Lớp học dã chiến cho con em người hồi hương ở Chamtala. Ảnh: AP

Cả 5 đứa con của Ajab Khan đều sinh ra trong một trại tị nạn ở Pakistan. Người đàn ông 48 tuổi bị mất một chân này vừa đưa gia đình quay về Afghanistan, sống trong một túp lều được dựng trên một khu vực lổm chổm đá chỉ cách bãi mìn vài bước chân.

Khan và các con là một trong số gần 4.000 gia đình Afghanistan hồi hương đang sống trong khu tạm cư Chamtala ở miền Đông Afghanistan vì nhà cửa đã bị chiến tranh tàn phá trong thời gian họ tha hương lánh nạn cách đây hàng thập kỷ. Đầu tiên là cuộc chiến với Liên Xô vào những năm 1980, sau đó là nội chiến và gần đây là cuộc tấn công quân sự của Mỹ lật đổ chế độ Taliban.

Tuần trước trong chuyến thăm Chamtala, ông Antonio Guterres, Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (UNHCR) kêu gọi các nước giàu tăng cường viện trợ cho Afghanistan để xây dựng các khu định cư mới cho những người tị nạn hồi hương nghèo khó như Khan. UNHCR vừa tổ chức một hội nghị quốc tế về vấn đề người tị nạn tại Thủ đô Kabul.

Chamtala là một trong 5 khu tạm cư nằm rải rác khắp Afghanistan. Tại đây, hơn 30.000 người tị nạn mới hồi hương gần đây đang sống chen chúc trong những túp lều chỉ với nguồn nhu yếu phẩm nhận được từ Liên Hiệp Quốc và các tổ chức cứu trợ nhân đạo. Dòng người hồi hương như những gia đình ở Chamtala đang không ngừng tăng lên và thuộc diện không còn sự chọn lựa ngoài việc bước lên xe về nước. Một số buộc phải hồi hương do Pakistan đóng cửa các trại tị nạn trong khi số khác trở về nhằm né tránh các cuộc giao tranh giữa quân đội Pakistan với các phần tử Hồi giáo ở khu vực biên giới với Afghanistan.

Khan tâm sự, ông đã cố gắng làm việc ở Pakistan, sau khi trại tị nạn- nơi gia đình ông ở, đóng cửa cách đây một năm. Sau nhiều tháng không tìm được chỗ ở, ông dùng hết số tiền còn lại mua vé xe cùng gia đình quay về quê ở quận Sahrak thuộc thành phố Kandahar gần Thủ đô Kabul sau 29 năm định cư nơi xứ người. Nhưng, cuối cùng ông và các con lại dừng chân ở nơi xa như Chamtala và được chính quyền địa phương cấp cho một túp lều. Tại đây, ông gặp lại hàng trăm người đồng hương ở Sahrak. Cũng như ông, họ không thể trở về quê do không còn nhà cửa đất đai lẫn vốn liếng để mua cừu, dê làm kế sinh nhai như trước. Trong khi đó, ở Chamtala, ít ra họ cũng được cấp đất ở và tìm được việc làm công nhật. Được biết, chính phủ Afghanistan có kế hoạch xây dựng lại Chamtala thành một khu dân cư, với nhà ở, có bệnh xá và trường học kiên cố.

Theo UNHCR, người Afghanistan hình thành một cộng đồng dân tị nạn lớn nhất thế giới với 8 triệu người ở hơn 70 quốc gia. Từ năm 2002 đến nay, đã có hơn 5 triệu người qui cố hương, chiếm 20% dân số Afghanistan. Trong đó, hơn 60% tạm cư ở các tỉnh miền Đông gần biên giới với Pakistan trong khi khoảng 12% đang ở Kabul. Từ đầu năm đến nay, theo UNHCR, đã có hơn 276.000 người tị nạn Afghanistan trở về nước, trong đó hầu hết từ Pakistan. Hiện còn khoảng 3 triệu dân Afghanistan đang sống tại Pakistan và Iran. Hằng năm, hàng nghìn thanh niên Afghanistan vượt biên trái phép sang hai quốc gia này để tìm việc làm vì tỷ lệ thất nghiệp ở Afghanistan lâu nay đã lên đến hơn 30%.

H.A (Theo AP, AFP)