Khi nói đến tuổi già, có rất nhiều yếu tố giúp người ta sống một cuộc sống viên mãn và khỏe mạnh, chứ không chỉ có tập thể dục và ăn nhiều rau quả. Các bác sĩ lão khoa đã chia sẻ những bí quyết để lão hóa khỏe mạnh.

Sức khỏe thể chất, cảm xúc và tinh thần tốt tạo nên tuổi già khỏe mạnh. Ảnh: Getty Images

“Theo tôi, lão hóa khỏe mạnh bao gồm 3 yếu tố chính, đó là sức khỏe thể chất, kết nối cảm xúc và sự hỗ trợ về tinh thần”, Tiến sĩ Parul Goyal, bác sĩ lão khoa tại Trung tâm y tế Đại học Vanderbilt ở Nashville (Mỹ), cho biết.

Những yếu tố giúp người lớn tuổi có một cuộc sống viên mãn, năng động và lành mạnh bao gồm:

Dành thời gian học hỏi những điều mới

Người lớn tuổi ít có cơ hội tiếp thu thông tin mới do đã nghỉ học hoặc không còn đi làm; cơ hội học tập cũng bị hạn chế nếu họ không chủ động. Theo bác sĩ Goyal, để có sức khỏe nhận thức tốt, đòi hỏi người lớn tuổi phải luôn mạnh mẽ về mặt tinh thần, duy trì vận dụng đầu óc và rèn luyện để kích thích trí não...

Do đó, bà khuyến khích người lớn tuổi học một điều gì đó mới, cho dù là một trò chơi, bài tập, ngôn ngữ hay nhạc cụ mới. “Điều đó sẽ giúp hình thành những con đường mới trong não bộ để họ có thể tiếp tục duy trì sự mạnh mẽ về mặt nhận thức”, bà Goyal nói.

Thành thật về nhu cầu của bản thân

“Thông thường, người ta không sống tốt khi về già vì họ không thẳng thắn nói về nhu cầu của mình”, Robyn Golden, phó chủ tịch phụ trách công tác xã hội và sức khỏe cộng đồng tại Trung tâm Y tế Đại học Rush ở Chicago, cho biết.

Vì vậy, những ai có thể chia sẻ suy nghĩ và nhu cầu của mình với gia đình và bạn bè, cảm thấy thoải mái khi nói rằng “đây là điều tôi cần, tôi cảm thấy cô đơn, tôi cần ai đó để đi chơi cùng...” đều là tín hiệu rất tốt.

Người ta cũng thường quan niệm rằng lo âu hoặc trầm cảm sau một độ tuổi nhất định là “bình thường”, nhưng chuyên gia Golden cho biết đó là sai lầm. Nếu đang phải vật lộn với chứng trầm cảm và lo âu, điều quan trọng là phải nói với bác sĩ để được điều trị, bằng thuốc, tư vấn, can thiệp nhóm...

Có một cộng đồng xung quanh

Cô đơn và biệt lập là một vấn đề lớn, đến mức Tổng Y sĩ Mỹ đã tuyên bố tình trạng này đang lan rộng khắp đất nước.

Để chống lại cảm giác cô đơn và biệt lập, điều quan trọng là phải củng cố các mối quan hệ xã hội, cho dù đó là với bạn bè, gia đình hay nhóm cộng đồng. Chuyên gia Golden cho biết người lớn tuổi có thể tham gia hoạt động tình nguyện tại địa phương hoặc giúp một đứa trẻ hàng xóm học chữ.

Giao lưu xã hội cũng có thể giúp ích cho sức khỏe não bộ, theo Tiến sĩ Lee Lindquist, Trưởng khoa Lão khoa tại Bệnh viện Northwestern Medicine ở Chicago. “Chúng ta coi não bộ như một cơ bắp, vì vậy nếu bạn ngồi trong phòng cả ngày và không nói chuyện với ai, thì bạn gần như đang sống trong viện dưỡng lão... Não bộ sẽ trở nên trì trệ vì không được kích thích”, Lindquist nói.

Giao lưu, dù là nói chuyện trực tiếp hay qua điện thoại, tương tác với mọi người trên Zoom hay tham gia câu lạc bộ sách, đều là cách để rèn luyện và giúp não bộ khỏe mạnh hơn.

Ưu tiên sức khỏe thể chất

Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và tập thể dục rất quan trọng, đặc biệt khi lớn tuổi.

