Kỳ 1: Những quan điểm xuyên tạc
Trong thực tiễn thực hiện cải cách hành chính, bên cạnh sự chung tay của cán bộ, đảng viên và sự ủng hộ của Nhân dân, các thế lực thù địch cũng không ngừng ra sức lôi kéo dư luận đi theo những quan điểm lệch lạc hòng phá hoại các chủ trương, đường lối của Đảng.
Kể từ khi đất nước thống nhất, trong từng giai đoạn lịch sử khác nhau, hệ thống chính trị ở nước ta không hoàn toàn cố định mà có sự thay đổi để phù hợp với mô hình quản trị của từng thời kỳ. Mặc dù luôn vận động không ngừng cùng tiến trình lịch sử, việc tổ chức và sắp xếp bộ máy trong khu vực công luôn đảm bảo nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, sự thống nhất trong quản lý của Nhà nước và luôn đề cao quyền làm chủ của Nhân dân. Bên cạnh sự đồng lòng, ủng hộ của các giai tầng trong xã hội, các thành phần phản động, tư tưởng cực đoan cũng ra sức chống phá đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về chủ trương này. Chúng nhắm vào những vấn đề còn tồn tại song hành với đường lối đổi mới để đưa ra những quan điểm sai trái, những luận điệu xuyên tạc sự thật, bôi nhọ Đảng, bôi nhọ lãnh đạo trong hệ thống chính trị, phản bác công cuộc cải cách hành chính mang tính cách mạng.
Xuyên tạc về mục đích, ý nghĩa của chủ trương tinh gọn bộ máy và quyết tâm hành động của Đảng, Nhà nước ta
Mục đích của việc tinh gọn bộ máy là nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đảm bảo sự vận hành thông suốt, nhanh gọn, đồng thời khắc phục tình trạng cồng kềnh, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan, tổ chức. Tinh gọn bộ máy còn giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước, giảm gánh nặng chi thường xuyên, từ đó tạo điều kiện để đầu tư nhiều hơn cho phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức đan xen, việc tinh gọn bộ máy trong hệ thống chính trị được xác định là một chủ trương lớn, mang tính cấp thiết và lâu dài.
Về ý nghĩa, chủ trương này thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng và Nhà nước trong công cuộc đổi mới toàn diện, xây dựng một nền hành chính dân chủ, minh bạch và hiện đại để phục vụ Nhân dân. Việc tinh giản đội ngũ cán bộ gắn với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý và điều hành sẽ góp phần nâng cao niềm tin của nhân dân đối với bộ máy nhà nước. Trong dài hạn, tinh gọn bộ máy không chỉ là giải pháp cải cách hành chính mà còn là điều kiện để xây dựng một hệ thống chính trị tinh nhuệ, hiệu quả, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Ngược lại điều đó, các thế lực thù địch đã đánh giá vấn đề này một cách phiến diện để tuyên truyền những quan điểm sai lệch. Trên các trang mạng xã hội Facebook, Tiktok, Youtube,… họ tung nhiều bài viết, nhiều video clip để mỉa mai việc tinh gọn bộ máy trong hệ thống chính trị của ta hiện nay chỉ mang tính hình thức. Trước ngày 1-7-2025, chúng nói rằng việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã đồng thời kết thúc hoạt động cấp huyện để xây dựng chính quyền địa phương hai cấp là "việc làm cho có lệ" để thể hiện sự thay đổi. Họ đinh ninh rằng bản chất của cuộc cải cách không có gì mới, "tách rồi lại nhập", việc làm này cũng như "bình mới rượu cũ".
Một số bài viết trắng trợn bôi nhọ Nhà nước ta bằng những lời lẽ tiêu cực như "Nhà nước Việt Nam đang suy thoái thể chế, sớm muộn sẽ rơi vào thế mất kiểm soát". Họ còn tuyên truyền rằng khi bỏ cấp huyện, quyền lực được tập trung ở cấp tỉnh, người dân ở vùng sâu, vùng xa bị xa rời chính quyền dẫn đến "dân mất quyền tiếng nói, mất quyền dân chủ" còn Nhà nước thì "tập trung hóa quyền lực". Các thành phần không yêu nước cũng hay kêu ca, phàn nàn về giao thông, hạ tầng yếu, xã thì xa tỉnh và nếu bỏ cấp huyện sẽ không thể lo được cho dân.
