NGUYỄN THANH

Kỳ 1: Ngán ngẩm đợi chờ

Hiện nay, ngoài chuyện người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) bị phiền hà, chờ đợi do các cơ sở khám chữa bệnh tại các bệnh viện trên địa bàn thành phố luôn quá tải, các “thượng đế” tham gia dịch vụ này còn phải chịu nhiều phiền toái trong việc mua thẻ, chờ thẻ… Thời gian gần đây, mặc dù Trung ương và thành phố có nhiều nỗ lực cải tiến quy trình, điều kiện mua bảo hiểm y tế, nhằm tạo thuận lợi hơn cho người dân, nhưng xem ra trong thực tế, vẫn chưa dễ dàng!

Người nghèo khắc khoải chờ cấp thẻ !

Hàng ngày nhiều người dân phường Cái Khế (quận Ninh Kiều) đến đại lý thu của phường để đăng ký mua thẻ BHYT tự nguyện, nhưng hiện nay đại lý thu này đã tạm ngưng cho đăng ký để chờ Bảo hiểm Xã hội TP Cần Thơ hướng dẫn thực hiện Thông tư 14/2007/TTLT BYT-BTC. (Ảnh chụp tại đại lý thu BHYT tự nguyện phường Cái Khế). Ảnh: THANH NHỊ

Điệp khúc người nghèo của thành phố Cần Thơ chờ đợi thẻ BHYT năm nào cũng “tái diễn”. Đối với hộ cận nghèo, mặc dù có chủ trương hỗ trợ mua thẻ BHYT đã lâu, nhưng hiện vẫn chưa thấy rục rịch. Rồi hàng ngàn người dân thành phố tham gia BHYT tự nguyện, đã gần 1 năm qua, dù rất nóng lòng nhưng vẫn chưa được giải quyết...

Anh Nguyễn Văn Thum (thuộc diện người nghèo được cấp thẻ BHYT, nhà ở khu dân cư vượt lũ ấp Thới Xuyên, xã Thới Đông, huyện Cờ Đỏ) gượng dậy khỏi giường, lấy cành củi khô chống tấm liếp che cửa sổ để có đủ ánh sáng dò đọc từng chữ trong toa thuốc của một bác sĩ tư vừa kê cho anh. Vẻ mặt buồn bã, lo âu, anh Thum gọi chị Bé Hai, vợ anh lại, bảo: “Em cầm toa thuốc này, đến cửa hàng thuốc mua cho anh loại thuốc giảm đau thôi! Đợi khi nào được phát thẻ BHYT năm 2008, anh vào bệnh viện điều trị...”. Nói chưa dứt câu, anh Thum ôm bụng vật vã, mồ hôi nhễ nhại.

Anh Thum bị khối u trong dạ dày, bệnh viện đã cắt bỏ và đang điều trị vô hóa chất. Trước đó 4 ngày, theo chỉ định của bác sĩ, anh Thum phải đến vô hóa chất lần thứ 6 nhưng vì không có thẻ BHYT nên đành nằm nhà “chịu trận” với những cơn đau dữ dội. Không có thẻ BHYT, cũng chẳng có tiền để “ứng” cho bệnh viện điều trị (sau đó thanh toán lại với Bảo hiểm xã hội thành phố), nên mỗi lần anh Thum lên cơn đau, chị Hai chỉ biết nhìn chồng mà khóc. Chị Hai nói trong nghẹn ngào: “Thấy bệnh tình anh ấy nặng quá, gia đình có đưa đến bệnh viện nhưng bác sĩ nói thẻ BHYT đã hết hạn, nếu muốn được điều trị, phải đóng tiền. Vì không có tiền nên buộc lòng phải đưa anh ấy về nhà. Giá như được cấp thẻ BHYT kịp thời, giờ này anh ấy đã được nằm trong bệnh viện điều trị...”.

