Năm 2008 mở ra nhiều cơ hội cho xuất khẩu trái cây qua các hoạt động xúc tiến xuất khẩu trái cây của các hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp. Đã có nhiều lô hàng được giao mang tính thăm dò thị trường. Tuy chưa có hợp đồng xuất khẩu trái cây ổn định, nhưng đây là tiền đề, động lực giúp cho nông dân, HTX tổ chức lại sản xuất, đáp ứng theo nhu cầu thị trường, giải quyết đầu ra sản phẩm, góp phần phát triển bền vững diện tích trồng cây ăn trái.

* Thị trường xuất khẩu trái cây đã rộng mở

Năm 2008, thông qua Công ty Đạt Vinh (TP Hồ Chí Minh), HTX vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim xuất khẩu thành công chuyến đầu tiên 36 tấn bưởi lông Cổ Cò qua thị trường Nga. Trước đó, năm 2007, HTX cũng đã xuất sang thị trường này được 2 tấn bưởi lông Cổ Cò. Thông tin từ Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại - Du lịch tỉnh Tiền Giang, sau thời gian nhập xoài cát Hòa Lộc với số lượng ít để thăm dò thị trường, đối tác Nhật đã tăng số lượng nhập khẩu lên 50 tấn và chuẩn bị ký tiếp hợp đồng nhập khẩu 150 tấn. Vừa qua, 800 kg xoài cũng đã được xuất khẩu sang Nga. Trước đó, HTX thanh long Chợ Gạo đã xuất sang thị trường Singapore 12 tấn thanh long thông qua Công ty Văn Lĩnh (TP Hồ Chí Minh). Năm 2007, HTX đã xuất 2 tấn thanh long đầu tiên sang Nga thông qua Công ty TNHH xuất nhập khẩu và đầu tư xoài Việt Nam. Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại - Du lịch tỉnh Tiền Giang còn phối hợp với HTX thanh long Chợ Gạo và Công ty M&S Maketing Consulting Trade Sevice (Đức) gởi 500 kg thanh long tham gia hội chợ Tuần lễ xanh Quốc tế và được sự quan tâm đặc biệt của khách hàng. Việc Hoa Kỳ đã mở cửa thị trường cho thanh long Việt Nam nhập khẩu và tới đây sẽ là nhãn, chôm chôm... đang tạo ra nhiều cơ hội xuất khẩu cho trái cây tỉnh Tiền Giang.

Ông Huỳnh Hồng Ửng, Chủ nhiệm HTX thanh long Chợ Gạo, cho biết: HTX đã được Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II (Cục Bảo vệ Thực vật) và đại diện phía Kiểm dịch Thực vật Hoa Kỳ kiểm tra vùng trồng thanh long của HTX và chấp nhận là một trong 7 đơn vị được xuất khẩu thanh long vào nước này. Việc cần làm còn lại là mở rộng diện tích sản xuất áp dụng theo tiêu chuẩn Global GAP, đóng gói, chiếu xạ, đáp ứng theo yêu cầu của phía Hoa Kỳ. Các bước chuẩn bị đang được tiến hành.

Đóng gói sản phẩm thanh long ở HTX thanh long Chợ Gạo.

Gần đây nhất, vào ngày 19-11-2008, Công ty Hồ Trần (TP Hồ Chí Minh) xuất thử nghiệm các loại trái cây như: Xoài cát Hòa Lộc, xoài cát chu, bưởi da xanh, bưởi Năm Roi, vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, thanh long Chợ Gạo, sầu riêng Ngũ Hiệp, nhãn da bò sang thăm dò thị trường Hàn Quốc. Nếu thành công, công ty sẽ tăng sản lượng xuất khẩu sang thị trường này. Trước đó, Công ty TNHH MT (trụ sở tại phường Tân Mỹ Chánh, TP Mỹ Tho) cũng vừa xuất trực tiếp khoảng 80 tấn chôm chôm và nhãn tươi sang Hàn Quốc.

