Trong những ngày qua, nhiều người dân ở phường An Khánh rất bức xúc vì năm nào bà con cũng thực hiện nghĩa vụ nộp thuế nhà đất đầy đủ, nhưng giấy thông báo thuế năm 2008 ghi số tiền đóng cao gấp nhiều lần, trong đó có cả phần nợ cũ các năm trước. Vì sao như vậy?

Thuế tăng đột biến!

Gia đình ông Đỗ Văn Tám, 71 tuổi, sống lâu đời ở khu vực Thới Nhựt thuộc phường An Bình cũ (nay là khu vực 3, phường An Khánh), quận Ninh Kiều. Cầm tờ giấy thông báo nộp thuế năm 2008 do Chi cục Thuế quận Ninh Kiều phát hành, ông Tám bức xúc: “Năm nào khi nhận được giấy báo thuế là gia đình tôi đóng đầy đủ. Vậy mà không hiểu sao trong giấy báo thuế nhà đất năm 2008 lại ghi nợ cũ các năm trước với số tiền đóng lên đến 785.120 đồng, trong khi các năm trước tôi đóng chỉ vài chục ngàn, như năm 2007 vừa rồi tôi đóng chỉ có 27.720 đồng”. Để minh chứng cho điều mình nói, ông Tám đã đưa ra giấy thông báo, biên lai đóng thuế năm 2007 thì trên cột nợ cũ các năm trước để trống, nhưng đến giấy báo thuế năm 2008 lại ghi 538.720 đồng, cộng với thuế năm 2008 là 246.400 đồng trên diện tích 280m2 đất thổ cư. Ông Tám nói: “Thật bất ngờ quá, tôi không hiểu sao năm nay lại đóng tiền thuế nhiều vậy? Năm nào cũng đinh ninh chỉ vài chục ngàn nên gia đình chuẩn bị có bấy nhiêu, giờ đến gần 800 ngàn tiền đâu mà đóng?”.

Ông Cam Thủy Lai, Bí thư Chi bộ khu vực 3, cũng bị thu thêm tiền thuế mặc dù hàng năm ông đều đóng đầy đủ. Trên giấy thông báo, biên lai thu thuế nhà đất từ năm 2007 trở về trước đều không còn nợ, vậy mà sang năm 2008 lại ghi nợ cũ các năm trước là 128.024 đồng. Ông Thủy Lai nói: “Là đảng viên tôi phải gương mẫu thực hiện tốt nghĩa vụ của người công dân, nộp thuế đầy đủ, nhưng giờ bảo tôi nợ thuế từ nhiều năm liền là không đúng. Nếu không thực hiện tốt thì làm sao vận động được bà con? Trong Chi bộ khu vực 3, mỗi đảng viên đều phải thực hiện đầy đủ các loại thuế đúng theo quy định, đây cũng là một trong những tiêu chí đánh giá, phân loại đảng viên hàng năm. Ngay cả tôi còn bất ngờ khi thông báo nộp thuế cao hơn mọi năm mà không biết vì sao? Nhiều bà con đến hỏi, tôi cũng không biết giải thích như thế nào cho hợp lý”.

Vì sao như vậy?

Người dân phường An Khánh, quận Ninh Kiều đến nộp thuế tại Đội Thuế phường.

Ông Thủy Lai đã mang thắc mắc của bà con lên hỏi cán bộ Đội thuế phường, thì được giải thích là năm 2005, khi UBND thành phố Cần Thơ ban hành giá đất mới kèm theo phân loại đường phố và vị trí các hẻm trong đô thị nên việc tính thuế nhà đất cũng đã thay đổi cho phù hợp. Với vị trí đường phố, giá đất, giá lúa thay đổi nên việc tính thuế cũng đổi từ đất thổ cư nông nghiệp sang đất thổ cư đô thị, vì thế phải thu thêm phần thuế chênh lệch giữa các năm đúng theo quy định của Nhà nước. Ông Thủy Lai nói: “Giá như khi gởi thông báo thuế, ngành thuế có văn bản giải thích cho dân rõ thì hay biết mấy. Cách thực hiện như vậy là không đúng với quy trình của quy chế dân chủ. Những chủ trương gì liên quan đến dân phải tuyên truyền phổ biến rộng rãi đến tận người dân nhằm tạo sự đồng thuận rồi mới vận động bà con thực hiện sẽ dễ dàng hơn. Chính vì cách làm chưa phù hợp đã gây bức xúc trong nhân dân”.

Chính vì không có sự giải thích rõ ràng nên một số hộ dân khi nhận được giấy báo thuế đã thắc mắc và không nộp tiền thuế kịp thời như mọi năm. Một số hộ vì có nhu cầu về giao dịch hành chính phải qua xác nhận của phường nên phải đóng, nhưng thắc mắc không hiểu vì sao phải nộp nhiều tiền như vậy. Ông Nguyễn Văn Mười, ở khu vực 3, cho biết: “Tôi đến phường xin liên hệ làm thủ tục chuyển nhượng đất thì mới biết là phải nộp thêm phần thuế của các năm trước. Mặc dù không hiểu vì sao phải đóng nhiều như vậy, trong khi gia đình tôi đóng đầy đủ thuế hàng năm , nhưng vì nhu cầu riêng của mình cần phường xác nhận giấy tờ nên phải nộp cho rồi”. Nhiều người dân ở phường An Khánh thắc mắc khi điều chỉnh thuế thì sao cán bộ phường không thông báo cho dân biết để kê khai, lập bộ thuế mới và thu kịp thời hàng năm cho đúng quy định, để đến nhiều năm rồi cộng dồn lại thu một lần là không hợp lý. Chính vì chưa nhận được lời giải thích rõ ràng nên nhiều người dân còn chần chừ chưa chịu nộp thuế.

