12/05/2019 - 17:19

Phòng tránh tác hại do thiên tai trong thời điểm chuyển mùa 

Theo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, thời tiết ĐBSCL đang bước vào giai đoạn chuyển mùa (mùa khô sang mùa mưa), xuất hiện nhiều trận mưa chuyển mùa, có những trận mưa lớn kéo dài. Ngoài tác dụng làm giảm cái nóng oi bức, các trận mưa chuyển mùa này còn có khả năng xuất hiện kèm theo lốc xoáy, sấm sét gây ảnh hưởng, thiệt hại tài sản và tính mạng con người...

Cơn mưa lớn cuối tháng 4-2019 gây ngập nghẹt, trở ngại giao thông tại khu đô thị Nam Cần Thơ. Ảnh: VĂN THỨC

Cơn mưa lớn cuối tháng 4-2019 gây ngập nghẹt, trở ngại giao thông tại khu đô thị Nam Cần Thơ. Ảnh: VĂN THỨC

Mùa khô năm 2019, người dân TP Cần Thơ cũng như các địa phương khác trong khu vực ĐBSCL phải sống trong cảnh khô hạn, không khí nóng bức với nhiệt độ cao từ 30-37OC. Do đó, thời gian này, người dân trông chờ những cơn mưa từng ngày nhằm giải hạn, giảm oi bức, tưới mát ruộng rẫy, đường phố... Trưa 28-4-2019, trên địa bàn các quận nội ô TP Cần Thơ như: Ninh Kiều, Bình Thủy, Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt và các huyện lân cận xuất hiện mưa lớn, đầu mùa rửa sạch đường phố, tưới mát vườn cây, ruộng rẫy sau nhiều ngày nắng nóng, oi bức. Tuy nhiên, cơn mưa lớn kéo dài gần 1,5 tiếng đồng hồ đã làm nhiều tuyến đường ở các quận nội ô bị ngập nghẹt cục bộ, như: 30 Tháng 4, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Trần Văn Hoài, Võ Thị Sáu, khu vực Trung tâm Thương mại Cái Khế, đường Mậu Thân, Nguyễn Văn Cừ (quận Ninh Kiều), đường Quang Trung, Võ Nguyên Giáp (quận Cái Răng)... Nguyên nhân, do một số hố ga tại các tuyến đường trên nhỏ, hẹp và bị rác thải che lấp, cản trở dòng chảy, gây trở ngại giao thông...

Ông Võ Văn Quốc, ở xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, cho biết: “Mưa đầu mùa xuất hiện, người dân đều vui mừng vì giảm nóng nực,  mà còn giảm chi phí bơm tát, tưới mát vườn cây, ruộng rẫy của nông dân. Trong những cơn mưa đầu mùa, chúng tôi đều có ý thức đề phòng sấm sét, lốc xoáy không nấn ná làm việc ngoài vườn, đồng trống khi trời bắt đầu chuyển mưa…”.

Buổi diễn tập khắc phục hậu quả mưa lớn, lốc xoáy gây sập nhà nhằm nâng cao kiến thức ứng phó cho lực lượng cứu hộ, cứu nạn TP Cần Thơ. Ảnh: VĂN THỨC

Buổi diễn tập khắc phục hậu quả mưa lớn, lốc xoáy gây sập nhà nhằm nâng cao kiến thức ứng phó cho lực lượng cứu hộ, cứu nạn TP Cần Thơ. Ảnh: VĂN THỨC

Theo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, trong thời điểm mùa khô, những trận mưa trái mùa và đầu mùa mưa thường kèm theo sấm sét, lốc xoáy, có khả năng gây thiệt hại nặng nề về nhà cửa, hoa màu... của người dân. Điển hình cơn mưa kèm giông, lốc xoáy xảy ra vào ngày 17-3-2019 tại khóm Mỹ Tây, thị trấn Mỹ Thọ, huyện Cao Lãnh (tỉnh Đồng Tháp) đã làm tốc mái hoàn toàn 2 căn nhà và 5 phòng học của Trường THCS thị trấn Mỹ Thọ. Cơn mưa không thiệt hại về người, nhưng ước thiệt hại tài sản gần 150 triệu đồng. Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ cho biết đây chỉ là những cơn mưa trái mùa, với lượng mưa nhỏ chỉ từ 2-5mm và kéo dài từ 10 đến 20 phút nhưng gây tác hại khá lớn, nguyên nhân do tác động của đợt không khí lạnh khá mạnh từ phía Bắc xuống. Đây cũng là hiện tượng bình thường trong mùa khô hằng năm. Thông thường, trước khi chính thức bước vào mùa mưa sẽ có một giai đoạn chuyển từ mùa khô sang mùa mưa, giai đoạn này từ khoảng giữa tháng 4 đến giữa tháng 5, sau đó thời tiết chuyển dần sang mùa mưa vào khoảng nửa cuối tháng 5.

