Thị trường bất động sản (BĐS) cạnh tranh khốc liệt, biến động liên tục, nên nghề môi giới BĐS đối diện với yêu cầu cấp bách phải chuẩn hóa, minh bạch, ứng dụng công nghệ để phát triển bền vững. Trong khuôn khổ Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Chuẩn hóa nghề môi giới BĐS - Kiến tạo sự nghiệp bền vững” do Hội Môi giới BĐS Việt Nam vừa tổ chức, các chuyên gia cho rằng, lực lượng môi giới BĐS cần được chuẩn hóa theo hướng chuyên nghiệp hơn nữa để đóng góp tích cực vào sự phát triển của thị trường.

Nhận diện tồn tại, hạn chế

Thời gian qua, các sàn giao dịch BĐS và lực lượng môi giới góp phần tích cực kết nối cung cầu thị trường BĐS. Tuy nhiên, những bất cập, hạn chế như môi giới thiếu chứng chỉ hành nghề, thao túng, ôm hàng và thổi giá gây rối loạn thị trường, vi phạm pháp luật trong hoạt động môi giới BĐS vẫn còn, gây tác động không nhỏ đến thị trường BĐS.

Theo ông Trần Minh Quang, Phó Tổng Giám đốc Kinh doanh miền Nam, Công ty EximRS, vi phạm thiếu chứng chỉ hành nghề của lực lượng môi giới BĐS có nguyên nhân khách quan do thời gian qua một số địa phương không tổ chức thi cấp chứng chỉ môi giới BĐS. Tại các đơn vị dịch vụ môi giới BĐS lớn, cả nhân sự đã làm việc chính thức và nhân sự thời vụ, tỷ lệ có chứng chỉ hành nghề chỉ khoảng 20-40%. Ngoài ra, khi thị trường BĐS sôi động, thu hút nhiều đối tượng tham gia làm môi giới như một cơ hội tăng thu nhập, họ không xem đây là nghề nghiệp để theo đuổi nên không chú trọng chứng chỉ hành nghề. 

Hoạt động môi giới BĐS được chuẩn hóa góp phần thúc đẩy thị trường BĐS tăng trưởng lành mạnh. Trong ảnh: Một khu đô thị ở khu vực Nam Cần Thơ.

Bà Hoàng Thu Hằng, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS, Bộ Xây dựng, cho biết, theo thống kê của Bộ Xây dựng, tại các tỉnh, thành phố lớn, có khoảng 15.000-16.000 môi giới BĐS có chứng chỉ hành nghề. Tuy nhiên, số người làm môi giới BĐS thực tế có thể lên tới hơn 40.000. Bên cạnh đó, môi giới BĐS còn có các vi phạm liên quan đến giao dịch, tư vấn BĐS chưa đủ điều kiện pháp lý gây ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người giao dịch. Bộ Xây dựng và Bộ Công an đã nhận được rất nhiều đơn kiến nghị/khiếu nại về việc môi giới bán tài sản không đủ điều kiện, sau đó biến mất, gây thiệt hại cho khách hàng. Thậm chí, Bộ Công an đã yêu cầu Bộ Xây dựng xác minh trực tiếp từng trường hợp về chứng chỉ hành nghề. Thị trường còn có tình trạng gom hàng, ôm hàng và thổi giá khi một nhóm môi giới cấu kết với một nhóm đầu cơ để ôm hàng, giữ hàng và thổi giá BĐS lên cao. Hậu quả gây mất cân bằng cung cầu, tạo ra nguy cơ bong bóng thị trường rất lớn. Cơ quan quản lý nhà nước đang rất quan tâm các vấn đề này và sẽ đưa ra nhiều giải pháp để kiểm soát tình trạng này.

