Xây dựng đội ngũ đảng viên là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Việc phát triển số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về lý luận và thực tiễn. Chính vì lẽ đó, việc nghiên cứu chất lượng đội ngũ đảng viên của Đảng nói chung và tại TP Cần Thơ nói riêng là một yêu cầu cấp thiết của thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, đặc biệt là đội ngũ đảng viên cấp xã để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong điều kiện mới, trong bối cảnh cả nước đang thực hiện tinh gọn bộ máy và triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.
Khái quát về TP Cần Thơ và đội ngũ đảng viên của đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ
Thực hiện Nghị quyết số 202/2025/QH15, ngày 12/6/2025 của Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Theo đó, sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của TP Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang và Sóc Trăng thành TP Cần Thơ mới. Sau khi sắp xếp, TP Cần Thơ có diện tích 6.360,83km2, quy mô dân số 4.199.824 người. TP Cần Thơ giáp các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Cà Mau, Vĩnh Long và Biển Đông.
Về cấp xã, căn cứ Nghị quyết 1668/NQ-UBTVQH15, ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của TP Cần Thơ năm 2025. Theo đó, sau sắp xếp, TP Cần Thơ có 103 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 31 phường và 72 xã.
Về tổ chức đảng và đảng viên, tính đến ngày 21-7-2025, Đảng bộ TP Cần Thơ có 109 đảng bộ trực thuộc, gồm: 103 đảng bộ xã, phường; 6 đảng bộ khối, ngành trực thuộc Thành ủy, với 1.320 tổ chức cơ sở đảng (gồm 420 đảng bộ cơ sở, 900 chi bộ cơ sở), có 46 đảng bộ bộ phận, 4.374 chi bộ trực thuộc, với 141.360 đảng viên, chiếm tỷ lệ khoảng 3,48% tổng dân số thành phố. Từ đầu năm đến nay, Đảng bộ TP Cần Thơ đã kết nạp 3.046/4.833 đảng viên mới, đạt tỷ lệ 63,02%. Trong đó, tính riêng 103 đảng bộ xã, phường có 113.400 đảng viên, chiếm tỷ lệ 80,22% đảng viên toàn thành phố.
Thực trạng đội ngũ đảng viên cấp xã ở TP Cần Thơ giai đoạn hiện nay
Có thể quan niệm, chất lượng đội ngũ đảng viên các đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ là tổng hòa giá trị của các yếu tố hợp thành công tác đảng viên của cấp ủy, tổ chức đảng được thể hiện ra ở số lượng, cơ cấu và đáp ứng tiêu chuẩn, khả năng thực hiện nhiệm vụ của đảng viên theo quy định của Điều lệ Đảng, bảo đảm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
Ngay sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ đã nghiêm túc quán triệt, triển khai thực hiện các nghị quyết, văn bản của Đảng đến cán bộ, đảng viên; đồng thời cụ thể hóa các chủ trương của Đảng phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương. Đối với hoạt động của 103 đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ, các đảng bộ cấp xã hoạt động dần ổn định trong lãnh đạo nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng đảng bộ, chi bộ, công tác tổ chức cán bộ, kiểm tra, giám sát và xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở. Thực hiện các chủ trương, văn bản mới của Trung ương, các đảng ủy xã đều duy trì tốt nền nếp sinh hoạt định kỳ, nội dung sinh hoạt được đổi mới; thực hiện tốt quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ cụ thể từng cấp ủy viên và đảng viên; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, bảo đảm tính lãnh đạo, tính giáo dục và tính chiến đấu trong sinh hoạt Đảng.
Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng bộ, cấp ủy, chi bộ, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ đã ban hành Thông báo số 06-TB/TU, ngày 14/7/2025 về việc phân công các đồng chí Thường trực Thành ủy, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2020 - 2025 phụ trách, chỉ đạo các cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương. Trong đó, phân công cụ thể các đồng chí theo dõi các đảng bộ xã, phường và chịu trách nhiệm trước Ban Thường vụ Thành ủy về hoạt động của xã, phường; về tình hình công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội và quốc phòng - an ninh; tham dự và chỉ đạo các cuộc họp mang tính chất quan trọng của xã, phường khi cần có ý kiến chỉ đạo; tham dự một hoặc một số cuộc họp thường kỳ của ban chấp hành đảng bộ xã, phường được phân công chỉ đạo; đặc biệt, phải thường xuyên báo cáo với Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực Thành ủy, đồng chí Bí thư Thành ủy về tình hình hoạt động của cấp ủy xã, phường và đề xuất những giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để kịp thời chỉ đạo.