  Thạc sĩ Lê Đình Quyết, Phó Phòng Dự báo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, khuyến cáo: “Thời gian này, người dân nên tránh những cơn mưa trái mùa và xuất hiện trong thời điểm chuyển mùa (đầu mùa mưa), vì nước mưa có khả năng mang theo nhiều chất độc hại, bụi ô nhiễm. Nếu người dân tiếp xúc sẽ dễ mắc một số bệnh, không cho trẻ em tắm nước mưa, không sử dụng nước mưa (mưa đầu mùa) cho ăn uống... Thời kỳ chuyển mùa khí quyển bất ổn định, mưa xuất hiện sẽ có nhiều giông lốc, sấm sét cần phải đề phòng”.
   

Đặc biệt, trong thời gian chuyển mùa và đầu mùa mưa do các đới gió mùa hoạt động chưa ổn định, thường xuất hiện các nhiễu động thời tiết nên gây ra các trận giông lốc, sấm sét gây thiệt hại về tài sản và tính mạng. Hằng năm, trong thời gian này tại khu vực ĐBSCL thường xảy ra giông lốc, sấm sét. Do vậy, việc chủ động các biện pháp phòng ngừa giông lốc, sấm sét là việc làm rất cần thiết trong giai đoạn này tại các tỉnh, thành vùng ĐBSCL…

Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, mùa mưa bão năm nay sẽ chính thức bắt đầu nửa cuối tháng 5-2019 (có địa phương xuất hiện vào đầu tháng 6-2019). Các cơn mưa xuất hiện ngoài khoảng thời gian này là mưa trái mùa và chuyển mùa. Một hiện tượng thời tiết dễ nhận thấy trong thời gian chuyển mùa là xen kẽ những ngày nắng, ngày mưa thời tiết nóng, oi bức xuất hiện những cơn mưa đột ngột và thường kèm theo lốc xoáy và sấm sét, thậm chí có cả vòi rồng...

Để chủ động ứng phó với các hiện tượng thời tiết này, Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai - Tìm kiếm Cứu nạn (PCTT-TKCN) TP Cần Thơ yêu cầu các địa phương tuyên truyền, hướng dẫn người dân chằng chống nhà cửa, tăng độ an toàn để phòng các hiện tượng mưa kèm theo giông, lốc xoáy; kiểm tra, di dời hộ dân ra khỏi khu vực sạt lở, có nguy cơ sạt lở cao; tăng cường khai thông cống, rãnh nhằm hạn chế ngập nghẹt đường phố; chặt tỉa cây xanh hạn chế đổ ngã khi mưa lớn, lốc xoáy xuất hiện... Ông Nguyễn Quý Ninh, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy PCTT-TKCN TP Cần Thơ, cho biết: “Mưa kèm theo lốc xoáy thường xảy ra vào buổi chiều và tối trong thời gian chuyển mùa cho đến khi kết thúc mùa mưa. Hiện tượng mưa kèm lốc xoáy, sấm sét xuất hiện cục bộ trong thời gian ngắn nên rất khó dự báo. Để chủ động phòng tránh, các địa phương cần chủ động kiểm tra, gia cố các công trình, chằng chống nhà cửa trước mùa mưa, nhất là đối với các nhà cấp 4, nhà mái tole, vách lá...”.