Mặt khác, những thế lực phản động lại cho rằng một trong những nguyên nhân chính của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy trong hệ thống chính trị là lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta chỉ muốn "lấy lòng dư luận, ghi điểm trong mắt nhân dân, tạo dấu ấn trong công chúng, còn thực tế của việc cải cách cũng chẳng làm được tới đâu và chẳng có kết quả gì".
Để những luận điệu này lừa bịp được người đọc, họ rất tinh vi và khôn khéo trong lập luận khi dựa vào một số hạn chế, nhược điểm khách quan luôn tồn tại từ trước đến nay của bộ máy nhà nước ta dù đã qua nhiều lần cải cách.
Về hậu quả:
Những luận điệu trên mang tính chất suy diễn không căn cứ nhằm mục đích xuyên tạc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhận thức của người dân về chủ trương, chính sách cải cách hành chính của Đảng và Nhà nước. Việc cắt rời bối cảnh lịch sử, kinh tế - xã hội từng thời kỳ cho rằng việc "tách rồi lại nhập" sẽ giảm niềm tin của Nhân dân, gieo rắc tâm lý hoài nghi, gây nhiễu loạn thông tin, khiến người dân mất niềm tin vào sự lãnh đạo của chính quyền, cản trở tiến trình đổi mới đất nước.
Việc tinh gọn bộ máy trong hệ thống chính trị là một quá trình được nghiên cứu kỹ lưỡng, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước. Việc cố tình bóp méo rằng đây là "trò ghi điểm" đã phủ nhận nỗ lực cải cách mang tính chiến lược lâu dài.
Xuyên tạc về công tác cán bộ
Trong quá trình tinh gọn bộ máy, chúng ta đã thực hiện nhiều hành động có chủ đích như: sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã đồng thời kết thúc hoạt động cấp huyện, hợp nhất một số cơ quan có những mảng nội dung công việc trùng lặp, dừng hoạt động một số tổ chức không cần thiết. Việc làm này dẫn đến nhu cầu cán bộ giảm nên phải cắt giảm nhân sự làm việc trong khu vực công. Các thế lực thù địch đã dựa vào thực tế này để xuyên tạc bằng cách nói quá, phóng đại hậu quả của vấn đề. Họ cho rằng nhiều công chức, viên chức bị thất nghiệp và "bị đẩy vào đường cùng". Nhiều quan điểm của các cá nhân chống đối Đảng và Nhà nước đưa ra nhiều nhận định tiêu cực như: "Việt Nam đang thực hiện cắt giảm biên chế một cách tràn lan, vô nguyên tắc". Từ đó họ thêu dệt nên những lý luận tưởng chừng hợp lý nhưng thật phi lý khi nói "Đảng bỏ rơi cán bộ từng cống hiến nhiều năm".
Ngoài ra, các thế lực thù địch rất tích cực phát tán các bài viết trên các trang mạng xuyên tạc việc tổ chức sắp xếp bộ máy trong giai đoạn hiện nay là một hành động nhằm thâu tóm quyền lực của một bộ phận lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Chúng tuyên truyền rằng một số cá nhân đang tranh thủ củng cố quyền lực, tận dụng cơ hội tinh giản biên chế trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy để loại bỏ các đối tượng chống đối, là cơ hội để sắp xếp nhân sự, bổ nhiệm chức vụ theo hướng có lợi cho "phe mình". Chúng cho rằng việc sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế là cơ hội để lãnh đạo thanh trừng lẫn nhau, triệt hạ đối thủ chính trị.
Căn cứ để các thế lực thù địch đưa ra những phát ngôn sai lệch nhằm đánh lừa được người đọc là chúng vịn vào thực tế biên chế cán bộ ở nước ta sau khi thực hiện tinh gọn.
Thứ nhất, theo Bộ Nội vụ, sau khi xây dựng chính quyền địa phương hai cấp, dự kiến cả nước sẽ giảm gần 130.000 biên chế cán bộ, công chức cấp tỉnh và cấp xã. Trong đó, giảm khoảng 18.449 người đối với biên chế cấp tỉnh, còn đối với cấp xã giảm khoảng 110.786 người. Ngoài ra, do cơ cấu lại theo vị trí việc làm, tuổi nghỉ hưu, nghỉ thôi việc theo chính sách, ta cũng sẽ từng bước cắt giảm với số lượng hơn 120.000 người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.
