong hoạt động dự trữ quốc gia”, quy định này còn mang tính chung chung, chưa rõ thế nào là can thiệp trái pháp luật. Vì thế, kiến nghị dự thảo Luật cần quy định mức độ chi tiết hơn hơn về “Can thiệp trái pháp luật”.

ĐOÀN ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI TP CẦN THƠ