Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang có những bước tiến nhanh chóng trong lĩnh vực y tế. Mới đây, các chuyên gia tại tổ chức Mass General Brigham (Mỹ) đã phát triển thành công một công cụ AI có khả năng phát hiện những thay đổi về hoạt động điện não trong khi ngủ để tìm kiếm dấu hiệu sớm về nguy cơ suy giảm nhận thức.

Thay đổi trong sóng não khi ngủ có thể là một dấu hiệu cảnh báo sớm nguy cơ suy giảm nhận thức. Ảnh: UNILAD

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 55 triệu người trên thế giới đang sống chung với chứng mất trí, tình trạng thường dẫn đến gánh nặng sức khỏe nghiêm trọng cho gia đình và cộng đồng. Mặc dù không có cách chữa trị hoàn toàn cho nhiều dạng bệnh mất trí nhớ, nhưng một số phương pháp điều trị có thể làm chậm hoặc giảm các triệu chứng ở giai đoạn đầu. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trước khi chúng ta bắt đầu bị suy giảm nhận thức, những thay đổi về hành vi và chức năng sinh lý có thể xảy ra. Việc xác định những tín hiệu này ở giai đoạn tiền triệu chứng có thể mang đến một cơ hội tốt hơn để can thiệp hiệu quả rủi ro sức khỏe tâm thần.

Trong nghiên cứu mới công bố trên Tạp chí Bệnh Alzheimer, các chuyên gia đặc biệt quan tâm đến các dải tần số gamma, loại sóng não dao động trong khoảng từ 30-60hz. Sóng gamma liên quan đến chức năng trí nhớ và sự chú ý, nên những thay đổi trong các dải sóng này có thể báo hiệu vấn đề về sức khỏe não bộ của một người.

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng một người bình thường trải qua nhiều giai đoạn ngủ mỗi đêm và có thể xuất hiện những “lá cờ đỏ” (dấu hiệu cảnh báo về mối nguy hiểm tiềm tàng) ở nhiều giai đoạn giấc ngủ. Mỗi loại giấc ngủ đều mang dấu vết sóng não cụ thể mà AI có thể phân tích. Và ngành khoa học giấc ngủ đã chứng minh rằng giấc ngủ sâu có liên quan đến việc học tập và trí nhớ.

Để đánh giá nguy cơ suy giảm nhận thức, nhóm nghiên cứu sử dụng công cụ AI đã được huấn luyện để phân tích những thay đổi trong dữ liệu giấc ngủ từ một nhóm phụ nữ trên 65 tuổi, được theo dõi trong 5 năm. Trong 281 người tham gia có chức năng nhận thức bình thường vào lúc bắt đầu nghiên cứu, có 96 người đã phát triển tình trạng suy giảm nhận thức ở vòng đánh giá thứ hai, được thực hiện vào 5 năm sau đó. Kết quả phân tích bằng công cụ AI chỉ ra sự khác biệt nhỏ trong nhịp điện não đồ (EEG) giữa những người về sau phát triển các vấn đề về trí nhớ và những người không phát triển rủi ro sức khỏe này. Công cụ AI đã có thể dự đoán những cá nhân cuối cùng bị suy giảm nhận thức, với độ chính xác là 77%.

Tiến sĩ Shahab Haghayegh, tác giả nghiên cứu, nhận định nghiên cứu mới có thể thay đổi hoàn toàn cách chúng ta phòng ngừa chứng mất trí nhớ. Ông cho rằng với sự trợ giúp của các công nghệ phân tích tinh vi mới lạ, các công cụ lý thuyết thông tin tiên tiến và AI, chúng ta có thể phát hiện những thay đổi tinh tế trong các mẫu sóng não trong khi ngủ, giúp báo hiệu khả năng suy giảm nhận thức trong tương lai. Điều này mở ra cơ hội can thiệp bệnh nhiều năm trước khi các triệu chứng xuất hiện. Hơn nữa, việc theo dõi giấc ngủ không xâm lấn bằng các thiết bị đeo đo EEG có thể là một phương pháp thuận tiện hơn và không quá tốn kém để theo dõi sức khỏe não bộ.

Nhờ hệ thống phát hiện sớm của công cụ AI, những đối tượng có nguy cơ cao bị suy giảm nhận thức cũng sẽ có thêm thời gian quý báu để thực hiện những thay đổi về lối sống có tác động hỗ trợ sức khỏe trí não, chẳng hạn như thường xuyên tập thể dục, duy trì hoạt động trí óc và ăn uống cân bằng dưỡng chất.

AN NHIÊN (Theo Earth.com, NDTV)