Nhằm giảm thiệt hại về kinh tế cho nông dân khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), phân bón, thức ăn chăn nuôi giả, kém chất lượng, từ nhiều năm qua, ngành Nông nghiệp, Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Vĩnh Long thường xuyên tổ chức các hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường nhằm kịp thời phát hiện, chấn chỉnh vi phạm trong kinh doanh mặt hàng vật tư nông nghiệp (VTNN).

Tăng cường kiểm tra, xử lý vật tư nông nghiệp kém chất lượng giúp nông dân phòng, trị hiệu quả sâu, bệnh gây hại cây trồng.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long có diện tích đất sản xuất nông nghiệp hằng năm khoảng 160.000ha, trong đó có 60.000ha cây ăn trái với nhu cầu sử dụng phân bón, thuốc BVTV khá lớn, trên 100.000 tấn/năm. Toàn tỉnh có khoảng 600 cơ sở kinh doanh, đại lý phân bón; gần 100 công ty bán phân bón, thuốc BVTV bán hàng vào thị trường tỉnh phủ khắp từ thành thị đến nông thôn, nhưng đa phần có quy mô nhỏ, nằm ở xen kẽ các khu dân cư. 

Các mặt hàng VTNN đa dạng, phong phú là điều kiện thuận lợi cho người sử dụng lựa chọn, nhưng chính vì số lượng cơ sở, đại lý kinh doanh nhiều, trải rộng đã gây khó cho công tác quản lý. Phần lớn các cơ sở, đại lý này thực hiện tốt các quy định của Nhà nước, nhưng vẫn còn không ít trường hợp không tuân thủ các quy trình, thủ tục đăng ký kinh doanh, không nắm bắt được các loại hàng hóa trong danh mục… Ông Lê Văn Thống, 66 tuổi ở ấp Rạch Rô, xã Trung Chánh, huyện Vũng Liêm, lo lắng: “Thị trường phân bón, thuốc BVTV giờ đây quá phong phú về chủng loại và giá cả, không biết đâu mà chọn lựa, chỉ nhờ mấy anh cán bộ nông nghiệp hoặc người có kinh nghiệm đã sử dụng qua thì mới dám xài theo. Chỉ khi mua về sử dụng một thời gian, thấy không hiệu quả thì mới biết là mình mua phải hàng “dỏm”. Do toàn là mua gối đầu nên khó bắt đền các đại lý bán phân”.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Vĩnh Long, nhằm giúp cho người sản xuất, kinh doanh, sử dụng VTNN yên tâm, trong năm 2023, Thanh tra Sở NN&PTNT đã phối hợp với Chi cục Trồng trọt - BVTV, Cục Quản lý thị trường, Đoàn kiểm tra 389 của tỉnh Vĩnh Long… thực hiện 29 cuộc thanh tra, kiểm tra tại 4.161 cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng hóa, VTNN và thu 114 mẫu hàng hóa để kiểm tra chất lượng. Kết quả, phát hiện có 14 mẫu chưa đạt chất lượng, chiếm tỷ lệ 12,7%, 85 vụ vi phạm và đã xử phạt 81 vụ với số tiền phạt gần 556 triệu đồng. 6 tháng đầu năm 2024, tiếp tục thực hiện 14 cuộc thanh tra, kiểm tra tại 2.356 cơ sở sản xuất, kinh doanh VTNN và thu 48 mẫu hàng hóa để kiểm tra chất lượng. Kết quả, phát hiện 3/35 mẫu kiểm nghiệm không đạt chất lượng, 17 vụ vi phạm, xử phạt với số tiền phạt trên 65 triệu đồng. Qua các đợt kiểm tra, ngành chức năng của tỉnh phát hiện các hành vi  chủ yếu là vi phạm nhãn hàng hóa, sai nhãn hàng hóa, ghi không đúng sự thật, phân bón không có quyết định công nhận lưu hành tại Việt Nam; cung cấp thông tin sai sự thật, không trung thực về chất lượng sản phẩm phân bón cho người tiêu dùng làm ảnh hưởng đến nhận biết của người tiêu dùng trong việc chọn mua sản phẩm. Bên cạnh đó, còn phát hiện vi phạm về hàng kém chất lượng, phân bón giả về giá trị sử dụng, không đạt quy chuẩn kỹ thuật tương ứng…

