Trước tình trạng số ca bệnh tim mạch (Cardiovascular), bệnh thận (Kidney) và hội chứng chuyển hóa (Metabolic syndrome) ngày càng tăng, các chuyên gia sức khỏe Mỹ khuyến cáo mọi người nên nhận biết và phòng tránh hội chứng CKM, được cho là rất nguy hiểm.

Việc thay đổi lối sống lành mạnh là điều cần thiết để phòng ngừa hội chứng CKM.

So với người khỏe mạnh, người mắc bệnh tiểu đường có gấp đôi nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Bệnh nhân tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 cũng có nguy cơ cao phát triển bệnh thận. 3 căn bệnh này xuất hiện đồng thời ở bệnh nhân nhiều đến nỗi Hiệp hội Tim mạch Mỹ hồi năm ngoái đặt ra thuật ngữ mới gọi là hội chứng CKM - chỉ những người mắc cùng lúc 2 hoặc cả 3 bệnh nói trên.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy gần 90% người trưởng thành ở Mỹ đã xuất hiện một số dấu hiệu sớm của những bệnh lý liên quan đến hội chứng CKM. Tiến sĩ Rahul Aggarwal, chuyên gia tim mạch tại Bệnh viện Brigham và Phụ nữ ở Boston và là đồng tác giả nghiên cứu, cho biết mặc dù chỉ 15% người Mỹ bước vào giai đoạn tiến triển của hội chứng CKM (nghĩa là họ đã được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, bệnh tim hoặc bệnh thận) nhưng con số này cao hơn dự đoán rất nhiều.

Vòng lẩn quẩn nguy hiểm

Ở người khỏe mạnh, thận, tim và hệ thống trao đổi chất thường phối hợp “ăn ý” với nhau. Nếu 1 trong 3 bộ phận này bất ổn, có thể dẫn đến vấn đề ở những bộ phận khác. Cụ thể, một trong những thay đổi ban đầu quan trọng nhất ở những người đang bị bệnh tiểu đường tuýp 2 là kháng insulin, hoóc-môn giúp điều chỉnh lượng đường trong máu. Ðiều này khiến đường huyết tăng lên, theo thời gian có thể gây thu hẹp và làm cứng mạch máu. Tình trạng này buộc tim phải làm việc cật lực hơn, tăng áp lực bơm máu để giúp các tế bào máu và chất dinh dưỡng đi qua các mạch máu nhỏ hẹp, xơ cứng.

Tiến sĩ Chiti Parikh tại tổ chức y khoa Weill Cornell Medicine (Mỹ) giải thích tình trạng huyết áp cao như vậy sẽ kích hoạt cơ chế viêm trong cơ thể, rồi khi kết hợp với tình trạng kháng insulin sẽ làm tăng mức triglyceride và cholesterol “xấu” LDL (hai loại mỡ trong máu có hại), góp phần tích tụ mảng bám trong mạch máu. Cuối cùng, mảng bám có thể bong tróc và làm tắc nghẽn mạch máu, gây ra cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Ðáng lo ngại là tất cả những yếu tố nguy cơ nói trên - gồm huyết áp cao, đường huyết không được kiểm soát, mức triglyceride và cholesterol “xấu” LDL cao - cũng gây tổn hại đến thận, có thể làm giảm lưu lượng máu đến thận và gây sẹo cho cơ quan lọc máu. Và khi thận không thể lọc máu như bình thường, sẽ gây mất cân bằng về hàm lượng chất lỏng, hoóc-môn, axít và muối trong cơ thể. Không chỉ vậy, tình trạng tổn thương thận còn có thể gây ra nhiều chứng viêm và các vấn đề về tim mạch, khiến việc kiểm soát mức đường huyết càng khó khăn hơn.

Ngăn ngừa hội chứng CKM tiến triển

Mặc dù mức đường huyết cao thường bắt đầu vòng lẩn quẩn nguy hiểm nói trên nhưng Tiến sĩ Parikh cho biết lượng mỡ dư thừa trong cơ thể, tình trạng viêm, cholesterol cao và các yếu tố nguy cơ khác cũng có thể gây ra những thay đổi bất lợi dẫn đến bệnh tim, thận hoặc tiểu đường.

Theo các chuyên gia, việc ngăn ngừa hoặc kiểm soát bất kỳ yếu tố nguy cơ nào kể trên cũng góp phần điều trị hoặc giảm rủi ro mắc bệnh tiểu đường, bệnh thận hoặc các vấn đề về tim. Vì thế, lời khuyên là khi khám sức khỏe định kỳ, cần kiểm tra huyết áp và xét nghiệm máu để đo mức glucose, cholesterol và triglyceride, cũng như yêu cầu bác sĩ đánh giá sức khỏe thận bằng cách đo lượng đạm (prôtêin) trong nước tiểu hoặc mức creatinine trong máu.

Bên cạnh kiểm tra sức khỏe thường xuyên, nên bắt đầu thực hiện những thay đổi có lợi. Cụ thể, bổ sung nhiều chất xơ từ trái cây và rau củ vào chế độ ăn uống hằng ngày để giúp điều chỉnh lượng đường trong máu và giảm huyết áp hiệu quả. Tăng khối lượng cơ thông qua các bài tập rèn luyện sức mạnh, đã được chứng minh là giúp kiểm soát tình trạng kháng insulin. Nhìn chung, bất kỳ hình thức vận động nào cũng có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu và huyết áp, chỉ cần luyện tập tối thiểu 150 phút/tuần.

Các bác sĩ khẳng định mặc dù là những vấn đề sức khỏe khác nhau, nhưng việc điều trị bệnh tiểu đường, bệnh tim và bệnh thận một cách toàn diện có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng về sau.

AN NHIÊN (Theo NYT)