Cuộc biểu tình của cư dân đảo Guadeloupe. Ảnh: AFP

Cuộc nổi dậy của cư dân đảo Guadeloupe ở Caribbe đã khiến vùng lãnh thổ thuộc Pháp này trở thành nạn nhân đầu tiên của khủng hoảng kinh tế gây bất ổn xã hội, mà Tổng thống Nicolas Sarkozy đang nỗ lực đối phó. Ngày 18-2, Jacques Bino, một nhà hoạt động công đoàn 50 tuổi, đã bị bắn chết khi tới gần một rào chắn ngang đường do các nhóm thanh niên vũ trang dựng lên ở thành phố Pointe à Pitre, trung tâm kinh tế của Guadeloupe.

Bất ổn bắt đầu từ ngày 20-1 bằng cuộc tổng đình công phản đối chi phí sinh hoạt tăng cao tại đảo này. Họ yêu cầu chính phủ và các ông chủ làm nhiều hơn để giúp cư dân đảo. Tuy nhiên, do các cuộc đàm phán với chính phủ về các khoản trợ cấp thất bại, vùng đất được xem là thiên đường nghỉ mát của dân Pháp lục địa với các bãi biển và khách sạn sang trọng đã trở thành vùng chiến. Các rào chắn ngang đường được dựng lên xung quanh Pointe à Pitre, cửa hiệu bị cướp phá, xe bị đốt cháy và du khách không dám ra khỏi khách sạn.

Ngay trong ngày 18-2, Bộ trưởng Nội vụ Pháp Michèle Alliot-Marie đã triệu tập cuộc họp gồm các nhân vật chủ chốt để thảo luận kế hoạch đối phó. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng hành động này là quá ít và quá trễ, đồng thời chỉ trích Tổng thống Sarkozy không sớm ngăn chặn cuộc khủng hoảng. Trước đó, ông Sarkozy đã công bố kế hoạch kích thích kinh tế trị giá 26 tỉ euro, nhưng chỉ tập trung vào các dự án chi tiêu công chứ không hỗ trợ trực tiếp người tiêu dùng và công nhân. 2 tuần trước, 2,5 triệu người Pháp đã xuống đường phản đối việc điều hành kinh tế của chính phủ. Một cuộc biểu tình quy mô khác dự kiến sẽ được tổ chức vào tháng tới. Tỷ lệ ủng hộ ông Sarkozy hiện đang ở mức thấp nhất kể từ khi lên nắm quyền năm 2007.

Một cuộc biểu tình với các yêu cầu tương tự cũng bắt đầu từ tuần trước tại đảo Martinique, làm nhiều người lo ngại bất ổn có nguy cơ lan rộng đến các đảo khác và cả nước Pháp lục địa. Thậm chí, tình hình có thể diễn biến thành xung đột sắc tộc. Nguyên nhân là do sự bất công giữa người Pháp nhập cư và dân bản địa. Kinh tế 2 đảo Guadeloupe và Martinique chủ yếu nằm trong tay một số ít các ông chủ da trắng, vốn có tổ tiên là các lãnh chúa và chủ đồn điền hồi thế kỷ 17-18. Người da trắng sở hữu hầu hết siêu thị và cư dân đảo phải mua hàng hóa thiết yếu với giá cao. Tỷ lệ thất nghiệp ở đây cũng cao hơn nước Pháp lục địa (khoảng 22% so với 8%), trong khi GDP bình quân đầu người ở đây chỉ bằng 60% mức trung bình của Pháp.

Trong một động thái nhượng bộ, ngày 19-2, Tổng thống Sarkozy thông báo sẽ có các biện pháp hỗ trợ đặc biệt cho Guadeloupe. Song song đó, ông còn đề xuất gói cứu trợ trị giá 2,6 tỉ euro thông qua giảm thuế và trợ cấp xã hội nhằm giúp các hộ gia đình ở Pháp đối phó với khủng hoảng kinh tế. Ông Sarkozy cũng ủng hộ đề xuất của giới lãnh đạo công đoàn về việc thành lập một quỹ trị giá 3 tỉ euro để tái đào tạo chuyên môn cho người lao động.

N.MINH
(Theo Reuters, Guardian, AP)