Hôm 28-3, Nhật Bản cho biết quân đội nước này đã làm lễ ra mắt đơn vị tự vệ và chính thức đưa vào hoạt động một trạm radar mới gần quần đảo Senkaku mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông. Giới chuyên gia nhận định chiến lược này sẽ giúp Tokyo mở rộng khả năng thu thập thông tin tình báo, giám sát tàu và máy bay khu vực gần Đài Loan và quần đảo tranh chấp với Trung Quốc.

Hãng tin Kyodo trích thông báo của Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết đơn vị mới gồm 160 binh sĩ đồn trú trên đảo Yonaguni có nhiệm vụ giám sát biển và không phận xung quanh quần đảo Senkaku đang tranh chấp với Trung Quốc. Yonaguni là đảo nằm ở phía Tây chuỗi đảo Nhật Bản trên Biển Hoa Đông, cách quần đảo Senkaku/Điếu Ngư 150 km về phía Nam. Yonaguni cũng cách Đài Loan 100 km về phía Đông và nằm gần rìa khu vực Trung Quốc đơn phương áp đặt Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Hoa Đông hồi năm 2013.

Theo giới phân tích, hệ thống radar và mạng lưới cảm biến quang học lắp đặt trên đảo Yonaguni sẽ giúp Nhật Bản tăng cường khả năng giám sát Biển Hoa Đông với phạm vi 322 km trải dài từ đảo Kyushu ở phía Tây Nam đến đảo Miyako. Cơ sở này cũng có thể được dùng làm căn cứ phục vụ các hoạt động quân sự khu vực.

Trước đó, tùy viên quân sự thuộc Đại sứ quán Nhật Bản - Đại tá Masashi Yamamoto cũng khẳng định việc tăng cường khả năng giám sát là cần thiết, giúp Tokyo phản ứng kịp thời trước các mối đe dọa khu vực, đặc biệt là hành vi xâm phạm lãnh hải thường xuyên của Trung Quốc xung quanh quần đảo mà Nhật Bản tuyên bố chủ quyền trên Biển Hoa Đông. Theo ông Yamamoto, tàu của lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc không những liên tục xâm nhập lãnh hải xung quanh Senkaku/Điếu Ngư mà nhiều trường hợp còn xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản.

Hiện Bắc Kinh vẫn chưa có phản ứng gì, nhưng theo Giáo sư Nozomu Yoshitomi tại Đại học Nihon, động thái này có thể sẽ "chọc giận" Trung Quốc. Steve Wilford – Giám đốc khu vực châu Á-Thái Bình Dương của hãng tư vấn Control Risks nhận định việc Nhật Bản thiết lập đơn vị quan sát bờ biển phía Tây Okinawa là bước đi mới nhất nhằm đối phó tham vọng bành trướng của Bắc Kinh. Trước đó, Tokyo đã nhiều lần lên tiếng kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các hoạt động phi pháp trong khu vực, đặc biệt là việc xây dựng các giàn khoan thăm dò dầu khí cũng như đơn phương áp đặt ADIZ trên Biển Hoa Đông.

Theo các nhà hoạch định chính sách, việc Nhật Bản triển khai lực lượng đồn trú và đưa trạm radar vào hoạt động còn phù hợp với kế hoạch mở rộng vai trò của quân đội. Được biết trong 5 năm tới, Tokyo sẽ triển khai tuyến phòng thủ gồm hệ thống tên lửa phòng không dọc theo 200 hòn đảo ở Biển Hoa Đông, trải dài 1.400 km từ phần lục địa của nước này tới Đài Loan. Đây cũng là một phần trong chiến lược kiềm chế Trung Quốc ở Tây Thái Bình Dương khi Bắc Kinh đang nỗ lực giành quyền kiểm soát trên Biển Đông. Trong trường hợp này, tàu của Trung Quốc đi từ bờ biển phía Đông của họ sẽ phải qua hệ thống phòng vệ chặt chẽ bằng tên lửa của Nhật Bản trước khi tiếp cận Tây Thái Bình Dương.

MAI QUYÊN
(Theo Reuters, DPA, CNBC News)