Trong 8 tháng đầu năm 2016, xuất khẩu nông sản và nông sản chế biến của TP Cần Thơ tăng 140% so với cùng kỳ và đạt 240% kế hoạch năm. Ngành chế biến nông sản đang dần trở thành thế mạnh của TP Cần Thơ và vùng ĐBSCL khi tận dụng lợi thế nguồn nguyên liệu nông sản dồi dào về sản lượng, đa dạng về chủng loại. TP Cần Thơ đang đẩy mạnh các hoạt động kết nối giữa nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã cùng doanh nghiệp để cung cấp nguồn nguyên liệu nông sản ổn định phục vụ chế biến, xuất khẩu.

* Tín hiệu tốt

Trong 8 tháng, kim ngạch xuất khẩu hàng nông sản và nông sản chế biến xuất khẩu đạt mức 40,3 triệu USD. Con số này mặc dù còn rất khiêm tốn so với 2 mặt hàng chủ lực của thành phố là lúa gạo, thủy sản nhưng không thể phủ nhận những tín hiệu tốt từ các đơn hàng xuất khẩu của doanh nghiệp. Theo ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ, giá trị xuất khẩu của thành phố trong những năm qua phụ thuộc chủ yếu vào mặt hàng lúa gạo và thủy sản. Điều này đòi hỏi phải khai thác thêm những ngành hàng xuất khẩu có tiềm năng phát triển để bổ sung làm tăng kim ngạch xuất khẩu của thành phố, giảm sự lệ thuộc vào 2 ngành hàng chính. Trong đó, mặt hàng chế biến nông sản xuất khẩu hứa hẹn nhiều tiềm năng trong tương lai. Song phải làm từng bước để hoàn thiện công nghệ chế biến, bảo quản, tìm kiếm và phát triển thị trường.

Các sản phẩm nông sản nhiệt đới được xem là có sức hấp dẫn trên thị trường thế giới nhất là các nước ôn đới. Nằm trong vùng phù sa ngọt, được thiên nhiên ưu đãi, TP Cần Thơ có vùng nguyên liệu dồi dào về trái cây, rau, củ để cung ứng nguyên liệu cho doanh nghiệp chế biến. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, thành phố hiện có trên 15.800 ha diện tích trồng cây ăn trái các loại với sản lượng hằng năm trên 200.000 tấn. Trong đó, những loại trái cây có thể đáp ứng nhu cầu xuất khẩu như: xoài, bưởi, nhãn, chuối... Một số doanh nghiệp trên địa bàn cũng chế biến xuất khẩu một số sản phẩm từ các loại cây màu như: khoai lang sấy khô, khoai cao, khoai ngọt... "Việc các doanh nghiệp tham gia thu mua các sản phẩm chế biến từ cây màu phục vụ xuất khẩu không chỉ giải quyết đầu ra sản phẩm mà còn góp phần giúp nông dân yên tâm chuyển đổi sản xuất từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang các loại cây trồng khác theo nhu cầu thị trường. Bên cạnh các sản phẩm trái cây đóng hộp dành cho xuất khẩu, trái cây nhiệt đới tươi rất được ưa chuộng ở các nước ôn đới và có nhiều tiềm năng mang lại giá trị cao hơn khi xuất khẩu tươi và được thị trường ưa chuộng"- bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP Cần Thơ, chia sẻ.

* Vạch lộ trình phát triển

Giá trị xuất khẩu hàng nông sản và nông sản chế biến dự báo sẽ tăng trưởng tốt trong những tháng còn lại của năm 2016 và những năm tiếp theo. Ông Trần Văn Dũng, Phó Cục trưởng Cục Thống kê Cần Thơ, cho rằng: "Muốn xây dựng, phát triển một sản phẩm mới để góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu phải mất ít nhất từ 5-10 năm cho cả quá trình nghiên cứu, hoàn thiện sản phẩm, quảng bá và cung ứng ra thị trường. Xuất khẩu các sản phẩm nông sản, rau, củ, trái cây chế biến dù chỉ mang lại giá trị nhỏ nhưng mức tăng trưởng cao trong thời gian gần đây chứng tỏ nhu cầu thị trường đang có những chuyển biến tích cực". Từ những tín hiệu mới này, đòi hỏi các doanh nghiệp phải chủ động nắm bắt cơ hội và địa phương cần có những hỗ trợ thiết thực về mặt thông tin, các vấn đề liên quan để thúc đẩy phát triển ngành hàng.

Tiềm năng phát triển của ngành hàng nông sản và nông sản chế biến xuất khẩu là không thể phủ nhận. Song muốn phát triển lâu dài và bền vững không thể thiếu các hoạt động liên kết để cân đối đầu vào và đầu ra. Ông Nguyễn Khánh Tùng, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư- Thương mại và Hội chợ triển lãm TP Cần Thơ, chia sẻ: Ngành nông nghiệp thành phố cần phối hợp cùng các quận, huyện trên địa bàn rà soát các mặt hàng cần tiêu thụ; thống kê sản lượng hàng hóa, nông sản theo mùa vụ và những loại sản phẩm tiêu biểu của địa phương, tiêu chuẩn, chất lượng của sản phẩm có đạt theo hướng sản xuất an toàn, VietGAP hoặc Global GAP. Đồng thời, rà soát diện tích, khả năng cung ứng, đối tác và thị trường mà các hợp tác xã mong muốn để kết nối... Đơn cử như ở quận Bình Thủy có thể ưu tiên cho các sản phẩm có bao bì, đăng ký nhãn hàng như: nấm rơm, nấm bào ngư, bưởi da xanh, xoài Đài Loan… huyện Phong Điền tập trung rà soát diện tích trồng của các loại cây ăn trái mà doanh nghiệp có nhu cầu thu mua như: sơ ri, ổi ruột đỏ, khóm... Từ các thông tin của ngành nông nghiệp và các quận huyện, Trung tâm sẽ có kế hoạch tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm của địa phương thông qua các sự kiện, hoạt động, hội chợ, triển lãm trong nước và quốc tế được tổ chức tại TP Cần Thơ trong thời gian tới.

Ngành nông sản và nông sản chế biến xuất khẩu nếu tăng trưởng tốt trong thời gian tới sẽ góp phần mở lối ra cho sản xuất nông nghiệp, giải quyết đầu ra cho nông sản. Theo bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, Sở đã chủ động rà soát, thống kê lại diện tích, sản lượng và chủng loại các loại trái cây, rau trên địa bàn để cung cấp thông tin cho Sở Công thương, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư- Thương mại và Hội chợ triển lãm thành phố để phục vụ cho các hoạt động xúc tiến tìm kiếm thị trường và doanh nghiệp có nhu cầu thu mua nguyên liệu phục vụ chế biến hoặc xuất khẩu tươi. Vấn đề hiện nay là các loại nông sản khi thu hoạch rộ với sản lượng lớn cần phải chú ý đảm bảo chất lượng, độ tươi ngon. Về phía các viện trường đã nghiên cứu, phát triển những công nghệ bảo quản hiện đại để giữ cho nông sản tươi lâu, vận chuyển đi xa. Tuy nhiên, cần có những hoạt động kết nối hợp tác chuyển giao công nghệ để doanh nghiệp có thể làm chủ được công nghệ bảo quản. Và quan trọng là chi phí, giá thành đầu tư cho công nghệ phải đảm bảo phù hợp với khả năng của doanh nghiệp, hài hòa giá đầu vào, đầu ra và đảm bảo lợi nhuận khi xuất khẩu.

ĐÌNH THÚY