Thứ hai, do số lượng cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị giảm nên nhu cầu vị trí lãnh đạo cũng giảm tương ứng. Từ ngày 1-7-2025, số đơn vị hành chính cấp tỉnh từ 63 xuống còn 34 (giảm 29). Như vậy, đối với cấp tỉnh, nếu chỉ tính 11 nhóm: Đảng, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, 5 tổ chức chính trị - xã hội, Quân đội, Công an thì số lãnh đạo là người đứng đầu cấp này giảm 319 người. Ngoài ra, 696 đơn vị hành chính cấp huyện đã kết thúc hoạt động nên vị trí lãnh đạo là người đứng đầu của 11 nhóm nói trên của cấp huyện sẽ giảm 7.656 người. Bên cạnh đó, số lượng đơn vị hành chính cấp xã trên phạm vi cả nước từ 10.035 xuống còn 3.321, tức là đã giảm 6.714. Do đó, vị trí lãnh đạo là người đứng đầu của 3 nhóm: Đảng, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân, cấp xã giảm 20.142 người (trong thực tế, có một số lãnh đạo kiêm nhiệm hai chức vụ, nhưng số này không nhiều nên không ảnh hưởng đến việc đánh giá mang tính ước lượng). Ngoài ra, trong 11 nhóm nói trên của cấp tỉnh và cấp huyện còn có rất nhiều đơn vị trực thuộc là các sở, ban, phòng và các cơ quan khác. Việc tính toán như trên vẫn chưa đầy đủ ở tất cả các ngành, lĩnh vực; chưa kể đến các cơ quan ở trung ương; chưa tính đến việc giảm cấp phó,… Vì thế, chúng ta nhận thấy, việc tinh gọn bộ máy đã làm giảm một số lượng rất lớn công chức, viên chức giữ vai trò lãnh đạo, quản lý, con số này có thể lên đến vài chục nghìn người.
Thứ ba, trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đã và đang thực hiện thanh lọc mạnh mẽ trong bộ máy của hệ thống chính trị khi rất mạnh tay xử lý cán bộ vi phạm theo nguyên tắc "không có vùng cấm, không có ngoại lệ". Theo Ban Nội chính Trung ương, chỉ từ đầu Đại hội XIII của Đảng cho đến tháng 8-2024, 141 cán bộ diện Trung ương quản lý đã bị thi hành kỷ luật, trong đó có 31 ủy viên hoặc nguyên ủy viên Trung ương Đảng, 24 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang; xử lý hình sự 55 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý, trong đó có 16 ủy viên, nguyên ủy viên Trung ương Đảng. Trong số cán bộ bị xử lý, có nhiều người có vị trí lãnh đạo cao như: Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, Bí thư Tỉnh ủy, Thứ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh,…
Về tác hại:
Những luận điệu trên gây hiểu sai lệch và mang nhiều tác hại nghiêm trọng đến nhiều mặt. Trước hết, chúng gây tâm lý hoang mang, lo sợ, làm giảm hiệu quả làm việc của cán bộ. Những ý kiến như "Đảng bỏ rơi cán bộ từng cống hiến nhiều năm" nhằm tạo chia rẽ giữa Đảng với cán bộ. Đó là quan điểm có chủ ý nhằm tạo dư luận tiêu cực, gây mất đoàn kết trong nội bộ, kích động tâm lý bị mất quyền lực, bị đối xử bất công trong đội ngũ cán bộ từ đó dẫn đến sự phản ứng tiêu cực như bất bình, oán trách của một số công chức, viên chức, gây cản trở cho tiến trình tinh gọn bộ máy.
Kế đến, những lý luận này làm lệch lạc mục tiêu cốt lõi của tinh giản biên chế đó là nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, loại bỏ tình trạng cồng kềnh, kém hiệu quả và xây dựng một đội ngũ cán bộ công chức tinh gọn, chuyên nghiệp. Khi bị quy chụp là công cụ thanh trừng nội bộ, chính sách tinh giản sẽ không còn được nhìn nhận dưới góc độ cải cách tích cực, mà trở thành nỗi lo sợ và nghi kỵ trong nội bộ cán bộ, công chức. Nó cũng gây xói mòn lòng tin của Nhân dân vào sự công tâm và minh bạch trong công tác tổ chức cán bộ. Người dân có thể hiểu sai rằng mọi sự thay đổi nhân sự đều là kết quả của đấu đá quyền lực, từ đó dẫn đến thái độ thờ ơ, hoài nghi và mất niềm tin vào chính quyền.