Ở xã Thới Đông còn có nhiều người nghèo khác trong tổng số 2.611 người nghèo nằm trong danh sách được cấp thẻ BHYT năm 2008, bị bệnh cũng đang chờ cấp thẻ để đi điều trị. Anh Liêu Phước Gần, cán bộ phụ trách công tác xóa đói giảm nghèo xã Thới Đông, cho biết: “Xã vừa xét duyệt, gửi danh sách số người nghèo được cấp thẻ BHYT năm 2008 về huyện. Năm nào cũng vậy, sớm nhất cũng khoảng tháng 2 , tháng 3 người nghèo mới được cấp thẻ BHYT. Hiện có nhiều người dân nghèo trong xã bệnh rất nặng, người nhà đến UBND xã hối thúc cấp thẻ để đi điều trị, nhưng xã đành chịu vì không có thẩm quyền này. Một số trường hợp, UBND xã đã xác nhận thuộc diện hộ nghèo để đi khám, điều trị bệnh nhưng bệnh viện không chấp nhận”.

Không chỉ ở xã Thới Đông, toàn thành phố hiện có hơn 50.000 người nghèo đang từng ngày khắc khoải chờ đợi thẻ BHYT năm 2008. Đây không phải là lần đâu, việc chậm trễ này năm nào cũng tái diễn, ngành chức năng đều biết nhưng không khắc phục.

BHYT tự nguyện: Có tiền vẫn không mua được!

Trong tay anh Nguyễn Văn Thum là tấm thẻ BHYT đã hết hạn. Anh Thum đang chờ đợi thẻ BHYT năm 2008 từng ngày để vô hóa chất.

Ngày 10-12-2007, liên Bộ Y tế và Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư liên tịch số 14/2007/TTLT-BYT-BTC hướng dẫn sửa đổi, bổ sung một số điểm của Thông tư liên tịch số 06/TTLT – BYT-BTC ngày 30-3-2007 hướng dẫn thực hiện BHYT tự nguyện. Theo đó, điều kiện bắt buộc trước đây như 10% tổng số hộ gia đình trong phạm vi địa bàn xã; 100% thành viên hộ gia đình và 10% số học sinh, sinh viên của nhà trường tham gia đã được xóa bỏ. Với chủ trương này, người dân trên địa bàn thành phố Cần Thơ rất đồng tình. Tuy nhiên, hiện tại, hàng ngàn người dân dù có tiền vẫn chưa thể mua cho mình một tấm thẻ BHYT tự nguyện.

Ông Trương Văn Bình, nhà ở phường An Hòa (quận Ninh Kiều), kể: “Tôi theo đuổi việc mua thẻ BHYT tự nguyện đã hơn 1 năm nay, nhưng không được. Lần nào ra phường hỏi, cán bộ cũng nói là chờ. Lúc đầu thì chờ đủ 10% số hộ trong phường, giờ bỏ điều kiện này rồi thì lại bảo chờ trên triển khai thực hiện. Cứ thế này, người dân chẳng biết khi nào mới mua được tấm thẻ BHYT tự nguyện ?”. Năm 2006, ông Bình đã tham gia BHYT tự nguyện nhưng đang điều trị bệnh thì thẻ hết hạn. Gia đình ông Bình đã đăng ký mua lại từ đầu năm 2007, nhưng hơn 1 năm trời trôi qua vẫn không mua được. Năm 2007, toàn TP Cần Thơ chỉ có khoảng 1.000 hộ dân ở phường Xuân Khánh (quận Ninh Kiều), xã Thời Hưng, thị trấn Thới Lai (huyện Cờ Đỏ) mua được thẻ BHYT tự nguyện. Trong đó, hơn 600 người dân xã Thới Hưng chỉ mua được thẻ BHYT có giá trị khám chữa bệnh trong 6 tháng.

Riêng học sinh, sinh viên (HS-SV), hiện nay dù có nhiều trường hợp rất muốn tham gia nhưng không biết cách nào “tiếp cận” với ngành chức năng để được đáp ứng. Bà Nguyễn Thị Nhung, nhà ở phường Châu Văn Liêm (quận Ô Môn), cho biết: “Tôi có đứa con đang học tại Trường bán công Ô Môn, muốn mua BHYT tự nguyện nhưng không biết đăng ký ở đâu. Đăng ký ở trường thì trường nói năm nay không có chủ trương tham gia loại hình bảo hiểm này, nên gia đình về đăng ký tại phường. Đến phường thì phường nói là đối tượng học sinh phải đăng ký theo đơn vị trường học. Rốt cuộc, giờ tôi vẫn chưa biết đăng ký ở đâu để mua thẻ BHYT cho con ?”.

