Campuchia là láng giềng gần và là thị trường đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam. 14 triệu dân không phải là thị trường lớn nhưng Campuchia là thị trường dễ tính, tiêu thụ nhiều hàng hóa của Việt Nam, nhất là hàng gia dụng, thực phẩm và nhiều mặt hàng tái xuất như thép và xăng dầu…

* Nhập siêu

Campuchia không có nhiều khu công nghiệp, chế xuất nên các sản phẩm công nghiệp phần lớn đều phải nhập khẩu từ các nước lân cận, như: Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan...

Sản phẩm của VIFOOD Việt Nam xuất hiện tại vùng sâu của tỉnh Kampot – Vương quốc Campuchia.

Trong thời gian gần đây, trong trao đổi thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và Campuchia, nhập siêu luôn nghiêng về phía Campuchia. Hai nước có mối quan hệ lâu bền, phối hợp giải quyết tốt các vướng mắc, khó khăn để thúc đẩy thương mại giữa hai bên. Nhiều cặp cửa khẩu nâng lên quy mô quốc tế. Đặc biệt là hệ thống giao thông thuận lợi, giúp cho việc lưu thông hàng hóa giữa 2 nước dễ dàng. Nhờ đó, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước luôn ở mức tăng trưởng cao. Trong năm 2006, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam qua Campuchia đạt khoảng 765 triệu USD; kim ngạch nhập khẩu từ Campuchia chỉ khoảng 170 triệu USD. Đến năm 2007, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này đạt gần 1,2 tỉ USD; trong đó, xuất siêu lên hơn 990 triệu USD. Năm 2008, kim ngạch trao đổi hàng hóa hai nước đạt trên 1,6 tỉ USD; trong đó, Việt Nam xuất siêu đến 1,431 tỉ USD. Dù ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và Campuchia năm 2009 bị sút giảm nhưng vẫn giữ mức trên 1,3 tỉ USD; trong đó, Campuchia nhập siêu gần 1,15 tỉ USD và chỉ xuất khẩu lượng hàng hóa trị giá trên 180 triệu USD sang thị trường Việt Nam. Năm 2010, kinh tế phục hồi nên hoạt động giao thương giữa hai nước có bước tăng trưởng mạnh và lập kỷ lục mới với 1,83 tỉ USD. Xuất siêu vẫn nghiêng về phía Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1,55 tỉ USD.

Trong những tháng đầu năm 2011, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Campuchia vẫn trên đà phát triển. Trong 5 tháng đầu năm 2011, theo thống kê của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều tăng 41% so với cùng kỳ và đạt trên 1 tỉ USD. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Campuchia tăng gần 140% so với cùng kỳ với 891 triệu USD. Với kim ngạch này, hoạt động thương mại giữa hai quốc gia sẽ vượt mốc 2 tỉ USD trong năm 2011, tạo tiền đề vững chắc cho phát triển giao thương qua biên giới của hai nước.

Ngoài hoạt động xuất nhập khẩu, Việt Nam và Campuchia đang hướng đến phát triển mạnh mẽ hoạt động liên vận, nhằm tạo thêm kênh vận chuyển hành khách, hàng hóa qua lại giữa hai nước. Phát triển lĩnh vực này, cả Việt Nam và Campuchia đều thu hút được lượng khách du lịch, tham quan của hai nước và du khách đến từ nước thứ ba. Hiện nay, nhiều địa phương ĐBSCL như: Sóc Trăng, Trà Vinh, Cần Thơ, An Giang và TP Hồ Chí Minh có tuyến đi thẳng đến Phnom Penh, Siêm Riệp (Vương quốc Campuchia) với tần suất hoạt động ngày càng tăng. Riêng tuyến TP Hồ Chí Minh -Siêm Riệp, Phnom Penh phát triển mạnh mẽ, thu hút được đông đảo lượng khách du lịch của hai nước và du khách quốc tế đi lại tuyến đường này bằng đường bộ.

