Trong lĩnh vực tài nguyên, khoáng sản, đến nay thành phố chưa có quy hoạch tài nguyên nước hoàn chỉnh và đang triển khai thực hiện quy hoạch tài nguyên khoáng sản. Vì vậy, thời gian qua công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản trên địa bàn thành phố vướng không ít khó khăn. Để không lãng phí nguồn tài nguyên, khoáng sản, bên cạnh gấp rút hoàn thành các quy hoạch, đòi hỏi ngành tài nguyên môi trường thành phố tăng cường công tác quản lý nhà nước.

Thiếu căn cứ pháp lý

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP Cần Thơ, công tác cấp phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn thành phố thời gian qua được thực hiện theo đúng các quy định pháp luật. Đến nay, UBND thành phố đã cấp, gia hạn khoảng 500 giấy phép khai thác nước dưới đất. Chương trình quan trắc động thái nước dưới đất do Trung tâm Quan trắc TN&MT thực hiện theo kế hoạch hằng năm. Kết quả cho thấy mực nước tĩnh ở tầng khai thác chính của thành phố liên tục giảm nhưng vẫn còn nằm trong giới hạn cho phép; tốc độ tụt giảm mực nước trung bình là 3,14cm/tháng. Trong đó, phần lớn là cấp phép khai thác cho các công trình cấp nước tập trung của chương trình nước sạch nông thôn. Về khai thác khoáng sản, trong năm 2014, Sở TN&MT không tham mưu cho UBND thành phố cấp mới và gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản (chủ yếu khai thác cát trên sông Hậu) trên địa bàn do thành phố chưa lập và phê duyệt quy hoạch theo quy định. Theo đó, tổng sản lượng đã khai thác là 566.391m3; tổng số tiền thuế và phí đã nộp hơn 2,45 tỉ đồng; tiền thuê mặt nước đã nộp gần 5,9 tỉ đồng.

Đến nay, ngoài quy hoạch sử dụng đất thành phố được công bố, các quy hoạch tài nguyên nước mặt, nước dưới đất và khoáng sản vẫn chưa hoàn thành. Do đó, thời gian qua, Sở TN&MT chưa tham mưu cho UBND thành phố ban hành văn bản quy phạm pháp luật về tài nguyên nước, khoáng sản. Điều này gây không ít khó khăn trong công tác quản lý, cấp phép khai thác tài nguyên, khoáng sản trên địa bàn thành phố. Từ năm 2012, UBND thành phố đã giao Sở TN&MT chủ trì, triển khai thực hiện dự án quy hoạch về tài nguyên, khoáng sản. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ thực hiện các quy hoạch. Ông Nguyễn Văn Sử, Giám đốc Sở TN&MT TP Cần Thơ, cho biết: Quy hoạch tài nguyên nước mặt đã được Hội đồng thẩm định thành phố thông qua vào tháng 9-2014 và đang trình Bộ TN&MT lấy ý kiến trước khi trình UBND thành phố xem xét và trình HĐND thành phố thông qua. Dự án quy hoạch tài nguyên khoáng sản thành phố đang triển khai thực hiện đúng tiến độ, dự kiến hoàn thành trong năm 2016. Các công việc đã thực hiện bao gồm: điều tra thu thập số liệu, khoan độ sâu than bùn, khoan độ sâu cát đáy sông, quan trắc mực nước sông, đo hồi âm mặt cắt sông... Riêng quy hoạch nước ngầm Sở TN&MT thành phố gặp khó khăn trong thực hiện do thay đổi quy định.

Theo Luật Tài nguyên nước năm 2012, khuyến khích hợp nhất 2 dự án quy hoạch tài nguyên nước mặt và quy hoạch tài nguyên nước dưới đất thành dự án quy hoạch tài nguyên nước tạo cơ sở pháp lý chặt chẽ trong quy hoạch và quản lý. Trong khi đó quy hoạch nước mặt đã hoàn thành, quy hoạch nước dưới đất đã đấu thầu đơn vị tư vấn, chuẩn bị triển khai. Do vậy, Sở TN&MT tạm dừng thực hiện quy hoạch tài nguyên nước dưới đất riêng lẻ xin ý kiến của Bộ TN&MT và UBND thành phố. Để giải quyết vấn đề này, trong buổi làm việc mới đây với Sở TN&MT, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng yêu cầu Sở TN&MT làm việc với đơn vị tư vấn tiếp tục triển khai thực hiện quy hoạch nước ngầm trên cơ sở sử dụng số liệu của quy hoạch nước mặt đã hoàn thành. Đồng thời phối hợp với Sở Tài chính thành phố tính toán lại kinh phí thực hiện dự án và tổ chức triển khai thực hiện, đảm bảo tiến độ thực hiện quy hoạch.

Tăng cường quản lý nhà nước

Ông Nguyễn Thanh Hòa, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP Cần Thơ, cho biết: Sau khi hoàn thành các quy hoạch về tài nguyên, khoáng sản, Sở TN&MT sẽ tiến hành khoanh định, công bố vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất, khai thác cát. Đồng thời, ban hành quy định đăng ký khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất cũng như khoáng sản theo quy định. Trong thời gian thực hiện quy hoạch, Sở TN&MT sẽ tiến hành thanh tra việc thực thi các quy định pháp luật về khai thác sử dụng nước ngầm. Đặc biệt là việc lắp đặt các đồng hồ đo tổng lượng nước ngầm đã khai thác. Trên cơ sở đó xác định lại đối tượng thuộc thẩm quyền cấp phép khai thác nước ngầm của Bộ TN&MT và UBND thành phố. Dựa vào kết quả thanh tra sẽ tiến hành xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm tùy theo tính chất và mức độ vi phạm. Trong thời gian chờ quy hoạch tài nguyên nước của thành phố, Sở TN&MT tham mưu UBND thành phố cho phép các doanh nghiệp gia hạn giấy phép khai thác nước ngầm thêm 2 năm với công suất khai thác không thay đổi hoặc giảm 1 nửa công suất so với trước đây. Việc này phù hợp với nội dung hạn chế khai thác nước dưới đất của luật hiện hành.

Ðể thực hiện tốt công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn thành phố, thời gian tới, Sở TN&MT cùng các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục đến các tổ chức, cá nhân các quy định của pháp luật về tài nguyên khoáng sản. Trong đó tập trung tuyên truyền các điều khoản về xử phạt đối với đối tượng có hành vi vi phạm trong lĩnh vực khoáng sản. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động khoáng sản. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan và UBND các quận, huyện thường xuyên theo dõi, kiểm tra các hoạt động khai thác khoáng sản, kịp thời phát hiện vi phạm và xử lý.

Xác định vai trò quan trọng của công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản nhằm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phát triển bền vững, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng yêu cầu Sở TN&MT thành phố tập trung triển khai thực hiện các quy hoạch tài nguyên nước dưới đất, khoáng sản đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ. Trên cơ sở đó, căn cứ cấp phép khai thác, sử dụng hiệu quả, không gây lãng phí tài nguyên. Trong thời gian triển khai quy hoạch, Sở TN&MT không cấp phép mới khai thác tài nguyên, khoáng sản trên địa bàn…

LẠC MẪN