Vụ đông xuân 2013-2014, Tổng Công ty Giống cây trồng Thái Bình (tỉnh Thái Bình) liên kết với Nông trường Sông Hậu trồng khảo nghiệm 4 giống lúa thuần do công ty chọn tạo tại xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ với diện tích 2.000m2. Qua kết quả khảo nghiệm bước đầu, những giống lúa này được đánh giá có tính thích nghi cao, phù hợp với điều kiện sản xuất ở ĐBSCL; đồng thời hứa hẹn mở ra định hướng sản xuất các giống lúa thuần miền Bắc tại Cần Thơ và các tỉnh ĐBSCL để cung ứng cho nông dân trồng lúa ở miền Bắc và miền Trung.

Bốn giống lúa thuần do Tổng Công ty Giống cây trồng Thái Bình chọn tạo được trồng khảo nghiệm tại Nông trường Sông Hậu gồm BC15, TBR45, TBR225 và TBR117 (mỗi giống được gieo trồng trên diện tích 500m2). Giống lúa địa phương được trồng đối chiếu với 4 giống lúa thuần này là OM 5451. Theo Nông trường Sông Hậu (đơn vị quản lý mô hình), bước đầu trồng khảo nghiệm, các giống lúa thuần này phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu tại ĐBSCL, năng suất dự kiến cao hơn các giống lúa khác trong vùng. Thời gian sinh trưởng 4 giống lúa trồng khảo nghiệm từ 114-118 ngày, năng suất tính theo lý thuyết từ 8,01 tấn- 8,52 tấn/ha. Giống đối chứng OM5451 thời gian sinh trưởng 108 ngày, năng suất ước tính 6,98 tấn/ha. Thông thường, khác biệt về khí hậu giữa các vùng miền sẽ dẫn đến khác biệt thời vụ, năng suất, chất lượng của các giống lúa trong quá trình canh tác. Ông Nguyễn Bá Cường, Giám đốc Nông trường Sông Hậu, cho biết: "Các giống lúa này tuy mới đưa vào trồng khảo nghiệm ở một số tỉnh ĐBSCL song đã được phóng thích và đưa vào sản xuất đại trà ở miền Trung và miền Bắc. Qua trồng khảo nghiệm tại Nông trường, các giống lúa thuần này sinh trưởng, phát triển tốt. Tuy nhiên, cần tiếp tục trồng khảo nghiệm ở vụ hè thu để có kết luận chính xác hơn về tính thích nghi đối với điều kiện canh tác ở địa phương". Theo ông Cường, trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa Tổng Công ty Giống cây trồng Thái Bình và Nông trường Sông Hậu, nếu kết quả trồng khảo nghiệm thành công, 2 đơn vị có thể liên kết mở rộng quy mô sản xuất và bao tiêu lúa giống để cung ứng ra thị trường. Song, phải tiếp tục bổ sung và hoàn thiện quy trình canh tác để các giống lúa có thể thích ứng với các mùa vụ và sự biến đổi thời tiết trong năm, đảm bảo năng suất và chất lượng lúa giống và tính ổn định của các giống lúa.

Tham quan ruộng trồng khảo nghiệm các giống lúa thuần miền Bắc tại Nông trường Sông Hậu.

Với mục tiêu đưa các giống lúa thuần miền Bắc vào canh tác ở khu vực ĐBSCL, Tổng Công ty Giống Cây trồng Thái Bình đã tổ chức trồng khảo nghiệm ở một số tỉnh, thành như Cần Thơ, Bạc Liêu, Đồng Tháp,… Bước đầu, các giống lúa đưa vào trồng khảo nghiệm nhận được sự quan tâm của nông dân và một số cơ sở sản xuất, cung ứng lúa giống. Ông Trần Hoàng Minh, Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã Nông nghiệp Vĩnh Trạch (Thoại Sơn-An Giang), cho biết: "Hợp tác xã mỗi vụ cung cấp khoảng 400 tấn lúa giống với 14 loại cho tỉnh nhà và một số tỉnh lân cận. Qua tham quan mô hình trồng khảo nghiệm, tôi nhận thấy năng suất các giống lúa thuần của miền Bắc khá cao so với các giống lúa OM của địa phương, song thời gian sinh trưởng khá dài. Vì thế, các giống lúa này sẽ thích hợp để canh tác ở các địa phương chuyên sản xuất lúa 2 vụ". Theo ông Trần Hoàng Minh, bước đầu các giống lúa miền Bắc sẽ khó cạnh tranh với các giống lúa sẵn có ở ĐBSCL. Nhưng với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi, ĐBSCL có thể sản xuất các giống lúa thuần này để cung cấp ra miền Bắc. Nhưng để hợp tác xã yên tâm sản xuất, công ty nên xác định cụ thể sản lượng lúa giống thu mua hằng năm và ký kết hợp đồng bao tiêu lâu dài.

Sản xuất giống là khâu đầu vào của quá trình canh tác, đặc biệt sử dụng giống xác nhận sẽ góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng của giống được canh tác. TP Cần Thơ đang trong quá trình đô thị hóa, diện tích đất sản xuất nông nghiệp trong đó có diện tích lúa giảm. Vì thế, thành phố đang định hướng tập trung phát triển dịch vụ cung ứng giống cho thành phố và các địa phương lân cận. Bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, cho biết: "Trên địa bàn thành phố hiện có gần 50 cơ sở sản xuất cung ứng giống lúa ra thị trường. Một số cơ sở đã liên kết với các công ty chuyên cung ứng giống để đặt hàng nông dân sản xuất theo hợp đồng. Vì thế, Tổng Công ty Giống cây trồng Thái Bình có thể tiếp cận các cơ sở sản xuất giống này đặt hàng sản xuất các giống lúa thuần để cung ứng ra miền Bắc và miền Trung…". Ông Lê Thành Dương, Giám đốc Chi nhánh Tây Nam bộ Tổng Công ty Giống Cây trồng Thái Bình, cho biết: "Hằng năm, Tổng Công ty cung ứng khoảng 25.000 tấn lúa giống các loại ra thị trường. 4 giống lúa thuần công ty tổ chức trồng khảo nghiệm tại Nông trường Sông Hậu là các giống lúa chủ lực ở miền Bắc và miền Trung nên nhu cầu thị trường rất lớn. Công ty hiện có nhu cầu liên kết với nông dân tăng diện tích sản xuất các giống này lên 150-200ha để cung ứng khoảng 2.000 tấn giống chuyển ra Bắc. Trước mắt, các cơ sở sản xuất giống có thể đăng ký với công ty sản xuất theo hợp đồng bao tiêu 2 giống BC15 và TBR45. Về lâu dài, công ty sẽ tiếp tục hoàn thiện quy trình canh tác để chuyển giao cho nông dân sản xuất giống theo hợp đồng bao tiêu để đảm bảo đầu ra ổn định".

Bài, ảnh: MINH HUYỀN