Về đội ngũ đảng viên của 103 đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ hiện nay, nhìn chung trình độ học vấn, chuyên môn, lý luận chính trị được nâng cao hơn; hầu hết đảng viên có bản lĩnh chính trị, kiên định, chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; phẩm chất, đạo đức tốt; nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, gương mẫu, hoàn thành nhiệm vụ được giao, giữ gìn đoàn kết nội bộ, tích cực tham gia các hoạt động ở ấp, giữ gìn đoàn kết với hàng xóm, láng giềng, giữ mối liên hệ mật thiết với nhân dân. Đảng viên đang công tác thực hiện tốt nghĩa vụ nơi cư trú, gương mẫu, tích cực vận động gia đình, người thân chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Bên cạnh những thành tựu đạt được, tình hình hoạt động của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên của các đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ vẫn còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế nhất định. Cụ thể, trong giai đoạn ban đầu sau sáp nhập, một số ít đảng ủy xã còn lúng túng, chậm đổi mới phương thức lãnh đạo; số lượng, cơ cấu đội ngũ đảng viên chưa đảm bảo; về trình độ, năng lực một số ít đảng viên chưa đạt yêu cầu; mức độ hoàn thành nhiệm vụ chưa cao...
Một số giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên của đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ giai đoạn hiện nay
Những năm tới, cùng với cơ hội, thách thức, yêu cầu của quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước, đòi hỏi phải tăng cường công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Do đó, để nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên của đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ giai đoạn hiện nay, các cấp ủy, chính quyền và toàn hệ thống chính trị các xã, phường cần thực hiện một số giải pháp sau:
Một, nâng cao nhận thức của cấp ủy về vị trí, vai trò của đội ngũ đảng viên và tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên của đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ giai đoạn hiện nay. Tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc và tuyên truyền sâu rộng đến các đảng ủy xã, nhất là cán bộ lãnh đạo, chủ chốt về yêu cầu xây dựng đội ngũ đảng viên các đảng bộ cấp xã theo nghị quyết của Đảng. Qua đó, tạo sự chuyển biến sâu sắc, vững chắc trong nhận thức và tổ chức thực hiện Nghị quyết của Đảng về công tác xây dựng Đảng. Cùng với việc giáo dục về chính trị - tư tưởng cần nâng cao chất lượng kiến thức văn hóa, khoa học kỹ thuật cho đảng viên. Cần quán triệt và thực hiện phương châm ai làm nghề gì phải giỏi nghề đó, lãnh đạo ngành gì phải biết chuyên môn ngành đó. Theo đó, cấp ủy các cấp hằng năm cần tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm công tác đảng.
Các đảng ủy xã cần xác định rõ việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở xã là một nội dung trọng tâm lãnh đạo hàng năm và cả nhiệm kỳ. Đề ra chủ trương, phương hướng lãnh đạo đúng với đường lối, quan điểm về công tác đảng viên phù hợp với đặc thù của từng địa bàn xã. Bí thư đảng ủy xã là người chủ trì, chịu trách nhiệm trước hết về hiệu quả hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở xã. Do đó, hiệu quả nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở xã phụ thuộc rất lớn vào phẩm chất, năng lực, trách nhiệm của bí thư cấp ủy. Với cương vị là bí thư đảng ủy xã phải nghiên cứu nắm chắc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, các nghị quyết, chủ trương của các cấp ủy đảng cấp trên và cấp mình để trực tiếp chỉ đạo, đề xuất với đảng ủy xã những chủ trương, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên. Chỉ đạo các ban ngành thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình về công tác đảng viên.
MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội xã hoạt động đúng theo quy định, phát huy dân chủ, thực hiện tốt việc giám sát các hoạt động thuộc phạm vi của mình, đóng góp, phê bình, động viên, giúp đỡ đội ngũ đảng viên phát huy ưu điểm, khắc phục những khuyết điểm, yếu kém, ngày càng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.
Các đảng bộ cấp xã và các chi ủy trực thuộc phải chủ động, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho đội ngũ đảng viên của chi bộ trực thuộc về vị trí, vai trò của đội ngũ đảng viên và tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên của đảng bộ cấp xã ở TP Cần Thơ hiện nay; coi trọng công tác giáo dục, nâng cao trình độ về mọi mặt và nâng cao tính tiên phong, gương mẫu của đảng viên, động viên, khuyến khích đảng viên vươn lên trong lao động, học tập, công tác.
