Hỏi: Ông A. có một chiếc xe gắn máy. Qua một thời gian sử dụng, ông A. bán lại cho ông B., nhưng chỉ làm giấy tay. Sau khi mua xe, ông B. không đi làm thủ tục sang tên theo quy định mà vẫn giữ giấy đăng ký xe mang tên ông A. để tiếp tục sử dụng. Trong quá trình sử dụng, ông B. điều khiển xe gây ra tai nạn giao thông đối với người đi bộ trên đường. Trong trường hợp này, ai là người phải chịu rủi ro?

Thanh Tao (huyện Thới Lai, TP Cần Thơ)

Về vấn đề này, Luật sư Huỳnh Minh Triết, Đoàn Luật sư TP Cần Thơ, cho biết:

Theo quy định pháp luật, xe gắn máy là tài sản phải đăng ký quyền sở hữu. Tại Điều 168 Bộ luật Dân sự (BLDS) quy định thời điểm chuyển quyền sở hữu đối với tài sản: “Việc chuyển quyền sở hữu đối với bất động sản có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký quyền sở hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Việc chuyển quyền sở hữu đối với động sản có hiệu lực kể từ thời điểm động sản được chuyển giao, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”. Tuy nhiên, theo Điều 439 BLDS quy định thời điểm chuyển quyền sở hữu trong hợp đồng mua bán tài sản: “Quyền sở hữu đối với tài sản mua bán được chuyển cho bên mua, kể từ thời điểm tài sản được chuyển giao, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác. Đối với tài sản mua bán mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì quyền sở hữu được chuyển cho bên mua, kể từ thời điểm hoàn thành thủ tục đăng ký quyền sở hữu đối với tài sản đó. Trong trường hợp tài sản mua bán chưa được chuyển giao mà phát sinh hoa lợi, lợi tức thì hoa lợi, lợi tức thuộc về bên bán”.

Về thời điểm chịu rủi ro, tại Điều 440 BLDS, quy định: “Bên bán chịu rủi ro đối với tài sản mua bán cho đến khi tài sản được giao cho bên mua, còn bên mua chịu rủi ro đối với tài sản mua bán kể từ khi nhận tài sản, nếu không có thỏa thuận khác. Đối với hợp đồng mua bán tài sản mà pháp luật quy định tài sản đó phải đăng ký quyền sở hữu thì bên bán chịu rủi ro cho đến khi hoàn thành thủ tục đăng ký, bên mua chịu rủi ro kể từ thời điểm hoàn thành thủ tục đăng ký, kể cả khi bên mua chưa nhận tài sản, nếu không có thỏa thuận khác”.

Đối chiếu với các quy định nêu trên, khi ông B. điều khiển xe gắn máy gây tai nạn, về phương diện pháp lý, thì chiếc xe gắn máy này vẫn còn thuộc quyền sở hữu của ông A. Bởi vì, giữa ông A. và ông B. chưa hoàn thành thủ tục đăng ký quyền sở hữu theo quy định. Vì thế, trong trường hợp này, ông A. phải có trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại, với vai trò là chủ sở hữu phương tiện theo quy định của BLDS. Mặc dù, ông A. là người hoàn toàn không có lỗi trong việc ông B. gây ra tai nạn.

Như vậy, đối với những giao dịch dân sự liên quan đến nhóm tài sản là bất động sản, tài sản phải đăng ký quyền sở hữu, nếu người mua không thực hiện hoặc kéo dài việc đăng ký quyền sở hữu, thì người bán có nguy cơ sẽ phải chịu rủi ro là khá cao...

NG.B (Thực hiện)