Goyal cho biết bà thường khuyên bệnh nhân áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, giàu trái cây và rau củ, đồng thời kết hợp chế độ ăn Địa Trung Hải và DASH (chế độ ăn kiểm soát huyết áp). Những chế độ ăn này ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, chất béo lành mạnh, thịt nạc và thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Uống đủ nước cũng là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh.

Điều quan trọng nữa là giữ gìn sức khỏe thể chất, đặc biệt là rèn luyện sức mạnh cơ bắp, vì khối lượng cơ sẽ giảm dần khi già đi. Nâng tạ, tập pilates, yoga và thái cực quyền đều giúp rèn luyện cơ bắp. Ngoài ra, đi bộ, đạp xe, bơi lội và chạy bộ cũng rất quan trọng cho sức khỏe tim mạch.

Tiến sĩ Lindquist lưu ý rằng nhiều người có thể ngại di chuyển khi về già vì sợ té ngã, nhưng tập thể dục - dù là đi bộ hay tham gia lớp học thái cực quyền - có thể giúp giảm nguy cơ té ngã.

Làm những điều mình thích

“Tôi thích những người tham gia các hoạt động và tận hưởng cuộc sống, rồi làm điều đó theo cách mang lại cho họ niềm vui như đi du lịch, học các công thức nấu ăn mới hay chơi trò chơi với gia đình”, Lindquist nói.

Nếu được làm những điều mình thích, người lớn tuổi có thể sẽ không thấy buồn chán, bởi vì sự buồn chán không tốt cho tuổi già. “Cảm thấy một ngày dài lê thê không phải là một dấu hiệu tốt", Goyal cảnh báo. Thực hiện sở thích, công việc tình nguyện và dành thời gian cho những người thân yêu đều là những cách tốt để chống lại sự buồn chán.

Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang dùng

Được bác sĩ kê đơn một loại thuốc ở độ tuổi 50 không có nghĩa là nó vẫn còn hiệu quả ở 20, 30 hoặc 40 năm sau.

“Nhiều khi, chúng ta uống quá nhiều thuốc so với nhu cầu thực sự của mình. Cơ thể luôn thay đổi, có thể nó không cần một số loại thuốc nhất định”, Lindquist giải thích. Ví dụ, thuốc giảm căng thẳng được chỉ định lúc chúng ta đi làm ở độ tuổi 50 có thể không còn cần thiết sau khi nghỉ hưu.

Điều quan trọng là phải trao đổi với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào đang dùng. Như vậy, họ có thể xem xét những loại thuốc nào là không cần thiết hoặc có thể gây hại khi dùng ở tuổi già.

Lên kế hoạch cho tương lai

“Một điều khác tôi luôn nói với mọi người là hãy lên kế hoạch trước, bởi vì mặc dù ai cũng mong sống đến trăm tuổi, khỏe mạnh và hạnh phúc, song vẫn có khả năng sẽ có chuyện gì đó xảy ra khiến ta phải nhập viện, hoặc cần thêm sự hỗ trợ tại nhà”, Lindquist nói.

Điều quan trọng là chúng ta phải nói chuyện với gia đình và bạn bè về những gì mình muốn trong trường hợp phải nhập viện, bị ngã hoặc thậm chí mất trí nhớ. Bằng cách này, những người thân yêu sẽ được chuẩn bị nếu có bất kỳ tình huống xấu nào xảy ra. Người lớn tuổi cũng có thể trò chuyện với con cái hoặc bạn đời về loại hỗ trợ mà họ mong muốn khi đến giai đoạn không thể tự chăm sóc bản thân.

Lời khuyên của các chuyên gia là nếu chưa thực hiện bất kỳ điều nào trong số 7 điều nêu trên, đừng hoảng sợ. Hãy bắt đầu những điều đó càng sớm càng tốt. “Tôi thực sự muốn mọi người bắt đầu nghĩ về việc già đi một cách khỏe mạnh ngay từ độ tuổi 30 và 40. Nếu xây dựng những thói quen lành mạnh từ sớm, bạn có thể duy trì chúng đến những năm tháng vàng son của mình”, Goyal nói.
Nếu bạn ưu tiên các mối quan hệ, sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần và các kế hoạch tương lai, bạn sẽ luôn cảm thấy tốt đẹp bất kể bạn ở tuổi nào.

LÊ THƯ (Theo HuffPost, Healthy Aging)