Xuyên tạc về văn hóa
Các thế lực phản động và thậm chí cả những người không phải là đối tượng thù địch nhưng chưa có tư tưởng vững vàng và không đồng tình với các đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước cũng thường đăng tải trên các trang mạng xã hội than phiền về việc thay đổi đơn vị hành chính sẽ xóa bỏ lịch sử, văn hóa, truyền thống, cội nguồn quê hương.
Họ đưa ra quan điểm về việc sáp nhập cấp tỉnh, giải thể cấp huyện dẫn đến một số lễ hội, phong tục sẽ bị xóa bỏ và "cắt đứt" nguồn gốc văn hóa, bản sắc địa phương sẽ bị mất. Ngoài ra, họ cho rằng tên gọi quê hương theo tên gọi cũ sẽ biến mất dẫn đến con cháu đời sau sẽ quên "quê hương gốc". Ở đây, họ sử dụng lý do lịch sử, văn hóa để phản đối các cải cách hành chính, trong khi chính quyền lại nhấn mạnh vào mục tiêu cải cách hành chính nhằm tăng cường hiệu quả quản lý, phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Khi sáp nhập đơn vị hành chính, dẫn đến sáp nhập cơ quan làm việc nên những người trước đây lẽ ra khác xã, khác huyện, khác tỉnh nay lại làm việc chung một cơ quan. Dựa vào thực tế này, các thế lực thù địch cũng ra sức cảnh báo, tuyên truyền rằng do thói quen làm việc khác nhau "chắc chắn sẽ gây ra xung đột lớn trong công tác".
Căn cứ để các đối tượng đưa ra những quan điểm sai lệch là khi sáp nhập các đơn vị hành chính, trên thực tế nhiều tên gọi của tỉnh, thành phố, xã, phường cũ sẽ không còn. Chẳng hạn, khi sáp nhập TP Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang và tỉnh Sóc Trăng lấy tên là TP Cần Thơ sẽ không còn tên tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng,… Khi bỏ đơn vị hành chính cấp huyện sẽ không còn tên gọi các huyện trước đó, đặc biệt, một số đơn vị cấp huyện gắn với nhiều tập tục văn hóa có truyền thống lâu đời, nhân vật và sự kiện lịch sử, địa danh nổi tiếng, chẳng hạn như: Lễ hội Gióng ở huyện Sóc Sơn (Hà Nội), phố cổ Hội An ở TP Hội An (tỉnh Quảng Nam cũ) là địa danh lịch sử, văn hóa và di sản văn hóa thế giới, huyện Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) gắn với địa danh lịch sử là nhà tù chính trị khét tiếng trong thời Pháp thuộc và Mỹ - Ngụy và còn là địa danh linh thiêng gắn với nhiều anh hùng liệt sĩ,…
Về tác hại:
Những lập luận này đặt yếu tố tình cảm lên trên hiệu quả quản lý, dễ khiến dư luận phản đối các cải cách hành chính dù chúng có thể mang lại lợi ích lâu dài. Nó làm chậm hoặc triệt tiêu khả năng đổi mới bộ máy hành chính, làm lệch lạc nhận thức xã hội, gây nhầm lẫn giữa "đơn vị hành chính" và "bản sắc văn hóa" khiến người dân hiểu sai về sự bền vững của văn hóa dân tộc.
Bên cạnh đó, lập luận "mất quê hương" có thể bị lợi dụng để kích động tâm lý cục bộ, chia rẽ vùng miền, từ đó phản đối hợp nhất, gây khó khăn cho việc tổ chức lại địa giới hành chính. Tâm lý này có thể biến thành chủ nghĩa địa phương, không vì lợi ích chung mà chỉ lo giữ lợi ích của một nhóm người, tạo ra tâm lý bảo thủ. Thay vì nhìn vào lợi ích dài hạn của việc giảm chi phí hành chính, tăng hiệu quả điều hành, một số người chỉ tập trung vào cảm giác mất mát trong ngắn hạn. Điều này làm hạn chế tư duy đổi mới, sáng tạo và không tận dụng được cơ hội làm lại từ đầu theo hướng tốt hơn, từ đó bị đóng khung nhận thức, không nhìn vào cơ hội phát triển mới, bỏ lỡ cơ hội hiện đại hóa quản trị, tối ưu hóa nguồn lực địa phương.
TRẦN THI THƠ
(Trường THPT Chiêm Thành Tấn)
(Còn tiếp)