Theo Ban Chỉ huy PCTT-TKCN TP Cần Thơ, để phòng tránh sét đánh, khi xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp, các công trình hạ tầng khác, cần phải bố trí các thiết bị chống sét (cột thu lôi) cho công trình.  Khi có hiện tượng thời tiết mây giông (chuẩn bị mưa), người dân đang đi ngoài đường hoặc đang làm việc ở nơi trống trải, ngoài đồng phải khẩn trương về nhà hoặc tìm các nơi trú ẩn an toàn. Tuyệt đối không nên trú ẩn tập trung đông người dưới gốc cây cao, nơi trống trải, đồng thời phải tránh xa các vật dụng làm bằng kim loại như: Hàng rào sắt, xe đạp, xe gắn máy, cột điện, cột ăngten, cột thu lôi, nông cụ sản xuất... Đặc biệt, khi có nhiều người không nên đứng chung, không đứng ở những nơi có địa hình cao. Nếu như cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì đều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào, lập tức cúi người xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất...

Đề phòng những cơn bão mạnh và có quỹ đạo phức tạp

Theo nhận định xu thế khí tượng thủy văn từ tháng 5 đến tháng 10-2019 của Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, mùa bão năm 2019 trên khu vực Biển Đông có xu hướng hoạt động muộn hơn so với trung bình nhiều năm. Do đó, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta trong năm 2019 có khả năng ít hơn so với trung bình nhiều năm. Dự báo có khả năng xuất hiện khoảng 10-12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông, trong đó có khoảng 4-5 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, tập trung nhiều ở khu vực Trung bộ trong những tháng nửa cuối năm 2019. Tuy số lượng bão và áp thấp nhiệt đới thấp hơn so với trung bình nhiều năm nhưng cần đề phòng khả năng xuất hiện của những cơn bão mạnh và có quỹ đạo phức tạp. Nguy cơ xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá, đặc biệt là thời kỳ giao mùa trong tháng 5 trên phạm vi toàn quốc.

Nhiệt độ trung bình từ tháng 5 đến 10-2019 toàn quốc phổ biến ở mức cao hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ khoảng 0,5-1 độ C. Riêng khu vực Tây Nguyên và Nam bộ từ tháng 8 đến tháng 10 nền nhiệt độ có khả năng ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Các đợt nắng nóng không kéo dài và có khả năng tập trung trong tháng 5 ở phía Tây Bắc bộ, từ tháng 5 đến 6-2019 ở phía Đông Bắc bộ, từ tháng 5 đến 8-2019 tại khu vực Bắc và Trung Trung bộ.

Khu vực Tây Nguyên và Nam bộ có tổng lượng mưa trong tháng 5-2019 phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 10-30%. Từ tháng 6 đến 10-2019, tổng lượng mưa ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Thời điểm bắt đầu mùa mưa ở Tây Nguyên và Nam bộ có khả năng muộn hơn so với trung bình nhiều năm. Khoảng nửa đầu tháng 5 ở khu vực Tây Nguyên và nửa cuối tháng 5 ở khu vực Nam bộ. Từ cuối tháng 5-6/2019, tổng lượng dòng chảy trên các trạm thượng nguồn Mekong ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 20-50%. Tháng 7 và 8-2019, tổng lượng dòng chảy trên các trạm thượng nguồn Mekong ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm từ 10-25%. Từ nay cho đến tháng 6-2019, các sông Nam bộ chịu ảnh hưởng của 3 đợt triều mạnh tương ứng các tháng và theo xu thế xuống dần và ở mức cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,1-0,35m. Từ tháng 7-2019, mực nước sông Cửu Long dao động theo triều với xu thế lên dần và đạt mức cao nhất vào đầu tháng 10, ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm từ 0,2-0,3m.

Mùa lũ 2019 ở thượng nguồn sông Mekong và đầu nguồn sông Cửu Long ít khả năng đến sớm so với trung bình nhiều năm. Đỉnh lũ năm ở đầu nguồn sông Cửu Long ở mức báo động 1 đến báo động 2, thấp hơn đỉnh lũ trung bình nhiều năm. Tuy ít có khả năng xuất hiện lũ lớn nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ cường suất lũ lên nhanh hơn bình thường do tác động từ việc xả lũ của thủy điện ở thượng lưu.

VĂN HÀO (TTXVN)

 

VĂN THỨC

Chia sẻ bài viết