Ông Nguyễn Thanh Hùng, Phó Chánh Thanh tra Sở Công Thương cho hay, các đợt kiểm tra nhằm chủ động phát hiện, ngăn chặn kịp thời, hiệu quả và xử lý nghiêm hành vi gian lận thương mại, đầu cơ, tích trữ, sản xuất, kinh doanh trái phép các VTNN giả, kém chất lượng, nhập lậu, không rõ nguồn gốc. Từ đó, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp chân chính và sức khỏe cộng đồng… Đoàn kiểm tra sẽ tập trung kiểm tra đột xuất đối với các cửa hàng VTNN, các cơ sở, đại lý có dấu hiệu vi phạm theo tin báo, phản ánh của người dân. Đồng thời kiểm tra các công ty nhỏ lẻ bán cho nông dân và đại lý phân bón cấp 2, nếu có nghi ngờ về chất lượng sẽ lấy mẫu phân tích để kiểm nghiệm chất lượng; tổ chức cho chủ các cơ sở ký cam kết việc thực hiện quy định trong kinh doanh, buôn bán phân bón, thuốc BVTV; công khai danh sách các tổ chức, cá nhân vi phạm quy định về quản lý sản xuất, kinh doanh, sử dụng phân bón, thuốc BVTV trên phương tiện thông tin đại chúng…

Song song đó, ngành Nông nghiệp đã triển khai nhiều cuộc họp, tập huấn, phát thanh trên loa xã phường với tin, bài, tổ chức tuyên truyền lưu động, phát tờ rơi hay thông qua công tác sinh hoạt câu lạc bộ những người kinh doanh VTNN… tuyên truyền các quy định của Nhà nước về kinh doanh, mua bán VTNN đến các cơ sở, đại lý sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV trong tỉnh. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hồng Phúc, Phó Chánh Thanh tra Sở NN&PTNT, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong sản xuất, kinh doanh VTNN vẫn còn gặp nhiều khó khăn do lực lượng thanh tra còn mỏng. Một số ít các đơn vị, tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh vẫn chưa tự giác, nghiêm túc chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật. Trong khi đó, lãnh đạo một số xã, phường chưa thực sự quan tâm đến công tác quản lý phân bón, thuốc BVTV, việc triển khai thực hiện công tác quản lý thuốc BVTV ở một số địa phương còn hạn chế.

Để nâng cao hiệu quả trong quản lý chất lượng các loại VTNN, theo ông Phúc, thời gian tới, bên cạnh tiếp tục tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phối hợp chặt chẽ giữa thành viên của Đoàn kiểm tra liên ngành, cần tăng cường vai trò, trách nhiệm của cấp cơ sở xã, phường trong công tác quản lý về VTNN và nâng cao kiến thức, ý thức của nông dân trong sử dụng. Người dân cần mua VTNN có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng tại các cơ sở kinh doanh cố định, có biển hiệu, địa chỉ, được cấp chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Sau khi dùng, giữ lại bao bì, ghi chép ngày sử dụng để làm căn cứ cho cơ quan điều tra khi có dấu hiệu vật tư giả, kém chất lượng. Nếu có phát hiện cơ sở, đại lý có dấu hiệu vi phạm, người dân có thể báo cho cơ quan chức năng để kiểm tra, xử lý.

Ngoài ra, để thực hiện tốt hơn công tác giám sát chất lượng VTNN, tỉnh sẽ từng bước áp dụng công nghệ số để xây dựng một số mô hình quản lý chuyên ngành, như hệ thống quản lý dữ liệu tự công bố VTNN; hệ thống truy xuất nguồn gốc VTNN và hệ thống cảnh báo nhanh, phân tích nguy cơ về chất lượng VTNN… Các hệ thống này có sự tham gia của các bên liên quan, nhờ đó mà quá trình sản xuất, lưu thông, đưa vào sử dụng của VTNN thường xuyên được giám sát, điều tra đảm bảo phát hiện, khắc phục những sai phạm.

Bài, ảnh: HẠNH LÊ