Hiện nay, dù Thông tư 14/TTLT-BYT-BTC đã có hiệu lực (từ ngày 14-1-2008), mọi điều kiện ràng buộc trước đây đều được xóa bỏ, nhưng việc mua thẻ BHYT tự nguyện trên địa bàn thành phố Cần Thơ thật sự vẫn chưa khai thông.

BHYT cho đối tượng cận nghèo: Bao giờ?

Tháng 11-2006, ông Tô Minh Giới, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ, đã ký quyết định phê duyệt Dự án hỗ trợ y tế vùng ĐBSCL (phần triển khai tại TP Cần Thơ), với kinh phí thực hiện hơn 29,9 tỉ đồng. Mục tiêu của dự án nhằm hỗ trợ khám chữa bệnh cho người nghèo và cận nghèo tham gia BHYT, tăng cường năng lực của hệ thống y tế, y tế dự phòng TP Cần Thơ, nâng cao chất lượng điều trị của tuyến y tế cơ sở, phát triển nguồn nhân lực y tế. Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện, tháng 12-2007, Phó Chủ tịch Tô Minh Giới ký tiếp Quyết định số 2844/QĐ-UBND quy định đối tượng và mức hỗ trợ chi trả tiền khám chữa bệnh (KCB) cho người nghèo, cận nghèo từ nguồn kinh phí của Dự án “Hỗ trợ y tế vùng Đồng bằng sông Cửu Long”. Theo đó, hỗ trợ người cận nghèo mua BHYT tự nguyện số tiền bằng 60% mệnh giá thẻ BHYT tự nguyện (dự án hỗ trợ 30%, ngân sách thành phố 30%); 40% còn lại người dân tự đóng. UBND thành phố đã chỉ đạo cho Sở Y tế, cơ quan BHXH thành phố Cần Thơ phối hợp bình xét đúng đối tượng, nhanh chóng cấp thẻ BHYT để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cho người cận nghèo.

Những người thuộc đối tượng được hỗ trợ mua thẻ BHYT rất phấn khởi,vì đây là lần đầu tiên TP Cần Thơ thực hiện chính sách hỗ trợ người cận nghèo mua thẻ BHYT. Tuy nhiên, họ cũng đang băn khoăn không biết bao giờ thành phố triển khai thực hiện. Bà Nguyễn Thị Năm, nhà ở khu vực 5, phường An Khánh, quận Ninh Kiều, thổ lộ: “Nghe nói thành phố có ưu tiên hỗ trợ những người thu nhập thấp mua thẻ BHYT. Việc hỗ trợ này thiết thực chia sẻ bớt khó khăn, tạo điều kiện cho chúng tôi trong khám, điều trị bệnh, nhưng không biết bao giờ cơ quan chức năng mới triển khai ?”.

Theo các ngành chức năng có liên quan, việc hỗ trợ người cận nghèo mua thẻ BHYT hiện có nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là việc xác định đối tượng hỗ trợ. Để tấm thẻ BHYT sớm đến tay người cận nghèo, 4 ngành, gồm: Bảo hiểm xã hội, Sở Lao động –Thương binh và Xã hội, Sở Y tế và Dự án hỗ trợ y tế vùng ĐBSCL tại TP Cần Thơ phải có sự phối hợp chặt chẽ, triển khai với tinh thần trách nhiệm cao. Tuy nhiên, sự phối hợp này đến nay chưa được các ngành quan tâm. Điều này đồng nghĩa với việc chưa thể hẹn ngày nào người cận nghèo được hỗ trợ mua thẻ BHYT!

(Còn tiếp)

Kỳ sau:  “Bao giờ “Thượng đế” hết phiền hà”?