* Triển vọng hợp tác

Campuchia có khoảng 14 triệu dân, phần lớn sống ở vùng nông thôn. Đây là thị trường không lớn và phải chia sẻ thị phần giữa 3 nước láng giềng Việt Nam, Thái Lan và Trung Quốc. Vì vậy, suốt một thời gian dài, doanh nghiệp Việt Nam bỏ ngỏ thị trường này. Tuy nhiên, thời gian gần đây, thị trường này đang được chú trọng, nhất là khi nhiều doanh nghiệp trong nước quay về với thị trường nội địa và quốc gia láng giềng gần. Campuchia trở thành thị trường tiềm năng, tiêu thụ đa dạng sản phẩm từ cấp cao đến cấp thấp. Theo nhận định của các doanh nghiệp, người tiêu dùng Campuchia không quá khắt khe với chất lượng, chuộng giá thấp nên các mặt hàng cấp thấp của các doanh nghiệp nhỏ lẻ cũng dễ dàng tiếp cận thị trường này.

Theo các cuộc khảo sát của doanh nghiệp, cơ quan chức năng trong quá trình mở rộng thị trường Campuchia, hàng hóa xuất xứ Việt Nam đang được ưa chuộng tại thị trường nước này từ khu vực thành thị đến nông thôn. Nếu như trước đây, hàng Việt Nam chịu “lép vế” với hàng Thái Lan và Trung Quốc thì hiện nay đã có lợi thế hơn. Bởi hàng xuất xứ từ Thái Lan luôn có giá cao hơn, mẫu mã không đa dạng, trong khi chất lượng ngang bằng hoặc thấp hơn hàng Việt. Riêng đối với hàng Trung Quốc, hàng Việt Nam luôn thua về mẫu mã và giá cả. Nhưng hiện nay, hàng Việt cạnh tranh quyết liệt với hàng Trung Quốc và có lợi thế hơn nhờ vào lòng tin người tiêu dùng. Cũng như người tiêu dùng Việt, người Campuchia hiện rất e dè với hàng Trung Quốc vì chất lượng không tốt và thường xuyên có nhiều những nghi vấn về các độc tố có trong thực phẩm, hàng tiêu dùng nhựa, da, vải sợi... Vì vậy, hàng Việt ở khu vực biên giới luôn bán chạy cho khách hàng Campuchia. Các phiên chợ hàng Việt về vùng biên giới An Giang, Đồng Tháp, Tây Ninh... luôn thu hút được khách mua sắm từ Campuchia.

Tại hội nghị xúc tiến đầu tư Việt Nam-Campuchia lần thứ II diễn ra vào tháng 5-2011 tại Campuchia với sự có mặt của thủ tướng hai nước, một lần nữa quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước được nhấn mạnh. Hiện nay, Việt Nam đứng thứ 3 trong số các quốc gia đầu tư vào Campuchia với 87 dự án, có tổng vốn trên 2 tỉ USD. Campuchia trở thành thị trường đứng thứ 13 về kim ngạch xuất khẩu trong tổng số khoảng 200 thị trường xuất khẩu của Việt Nam, tính đến cuối năm 2010. Các doanh nghiệp nhận định: Campuchia còn rất nhiều tiềm năng để khai thác thị phần và đầu tư đối với doanh nghiệp Việt Nam mà chưa được khai thác hết. Việt Nam và Campuchia hiện đã ký kết trên 60 văn kiện pháp lý hợp tác song phương trên hầu hết các lĩnh vực. Hai bên đang đẩy nhanh việc thực hiện các hiệp định, thảo thuận song phương. Đồng thời, sớm đàm phán và ký kết các hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư, tránh đánh thuế hai lần, hợp tác trong lĩnh vực trồng cây cao su...

Triển vọng thương mại giữa Việt Nam và Campuchia đang được được đánh giá cao và được chính phủ hai bên quan tâm. Khả năng, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt trên 6,5 tỉ USD vào năm 2015 và tiếp tục tăng trưởng mạnh trong thời gian sau đó. Doanh nghiệp Việt Nam không chỉ xuất khẩu hàng hóa vào thị trường này mà còn có lợi thế xây dựng vùng nguyên liệu nông-lâm-thủy sản tại đây để phục vụ sản xuất, xuất khẩu...

Bài, ảnh: THÀNH NGUYỄN