Những thông tin trên cho thấy, năm 2008, thị trường xuất khẩu trái cây đang dần được mở rộng. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất đối với trái cây xuất khẩu sang châu Âu, Hoa Kỳ và những thị trường khó tính hiện nay yêu cầu sản phẩm phải được chứng nhận đạt các tiêu chuẩn GAP (thực hành nông nghiệp tốt). Vì thế, vai trò của HTX, các đơn vị xúc tiến thương mại như chiếc cầu nối không thể thiếu. Nhiều HTX sản xuất - kinh doanh trái cây trong tỉnh đang tích cực thực hiện sản xuất theo các tiêu chuẩn GAP trên các loại trái cây như: vú sữa Lò Rèn, xoài cát Hòa Lộc, thanh long Chợ Gạo... với sự hướng dẫn, hỗ trợ của các đơn vị chuyên môn, doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Ngàn, Chủ nhiệm HTX vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, cho biết: Từ khi HTX đạt được chứng nhận Global GAP (thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu), nhiều công ty đã đến HTX liên hệ đặt vấn đề ký hợp đồng mua vú sữa để xuất khẩu hoặc chào hàng sang các nước có nhu cầu nhập khẩu. Trong đó, có những thị trường khó tính, nhưng giàu tiềm năng như: Hà Lan, sắp tới sẽ là Đức, Mỹ. Vướng mắc hiện nay là HTX thiếu hàng đạt tiêu chuẩn để ký hợp đồng xuất khẩu với các đối tác.

* Tháo gỡ khó khăn

Thời gian qua, các HTX, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh rau, quả quan tâm nhiều đến đẩy mạnh xuất khẩu trái cây. Nhiều lô hàng trái cây đã được xuất khẩu thành công sang các thị trường châu Á, châu Âu, mở ra hướng đi mới cho ngành cây ăn trái Tiền Giang. Nhưng trên thực tế, sản lượng xuất khẩu chưa nhiều, hầu hết chỉ mang tính thăm dò thị trường. Ông Phan Quốc Nam, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại - Du lịch tỉnh Tiền Giang, cho biết: Thời gian qua, hầu hết sản lượng trái cây xuất khẩu của tỉnh chủ yếu qua trung gian. Ngoại trừ sản lượng xuất khẩu của Công ty TNHH MT, chưa có đơn vị kinh doanh nào mang kim ngạch xuất khẩu trái cây trực tiếp về cho tỉnh. Phần lớn các lô hàng xuất khẩu này chủ yếu chỉ mang tính thử nghiệm, quảng bá, tiếp thị sản phẩm hơn là tiêu thụ hàng hóa. Chỉ có ở hai thị trường Hàn Quốc, Singapore là xuất khẩu theo hướng hàng hóa. Và chính nhờ mua tận gốc, bán tận nơi, tránh được nhiều trung gian, nông dân cũng “nhẹ thở hơn”.

Vì sao ở một tỉnh được mệnh danh là “vương quốc trái cây” với sản lượng trái cây hàng năm khoảng 800.000 tấn mà sản lượng xuất khẩu vẫn còn khiêm tốn? Ông Phan Quốc Nam lý giải: “Sản lượng trái cây của tỉnh khá lớn nhưng số lượng trái cây đạt tiêu chuẩn GAP quá ít do diện tích canh tác theo tiêu chuẩn này còn hạn chế. Chẳng hạn như: diện tích trồng vú sữa Lò Rèn được chứng nhận Global GAP chỉ có 7 ha; diện tích các loại cây khác như: thanh long, xoài... đang thực hiện theo tiêu chuẩn này cũng không lớn. Ngoài ra, do chất lượng trái không đồng đều nên các HTX không dám ký hợp đồng với các đối tác xuất khẩu vì thiếu hàng đạt chuẩn. Hơn nữa, các HTX sản xuất và kinh doanh trái cây trong tỉnh hiện còn yếu về khả năng mở rộng diện tích sản xuất, đầu tư các thiết bị, cơ sở đóng gói đáp ứng theo yêu cầu đối tác...

Để khắc phục những hạn chế trên, thời gian qua, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại - Du lịch tỉnh Tiền Giang đã kết nối giữa các HTX kinh doanh trái cây với các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây để đưa sản phẩm xuất ngoại. Đồng thời, mời hai doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực chế biến xuất khẩu trái cây đầu tư vào tỉnh. Trong đó, dự kiến năm 2009, Công ty TNHH xuất nhập khẩu và đầu tư xoài Việt Nam sẽ tiến hành thuê đất tại Cụm công nghiệp Tân Mỹ Chánh để đầu tư xây dựng nhà máy. Đây sẽ là cơ hội cho trái cây Tiền Giang có thể đẩy mạnh xuất khẩu trong thời gian tới.

Bài, ảnh: Gia Hân