Từ ngày 1-7-2025, Nghị định 121/2025/NÐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp có hiệu lực thi hành. Nghị định này quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, người có thẩm quyền trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp được quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ cần điều chỉnh để thực hiện phân quyền, phân cấp. 

Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền cấp chứng chỉ hành nghề luật sư. Trong ảnh: Luật sư nhận giấy khen có thành tích xuất sắc trong hoạt động trợ giúp pháp lý. 

Theo đó, nguyên tắc phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp: bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp; phù hợp với các nguyên tắc, quy định về phân quyền, phân cấp của Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025. Bảo đảm phân cấp triệt để các nhiệm vụ giữa cơ quan nhà nước ở trung ương với chính quyền địa phương, bảo đảm thẩm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ, quyền điều hành của người đứng đầu Chính phủ đối với lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp và phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực tư pháp. Đẩy mạnh phân quyền, phân cấp và phân định rõ thẩm quyền của HĐND, UBND, chủ tịch UBND; phân định rõ thẩm quyền chung của UBND và thẩm quyền riêng của chủ tịch UBND; bảo đảm phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn và năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân định...

Nghị định quy định cụ thể phân cấp trong các lĩnh vực: thừa phát lại; trọng tài thương mại; hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, trợ giúp pháp lý...

Về đấu giá tài sản, việc cấp chứng chỉ hành nghề đấu giá được quy định tại Luật Đấu giá thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh. Ngoài ra, chủ tịch UBND cấp tỉnh còn có thẩm quyền thu hồi chứng chỉ hành nghề đấu giá; cấp lại chứng chỉ hành nghề đấu giá. Trong lĩnh vực trọng tài thương mại, việc cấp giấy phép thành lập trung tâm trọng tài cũng thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Trong lĩnh vực quản lý luật sư, Nghị định quy định chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền cấp chứng chỉ hành nghề luật sư; thu hồi chứng chỉ hành nghề luật sư; cấp lại chứng chỉ hành nghề luật sư. Việc thu hồi chứng chỉ hành nghề luật sư được quy định tại Luật Luật sư thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp tỉnh nơi luật sư là thành viên đoàn luật sư. Về khiếu nại đối với quyết định, hành vi của Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư, các cơ quan của Liên đoàn Luật sư Việt Nam, trong trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại của Ban thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam thì luật sư có quyền khiếu nại đến chủ tịch UBND cấp tỉnh nơi luật sư hành nghề. Thời hạn giải quyết khiếu nại của chủ tịch UBND cấp tỉnh là 30 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại.

Nghị định 121/2025/NĐ-CP quy định chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền: bổ nhiệm công chứng viên, miễn nhiệm công chứng viên, bổ nhiệm lại công chứng viên. Việc công nhận tương đương đối với người được đào tạo nghề công chứng ở nước ngoài được quy định tại Luật Công chứng cũng thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Về trách nhiệm hỗ trợ, hướng dẫn người bị thiệt hại thực hiện thủ tục yêu cầu bồi thường nhà nước thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh nơi người bị thiệt hại cư trú, nơi tổ chức thiệt hại đặt trụ sở hoặc UBND cấp tỉnh nơi đặt trụ sở của cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại. Việc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm việc giải quyết bồi thường, thực hiện trách nhiệm hoàn trả cũng thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh nơi đặt trụ sở của cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại. 

Về lĩnh vực thừa phát lại, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, bổ nhiệm lại, công nhận đương nhiên đào tạo nghề thừa phát lại ở nước ngoài cũng thuộc thẩm quyền của của chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Nghị định 121/2025/NĐ-CP quy định mạng lưới tư vấn viên pháp luật được quy định tại khoản 3, Điều 3, Điều 9, Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 24-6- 2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa được UBND cấp tỉnh công bố công khai để hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm bố trí, thu hút nguồn lực để xây dựng, quản lý, sử dụng hiệu quả mạng lưới tư vấn viên pháp luật trên địa bàn; bố trí kinh phí và cử đầu mối tiếp nhận, giải quyết thủ tục hỗ trợ chi phí tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận mạng lưới tư vấn viên pháp luật thông qua danh sách tư vấn viên pháp luật được đăng tải trên cổng thông tin của UBND  cấp tỉnh và trên Trang thông tin điện tử hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp. UBND cấp tỉnh quy định trình tự, thủ tục hỗ trợ chi phí tư vấn pháp luật. Trường hợp bố trí được nguồn ngân sách địa phương, UBND cấp tỉnh báo cáo HĐND cùng cấp xem xét, quyết định áp dụng mức hỗ trợ chi phí tư vấn pháp luật cao hơn để khuyến khích, thu hút tư vấn viên pháp luật và hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.l