Bốn ngày sau bầu cử, hôm 3-8 Ủy ban Bầu cử Zimbabwe công bố kết quả chính thức cho thấy ông Emmerson Mnangagwa (ảnh) đã đắc cử tổng thống nước này với chiến thắng sít sao.

Theo đó, ông Mnangagwa thuộc Liên minh Quốc gia châu Phi Zimbabwe- Mặt trận Yêu nước (ZANU-PF) cầm quyền giành chiến thắng với 50,8% số phiếu ủng hộ, so với 44,3% của đối thủ Nelson Chamisa, thủ lĩnh đảng đối lập Phong trào vì sự thay đổi dân chủ (MDC). Do đó, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Priscilla Chigumba tuyên bố nhân vật có biệt danh “Cá sấu” này trở thành Tổng thống Cộng hòa Zimbabwe. Đây là cuộc bầu cử đầu tiên ở Zimbabwe kể từ khi quân đội hồi tháng 11-2017 phế truất Robert Mugabe, người đã lèo lái đất nước từ khi giành độc lập năm 1980.

Sau khi có kết quả, tổng thống đắc cử Zimbabwe đã đăng dòng trạng thái trên Twitter, trong đó ca ngợi chiến thắng trên là “sự khởi đầu mới” cho nước này, đồng thời kêu gọi người dân đoàn kết. Dù vậy, những cáo buộc gian lận đang đe dọa hy vọng về việc cuộc bầu cử sẽ giúp xác nhận tính chính danh cho Mnangagwa, người được chỉ định làm tổng thống Zimbabwe nhờ sự hậu thuẫn của các tướng lĩnh quân đội, bao gồm Tổng tham mưu trưởng Constantino Chiwenga (nay là phó tổng thống). Thực tế, phe đối lập cũng đã lên tiếng phản đối kết quả bầu cử và khẳng định sẽ đưa vụ việc ra tòa. Đường phố ở Thủ đô Harare trở nên tĩnh lặng vào sáng 3-8, với giao thông thưa thớt hơn ngày thường, nhưng cảnh sát chống bạo động và xe vòi rồng vẫn còn án ngữ bên ngoài văn phòng của MDC. Trước đó, có ít nhất 6 người thiệt mạng và hàng chục người bị bắt khi phe đối lập tổ chức biểu tình liên quan đến cáo buộc gian lận bầu cử.

Vượt qua sóng gió

Thực ra, chính cuộc tranh giành chức tổng thống giữa Mnangagwa với bà Grace, vợ ông Mugabe, đã dẫn đến cuộc khủng hoảng, để rồi nhà lãnh đạo kỳ cựu 93 tuổi phải “bay ghế” hồi năm ngoái. Khi Mugabe sa thải phó tổng thống Mnangagwa nhằm dọn đường cho vợ lên thay, do lo sợ cho tính mạng của mình, ông Mnangagwa đã thực hiện cuộc đào tẩu đầy kịch tính qua Mozambique. Theo mô tả của con trai đồng hành, Mnangagwa trong bộ đồ bụi bặm và mang đôi giày rách nát, ngồi tại một trạm xe buýt sau một đêm leo núi để sang quốc gia láng giềng. Trên người ông không có tài sản gì ngoài chiếc vali chứa... đầy đô-la.

Dù vậy, gió đổi chiều trong vòng vài tuần khi quân đội tiến hành cuộc đảo chính không đổ máu nhanh gọn và chọn Mnangagwa là người kế nhiệm. Ông đã thực hiện cuộc hồi hương trong tâm thế người chiến thắng và tuyên thệ nhậm chức tổng thống Zimbabwe sau khi các nghị sĩ ZANU-PF cũng quay sang ủng hộ. Sự trỗi dậy của vị cựu giám đốc tình báo này diễn ra sau nhiều thập niên làm “cánh tay phải” cho ông Mugabe. Mnangagwa từng có lúc kiểm soát bộ quốc phòng đầy quyền lực trước khi ngồi vào ghế phó tổng thống năm 2014. Tuy nhiên, ông cũng từng là mục tiêu của nhiều vụ ám sát, bao gồm vụ ăn phải cây kem có độc được làm từ bơ sữa của phe bà Grace hồi năm ngoái. Riêng biệt danh “Cá sấu” có thể bắt nguồn từ đơn vị du kích “Đội quân Cá sấu” dữ tợn của ông trong thời kháng chiến giành độc lập.

Sau chiến thắng, Tổng thống Mnangagwa sẽ đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm tình trạng thất nghiệp trầm trọng và nền kinh tế kiệt quệ do các vụ tịch thu đất đai dưới thời ông Mugabe, nông nghiệp sụp đổ, cô lập ngoại giao và giới đầu tư nước ngoài quay lưng.

THANH BÌNH (Theo AFP, Reuters)