Trước bức xúc của người dân, Ban Công tác Mặt trận khu vực đã tập hợp làm báo cáo gởi về phường. Ngay sau đó, Thường trực UBND phường đã tổ chức cuộc họp gồm đại diện Thường trực UBND, Mặt trận, Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ phường, Đội thuế phường. Theo đồng chí Lê Văn Vân, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ phường, qua đợt sinh hoạt chính trị ra dân đợt 1 năm 2008 bà con cũng thắc mắc và sau đó bà con tiếp tục phản ánh với Ban Công tác Mặt trận khu vực. Trong cuộc họp, đại diện Đội thuế phường giải trình là thu chênh lệch giá chứ không phải truy thu như bà con đã hiểu, vì bà con đâu có nợ thuế đâu mà truy thu. Do chuẩn bị chia tách phường nên không kịp thời thông báo cho bà con biết để điều chỉnh lập bộ thuế mới đúng theo quy định. Khi còn phường An Bình cũ thì khu vực rất rộng, trong khi ủy nhiệm thu ở khu vực chỉ có 1 người nên làm không xuể; cộng với địa bàn có nhiều người dân ở nơi khác đến địa phương mua đất để đó nên không liên lạc được để điều chỉnh, lập bộ thuế mới kịp thời theo từng năm. Tại cuộc họp thống nhất giao cho Đội thuế làm tham mưu cho UBND có văn bản giải thích cụ thể nhằm làm cơ sở tuyên truyền ra dân. Chính vì không được giải thích thấu tình đạt lý đã gây thắc mắc cho người dân.

Ngành thuế nói gì?

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Trương Văn Đáng, Phó trưởng Chi Cục Thuế quận Ninh Kiều, cho biết: Đội Thuế phường An Khánh tham mưu cho UBND phường tính thu lại phần thuế nhà đất chênh lệch các năm qua đối với các hộ dân là việc làm đúng theo quy định hiện hành.

Cụ thể: Trước đây, phường An Bình cũ là xã An Bình, đất được xác định là thổ cư nông thôn. Năm 2004, xã An Bình chuyển lên thành phường An Bình nên các quyết định của UBND thành phố quy định thì đất ở nơi đây thuộc về thổ cư đô thị. Đúng ra, cơ quan thuế phải phát tờ khai cho bà con điều chỉnh và thu ngay trong năm đó, nhưng làm chưa kịp thời. Nguyên nhân chậm trễ cũng do quận ủy nhiệm thu lại phường, phường ủy nhiệm thu lại khu vực, nên khi ủy nhiệm thu của khu vực thu thuế chỉ căn cứ thu đúng theo thông báo thuế, mà không hướng dẫn cho bà con thực hiện kê khai, lập bộ thuế mới khi phân loại đường phố và vị trí các hẻm trong đô thị, giá đất đã thay đổi. Ủy nhiệm thu nhiều khi cũng không rành các thủ tục để hướng dẫn cho bà con, đây cũng là lỗi của cơ quan quản lý. Mặt khác, do đặc điểm phường An Bình rất nhiều người dân ở nơi khác đến mua đất nhưng không cất nhà ở, không thường xuyên ở địa phương nên việc hướng dẫn tờ khai gặp nhiều khó khăn. Cán bộ ngành thuế mỏng nên phải thành lập Đội thuế liên phường An Bình – An Khánh. Trong quá trình quản lý, Đội Thuế phường đã hướng dẫn và thu thêm đối với một số hộ dân khi đến trực tiếp liên hệ với phường làm hồ sơ liên quan đến đất đai. Cách tính thuế là theo từng vị trí, giá đất, giá lúa hàng năm. Do chưa thực hiện kịp thời nên phải thu lại 3 năm liên tục. Đồng chí Trương Văn Đáng cho biết: “Sau sự việc bà con phản ảnh về cách tính thuế, Chi Cục Thuế quận đã kiểm tra lại thì cách tính thuế của phường là đúng. Chi Cục Thuế sẽ làm việc với Đội Thuế phường tăng cường tuyên truyền chủ trương về thuế để bà con hiểu, tránh tình trạng hiểu nhầm, gây bức xúc trong nhân dân. Chi Cục Thuế sẽ chỉ đạo cho Đội Thuế phường An Khánh rà soát, hướng dẫn bà con kê khai, lập bộ thuế mới để tính thuế năm sau chính xác. Hàng năm, khi vị trí, giá đất, giá lúa thay đổi thì ngành thuế cũng phải điều chỉnh kịp thời không để kéo dài nhiều năm, gây bức xúc trong nhân dân”.

***

Chính từ chỗ không được thông tin rõ ràng, cách làm chậm trễ của ngành chức năng, địa phương đã gây bức xúc cho nhân dân. Đây cũng là bài học mà địa phương cũng như ngành chức năng cần rút kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn nữa quy chế dân chủ, nhằm phát huy quyền làm chủ của người dân trong việc tham gia xây dựng chính quyền, thực hiện tốt mọi nghĩa vụ công dân.

Bài, ảnh: THANH THY