Hai, cụ thể hóa tiêu chuẩn đảng viên, làm tốt công tác đảng viên và kịp thời rà soát, sàng lọc, kiên quyết đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng. Tình hình và nhiệm vụ cách mạng luôn vận động, phát triển đòi hỏi tiêu chuẩn đảng viên được bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp. Trong giai đoạn hiện nay, trên cơ sở những tiêu chuẩn chung, đảng viên ở các đảng bộ cấp xã đáp ứng các tiêu chuẩn về tư tưởng chính trị; về trình độ; về năng lực thực tiễn; về phẩm chất đạo đức, lối sống và về tác phong, lề lối làm việc. Đảng ủy cấp xã, chi bộ phân công nhiệm vụ cụ thể cho đảng viên, tạo điều kiện và kiểm tra, giám sát việc thực hiện của đảng viên. Mỗi đảng viên phải xây dựng kế hoạch phấn đấu, rèn luyện để chi ủy, chi bộ kiểm tra, giám sát, làm cơ sở để kiểm điểm, đánh giá, xếp loại cuối năm. Phân công công tác cho đảng viên và kiểm tra thực hiện nhiệm vụ được phân công là biện pháp quan trọng trong công tác quản lý và sàng lọc đảng viên.
Bên cạnh việc nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên, đảng ủy cấp xã cần chủ động, tích cực, làm tốt việc sàng lọc đội ngũ đảng viên ngay từ các chi bộ, kịp thời phát hiện, kiên quyết đưa ngay những người không đủ tư cách ra khỏi Đảng theo Chỉ thị số 28-CT/TW, ngày 21/01/2019 của Ban Bí thư về nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng; Hướng dẫn số 02-HD/BTCTW, ngày 12/4/2021 của Ban Tổ chức Trung ương về tiêu chí, quy trình rà soát, phát hiện, giáo dục, giúp đỡ, sàng lọc, đưa đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng.
Ba, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, thực hiện tự phê bình và phê bình nghiêm túc, đúng nguyên tắc và phương pháp. Trong sinh hoạt chi bộ cần phát huy trí tuệ, trách nhiệm của tập thể, nhìn nhận và đánh giá đúng hơn về công tác nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, đồng thời đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện, ngăn chặn những phần tử cơ hội, không đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện vào Đảng. Để thực hiện tốt yêu cầu, nhiệm vụ nêu trên, Đảng ủy xã cần quan tâm, chỉ đạo các chi bộ trực thuộc thực hiện tốt một số nội dung về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ theo Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW, ngày 06/7/2018 của Ban Tổ chức Trung ương.
Bốn, tăng cường công tác giáo dục lý luận chính trị, rèn luyện đạo đức, lối sống và nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực cho đội ngũ đảng viên của đảng bộ cấp xã. Theo đó, cần phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đối với việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên ở xã; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa nội dung, phương thức, phương tiện nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên. Cần quan tâm đổi mới quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục, lấy tự học là chính; kết hợp tối ưu các phương pháp dạy - học trong giảng dạy; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy lý luận chính trị của cấp xã; trong đó, phải tăng cường rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị tư tưởng, đạo đức cho đội ngũ giảng viên; nâng cao trình độ và năng lực chuyên môn; tăng cường bồi dưỡng vốn kinh nghiệm thực tiễn cho cán bộ giảng dạy, báo cáo viên.
Năm, phát huy vai trò của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và các tầng lớp nhân dân của xã ở TP Cần Thơ trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên. MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội ở xã chủ động, tích cực tham gia giám sát đối với các hoạt động của chính quyền; phản biện xã hội đối với chủ trương, chính sách do đảng ủy xã đề ra; tham gia đóng góp xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh; tham gia giám sát đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên ở nơi cư trú.
Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phong cách làm việc “gần dân, sát dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với nhân dân”; vận động đoàn viên, hội viên trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động do Trung ương, địa phương phát động; đa dạng hóa các hình thức tập hợp nhân dân; đẩy mạnh các hoạt động hướng về cơ sở. Chủ động nắm chắc tình hình tư tưởng của nhân dân, nhất là ở những địa bàn trọng điểm về an ninh, trật tự; khi có nảy sinh tình huống phức tạp về trật tự, an ninh, có biện pháp tuyên truyền, vận động, thuyết phục, phối hợp xử lý kịp thời để ổn định tình hình ngay từ cơ sở.
Nguyễn Văn Cảnh
* Tài liệu tham khảo:
(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.
(2) Nghị quyết số 202/2025/QH15, ngày 12/6/2025 của Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.
(3) Nghị quyết 1668/NQ-UBTVQH15, ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của thành phố Cần Thơ năm 2025.
(4) Chỉ thị số 28-CT/TW, ngày 21/01/2019 của Ban Bí thư về nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng.
(5) Hướng dẫn số 02-HD/BTCTW, ngày 12/4/2021 của Ban Tổ chức Trung ương về tiêu chí, quy trình rà soát, phát hiện, giáo dục, giúp đỡ, sàng lọc, đưa đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng.
(6) Thông báo số 06-TB/TU, ngày 14/7/2025 về việc phân công các đồng chí Thường trực Thành ủy, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2020 – 2025 phụ trách, chỉ đạo các cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương.
