Thời gian qua, TP Cần Thơ triển khai nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khung nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố. Trong đó, yêu cầu trước tiên là phải thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, bố trí tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng bởi dự án. Song trên thực tế, việc đáp ứng quỹ nền tái định cư còn chậm trễ, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân cũng như công tác bàn giao mặt bằng phục vụ thi công. Do đó, cần có những giải pháp căn cơ để tạo quỹ nền bố trí tái định cư cho các dự án.

Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng (bìa trái) kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng và xây dựng đường Trần Hoàng Na đường song hành tới nút giao IC3. 

Khó do thiếu nền tái định cư

Thời gian qua, việc triển khai các dự án hạ tầng khung đã góp phần làm thay đổi diện mạo đô thị, tạo động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của TP Cần Thơ. Với nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ bản được triển khai cũng đồng nghĩa với việc phải đáp ứng nhu cầu bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi các dự án. Theo Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố, Trung tâm đang thực hiện 7 dự án thuộc cấp thành phố quản lý với kinh phí thực hiện từ nguồn ngân sách thành phố. Trong đó, nhu cầu bố trí tái định cư dự kiến khoảng 2.282 hộ, tương đương 2.780 nền. Trong đó, đã bố trí được 450 nền tái định cư và xét mua 1.089 nền. Còn lại 858 hộ, tương đương với 928 nền chưa được bố trí. Theo ông Phạm Duy Tín, Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất TP Cần Thơ, hiện nay các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố nhất là các dự án từ nguồn vốn ODA có nhu cầu tái định cư rất lớn. Tuy nhiên, nguồn nền tái định cư chưa đủ để bố trí cho các hộ ảnh hưởng đã dẫn đến tiến độ tái định cư và giải phóng mặt bằng cho các dự án còn chậm so với yêu cầu. Nguyên nhân là do phải thực hiện các thủ tục theo quy định và việc xây dựng các khu tái định cư còn chậm so với tiến độ thu hồi đất.

Theo các ngành chức năng, muốn người dân đồng thuận bàn giao mặt bằng để triển khai các dự án thì phải giải quyết nhanh chóng công tác bồi thường hỗ trợ, tái định cư cho người dân. Các dự án đầu tư xây dựng của thành phố chủ yếu dựa vào việc thu hồi 10% quỹ đất đã giao cho nhà đầu tư để tạo quỹ nền bố trí tái định cư. Tuy nhiên, quỹ đất này rất hạn hẹp. Thành phố cũng có chủ trương mua thêm nền thương mại để bố trí tái định cư cho người dân song vẫn chưa đáp ứng đủ. Do không chủ động được quỹ nền bố trí tái định cư, không giải phóng mặt bằng được nên đã ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân vốn xây dựng cơ bản của thành phố; nhất là đối với các công trình trọng điểm, có vốn đầu tư lớn và ảnh hưởng đến nhiều hộ dân. Theo Bà Đặng Thị Anh Đào, Trưởng ban Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố, trước mắt, cần phải có giải pháp căn cơ để khắc phục tình trạng tái định cư trên giấy hay tình trạng nhiều dự án xác định tái định cư tại cũng một địa điểm nhưng không nắm rõ số nền thực tế có thể đáp ứng cho tái định cư là bao nhiêu.

Chủ động trong quy hoạch và đầ​u tư

Thực trạng triển khai các dự án thời gian qua cho thấy, có một số trường hợp người dân bị ảnh hưởng vẫn chưa nhận được nền tái định cư mà phải nhận tiền tạm cư. Một số khu tái định cư chưa đồng bộ về hạ tầng làm ảnh hưởng đến đời sống người dân. Vì vậy, cần có những khu tái định đồng bộ về hạ tầng để người dân được hưởng các dịch vụ tiện ích đô thị thiết yếu. Mặt khác, mong muốn của người dân khi bị giải tỏa là được tái định cư ngay trên địa bàn mình đang cư trú thay vì được giao nền, xét mua nền ở quận, huyện khác. Đây thực sự là nhu cầu thỏa đáng và các quận, huyện cần phải xem xét để dự báo về số lượng nền, diện tích các khu tái định cư và trình các sở, ngành hữu quan để đưa vào quy hoạch các khu tái định cư phục cụ cho các dự án trên địa bàn.

Các quận, huyện cũng đang thiếu quỹ nền tái định cư phục vụ cho các dự án trên địa bàn cũng đang có kế hoạch đầu tư các khu tái định cư mới. Theo ông Nguyễn Thành Út, Phó Chủ tịch UBND huyện Thới Lai, trên địa bàn huyện hiện nay không có khu tái định cư song sắp tới sẽ có nhiều dự án đầu tư cũng như các dự án của thành phố đi qua địa bàn sẽ phát sinh nhu cầu bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân. Do đó, khi điều chỉnh quy hoạch tổng thể của Thị trấn Thới Lai, huyện sẽ đưa vào quy hoạch 1 khu tái định cư cặp đường tỉnh 922 với diện tích khoảng 9,5ha để đáp ứng nhu cầu tái định cư cho các dự án mới.

Đối với các dự án đầu tư công từ vốn ngân sách, Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố là đầu mối triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Do đó, đây được xem là đơn vị đầu mối trong xác định nhu cầu quỹ nền tái định cư trong trung hạn. Ông Nguyễn Kỳ Nam, Phó Trưởng ban Ban đô thị HĐND thành phố, cho rằng: Trung tâm Phát triển Quỹ đất đóng vai trò rất lớn trong việc tổng hợp nhu cầu bố trí nền của từng dự án trên địa bàn từng quận, huyện theo kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm. Từ đó báo cáo cho các sở, ngành hữu quan trình UBND thành phố đưa vào quy hoạch các khu tái định cư đảm bảo phù hợp với quy hoạch phân khu chức năng, quy hoạch tổng thể. Đồng thời, đề xuất hướng đầu tư trong trung hạn; xác định rõ chủ đầu tư các khu tái định cư này để bố trí vốn đầu tư kịp thời, hạn chế mua nền tái định cư thương mại vì giá cao. Ngoài ra, cũng cần cân nhắc kỹ việc tái định cư cho người dân bằng căn hộ chung cư hay bằng đất nền tùy theo tình hình thực tế và nhu cầu của người dân.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN