Thủ tướng Abdullah Badawi. Ảnh: Reuters

Ngày 28-4, các nghị sĩ khóa mới của Malaysia tuyên thệ nhậm chức, khởi đầu cho giai đoạn khó khăn đối với Thủ tướng Abdullah Badawi bởi lần đầu tiên trong 40 năm qua, liên minh Mặt trận Dân tộc, do đảng Tổ chức dân tộc Mã Lai thống nhất (UMNO) dẫn đầu, không nắm được 2/3 số ghế ở quốc hội. Điều đó có nghĩa liên minh cầm quyền không còn đủ số phiếu cần thiết để thay đổi hiến pháp. Cùng với việc mất quyền kiểm soát tại 5 trong số 13 bang, sự kiện này đang gây chia rẽ nghiêm trọng trong nội bộ UMNO, với việc nhiều nhân vật chủ chốt của đảng gia tăng sức ép kêu gọi Thủ tướng Badawi từ chức. Trong khi đó, cựu Phó Thủ tướng Anwar Ibrahim, hiện là lãnh đạo liên minh 3 đảng đối lập giữ 82 trong tổng số 222 ghế ở quốc hội, đang tìm cách xúi giục các nghị sĩ liên minh Mặt trận Dân tộc “ly khai” nhằm lật đổ chính phủ.

Tuy nhiên, Thủ tướng Badawi tuyên bố sẽ không từ nhiệm cho đến khi diễn ra đại hội đảng UMNO vào tháng 12 tới. Ông cam kết sau thời điểm đó sẽ dần dần chuyển giao quyền lực cho Phó Thủ tướng Najib Razak, người dự kiến sẽ cùng ông ra tranh cử chức phó chủ tịch và chủ tịch UMNO thêm một nhiệm kỳ nữa vào cuối năm nay (chủ tịch UMNO đương nhiên trở thành thủ tướng). Tuy nhiên, ông Badawi từ chối trả lời câu hỏi liệu quá trình chuyển giao quyền lực có hoàn tất trong năm 2009 hay 2010? Phó Thủ tướng Razak là con trai cả của ông Abdul Razak Hussein, vị thủ tướng thứ hai của Malaysia.

Theo các nhà quan sát, có dấu hiệu cho thấy một số thành viên của liên minh cầm quyền trong quốc hội khóa mới muốn chuyển sang ủng hộ phe đối lập. Ông Anwar cho biết ít nhất 30 nghị sĩ liên minh Mặt trận Dân tộc ủng hộ ông, đủ cho phe đối lập lật đổ chính phủ. Tuy nhiên, ông Anwar nói rằng sẽ tiếp tục chờ đợi và tăng sức ép đối với ông Badawi. Mặc dù ông Anwar không có chân trong quốc hội hiện nay (bị cấm ứng cử vì bị cáo buộc tham nhũng), nhưng ông này có thể được bầu bổ sung vào cuối năm nay vì lệnh cấm vừa hết hạn ngày 14-4. Hơn nữa, thủ lĩnh phe đối lập ở quốc hội hiện là phu nhân của ông Anwar - bà Wan Azizah Wan Ismail, chủ tịch đảng Công lý Nhân dân. Nếu chính phủ của ông Badawi sụp đổ trước khi ông Anwar vào cơ quan lập pháp, vị trí thủ tướng sẽ thuộc về bà Wan Azizah.

Trong khi đó, cựu Thủ tướng Mahathir Mohamad, người từng chọn ông Badawi kế nhiệm mình, đang vận động sự ủng hộ của 30% trong số 191 văn phòng khu vực của UMNO để có thể thay đổi lãnh đạo đảng. Theo ông Mahathir, việc ông Badawi tiếp tục làm thủ tướng có thể làm mất vai trò cầm quyền của UMNO trong hơn nửa thế kỷ qua (kể từ khi Malaysia giành độc lập từ tay Anh năm 1957). Nhiều nhà lãnh đạo khu vực, mới đây nhất là các lãnh đạo bang Johor ở miền Nam, cũng kêu gọi ông Badawi nên từ chức trước tháng 12 tới và cảnh báo ông sẽ thất bại nếu tái ứng cử.

N.MINH (Theo AFP, Reuters, AP, Bloomberg)