Lính Mỹ cố tỏ vẻ “thân thiện” với dân thường Iraq. Ảnh: USAF

Tại buổi tọa đàm mới đây ở Washington về những vấn đề toàn cầu với sự tham dự của giới doanh nghiệp, các tổ chức phi chính phủ và một số lãnh đạo Nhà Trắng (trong đó có Ngoại trưởng Condoleezza Rice), Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates bày tỏ lo ngại về nhiệm vụ bất khả thi của quân đội Mỹ tại các quốc gia bị chiến tranh tàn phá. Nói nôm na, nhân viên của Lầu Năm Góc tại các nước như Iraq và Afghanistan phải đồng thời thực hiện sứ mạng ngoại giao - trực tiếp tham gia các dự án tái thiết và viện trợ nhân đạo - vốn là công việc truyền thống của ngành ngoại giao và các cơ quan dân sự khác. Ông Gates cho rằng các cơ quan phi quân sự mới thể hiện được “quyền lực mềm” khi tham gia vào tiến trình hỗ trợ kinh tế, hòa hợp chính trị và đối thoại với công chúng.

Trong những năm qua, Nhà Trắng liên tục tăng cường ngân sách cho bộ máy quân sự của mình tại Iraq và Afghanistan, một mặt nhằm đảm bảo an ninh và trấn áp lực lượng nổi dậy, mặt khác là chịu trách nhiệm triển khai các dự án tái thiết. Theo các nhà phân tích, Washington tin rằng các hoạt động phi quân sự của quân đội vừa an toàn vừa góp phần “tân trang” hình ảnh của những người mặc áo lính vốn thường bị dân địa phương coi là lực lượng chiếm đóng. Nói cách khác, đây là một trong những nỗ lực nhằm cải thiện hình ảnh bị hoen ố nghiêm trọng của quân đội nói riêng và nước Mỹ nói chung tại các quốc gia Hồi giáo.

Tuy nhiên, mục tiêu trên xem ra quá ảo tưởng. Binh sĩ Mỹ vẫn không được người dân sở tại chào đón và luôn đối mặt với mối đe dọa tính mạng từ các tay súng phản kháng. Ông Gates tỏ ý thông cảm với Bộ Ngoại giao và các cơ quan phi chính phủ vì thiếu kinh phí và nhân sự nên không thể tham gia các chương trình tái thiết, nhưng ông cảnh báo các nỗ lực của Lầu Năm Góc sẽ không mang lại kết quả gì.

Người ta cho rằng ngoài chuyện thiếu tiền, các cơ quan ngoại giao và dân sự Mỹ không thể tìm được người tình nguyện sang các vùng đất đầy nguy hiểm. Nhiều cá nhân, tổ chức quốc tế từng trở thành mục tiêu tấn công thảm khốc. Thế nên, khi tình hình an ninh tại Iraq và Afghanistan vẫn còn bất ổn thì các cơ quan dân sự chắc chưa sẵn sàng gánh lấy nhiệm vụ khó khăn này.

PHÚC NGUYÊN (Theo AP, Los Angeles Times)