Nhu cầu tất yếu phải chuẩn hóa

Hội Môi giới BĐS Việt Nam cũng vừa xây dựng và ban hành Bộ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp môi giới BĐS Việt Nam năm 2025 để phát triển các giá trị chuẩn mực nghề môi giới BĐS tại Việt Nam, đáp ứng kịp thời các yêu cầu mới của thị trường và ngành nghề. Bộ Quy tắc gồm 2 phần chính: Phần A dành cho các nhà môi giới BĐS cá nhân bao gồm 10 chương và 22 quy tắc. Phần B dành cho các sàn giao dịch BĐS (doanh nghiệp) bao gồm 8 chương và 32 quy tắc.

Theo nội dung quy tắc, các nhà môi giới BĐS cá nhân phải đảm bảo nguyên tắc nghề nghiệp, phải tuân thủ luật pháp, làm việc trung thực, minh bạch và khách quan, chỉ được hành nghề khi đã có chứng chỉ môi giới. Tuyệt đối không môi giới các sản phẩm thiếu điều kiện pháp lý hoặc có tranh chấp… Đối với quy tắc dành cho sàn giao dịch BĐS (doanh nghiệp), việc sàn giao dịch được cấp chứng nhận về đạo đức và ứng xử là bước tiến quan trọng giúp nâng cao tính minh bạch và chất lượng dịch vụ. Sàn giao dịch BĐS không kinh doanh khi chưa đủ điều kiện, không được hoạt động khi không đáp ứng yêu cầu pháp lý hoặc khi bị kiểm tra, không giao dịch khi pháp lý chưa rõ ràng, cấm môi giới sản phẩm bị thế chấp hoặc thiếu điều kiện pháp lý. Không gây rối loạn thị trường: cấm thao túng, ôm hàng, thổi giá. Cấm đưa tin thất thiệt gây rối loạn thị trường, cạnh tranh không lành mạnh…

Theo các chuyên gia, Bộ Quy tắc giúp thị trường minh bạch hơn và tạo ra cuộc chơi bình đẳng cho tất cả doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ các đơn vị lớn đang nghiêm túc tuân thủ thực thi tốt quy định pháp luật. Theo ông Phạm Lâm, Phó Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam, thị trường BĐS hiện nay có sự điều chỉnh và có những đòi hỏi mới, nhất là bối cảnh các khu đô thị, các dự án nhà ở ngày càng phát triển rộng khắp cả nước. Trong nhiều năm, Hội Môi giới BĐS Việt Nam đã nỗ lực thúc đẩy chuyên nghiệp hóa nghề môi giới BĐS. Các nỗ lực được ghi nhận và đã được luật hóa trong các quy định liên quan đến hành nghề môi giới BĐS. Đây là những bước tiến rất lớn của nghề môi giới BĐS Việt Nam khi được quản lý bằng các quy định pháp luật, khẳng định vai trò của những người hành nghề, các công ty cung cấp dịch vụ trong ngành môi giới BĐS và kể cả vai trò của các nhà phát triển, các chủ đầu tư dự án trong các chuỗi về giao dịch BĐS được thúc đẩy để thị trường ngày càng minh bạch, chuyên nghiệp và phát triển một cách bền vững.

Theo bà Hoàng Thu Hằng, trước đây (theo Luật Kinh doanh BĐS 2014), các cơ sở đào tạo phải được Bộ Xây dựng công nhận để đảm bảo chất lượng. Hiện nay, theo Luật Kinh doanh BĐS 2023, quy định này đã được bỏ để xã hội hóa việc đào tạo (chuyển sang hậu kiểm), tuy nhiên đã xuất hiện nhiều vấn đề bất cập liên quan đến chất lượng đào tạo. Tới đây, Bộ Xây dựng sẽ nghiên cứu ban hành các chính sách để quản lý chặt chẽ hơn công tác đào tạo và cấp chứng chỉ nghề môi giới BĐS. Bộ Xây dựng có kế hoạch tiến hành kiểm tra chuyên đề đối với các cá nhân tham gia trực tiếp môi giới để rà soát chứng chỉ. Việc chuẩn hóa nghề môi giới là rất cần thiết trong bối cảnh thị trường đang tái cơ cấu và thay đổi để thị trường BĐS phát triển minh bạch và đảm bảo quyền lợi của người dân và của chính người môi giới.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN