Bài, ảnh: Hoàng Yến

Thời gian qua, thực hiện các hoạt động theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) năm 2017, Trung tâm TGPL Nhà nước TP Cần Thơ đã không ngừng đổi mới nâng cao năng lực quản lý điều hành và biện pháp tổ chức thực hiện. Qua đó đạt nhiều kết quả tích cực góp phần nâng cao chất lượng giải quyết vụ án, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho các đối tượng được TGPL theo quy định.

Buổi họp trao đổi kinh nghiệm của các cán bộ Trung tâm TGPL Nhà nước thành phố.

Qua 5 năm thực hiện Luật TGPL, Trung tâm và các Chi nhánh Trung tâm TGPL đã thực hiện 4.756 vụ việc (2.280 vụ, 2.476 việc) cho 4.756 lượt người. Trong đó, tham gia tố tụng 957 vụ (bào chữa 601 vụ, bảo vệ 356 vụ); tư vấn pháp luật 3.792 vụ việc (1.316 vụ, 2.476 việc), đại diện ngoài tố tụng 7 vụ việc. Nhìn chung, số vụ việc TGPL có chiều hướng giảm hơn so với những năm trước. Số vụ việc giảm chủ yếu là các vụ việc tư vấn đơn giản. Thực hiện Ðề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015-2025, Trung tâm chú trọng công tác tham gia tố tụng, nên số vụ việc tham gia tố tụng có chiều hướng tăng, số vụ việc trợ giúp viên tham gia tố tụng thành công cũng tăng đáng kể. Theo đó, số vụ việc Trung tâm thẩm định chất lượng 748 vụ (đạt chất lượng tốt 725 vụ, đạt chất lượng 23 vụ); tổng số vụ việc do Sở Tư pháp đánh giá chất lượng 48 vụ (đều đạt chất lượng tốt).

Ông Lê Văn Hận, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước TP Cần Thơ, cho biết: “Với vai trò là người bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đối tượng TGPL là bị can, bị cáo, bị hại... trong các vụ án, đã góp phần không nhỏ vào quá trình giải quyết, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng xác định sự thật khách quan của vụ án, làm sáng tỏ các tình tiết vụ án, đảm bảo quyền lợi của người được TGPL. Nhiều vụ án, các tình tiết có lợi cho đối tượng theo đề xuất của trợ giúp viên pháp lý được Hội đồng xét xử ghi nhận (tuyên án treo, chuyển đổi tội danh, áp dụng mức hình phạt dưới khung...). Ngoài ra, sự tham gia của trợ giúp viên pháp lý góp phần nâng cao chất lượng giải quyết vụ án, hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp oan sai; nhiều vụ án phức tạp kéo dài hoặc người bị buộc tội không thành khẩn khai báo, nhưng có trợ giúp viên pháp lý tham gia tư vấn pháp luật, phân tích động viên, người bị buộc tội đã thành khẩn khai báo hoặc thương lượng về việc giải quyết vụ án.

Ðể nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả công tác TGPL, mỗi trợ giúp viên pháp lý được trang bị máy tính kết nối internet, đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn và cập nhật vụ việc lên hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động TGPL. Hệ thống quản lý hoạt động TGPL đã tạo thuận lợi cho Trung tâm trong việc quản lý, lưu trữ hồ sơ điện tử của từng vụ việc TGPL và hỗ trợ công tác quản lý khác trong hoạt động TGPL.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác TGPL còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Một số quy định pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn, gây khó khăn trong quá trình áp dụng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người được TGPL. Việc sắp xếp kiện toàn tổ chức, bộ máy của Trung tâm và thực hiện tinh giản biên chế, làm giảm số lượng người làm việc, trong khi khối lượng công việc và yêu cầu về chất lượng, tiến độ ngày càng tăng, trợ giúp viên pháp lý phải kiêm nhiệm nhiều công việc. Ngoài ra, trợ giúp viên pháp lý không thể chủ động với các vụ việc được tham gia tố tụng vì còn phụ thuộc vào quá trình điều tra, truy tố, xét xử nên làm ảnh hưởng đến quá trình thực hiện nhiệm vụ...

Nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác TGPL trong hoạt động tố tụng trên địa bàn thành phố, ông Lê Văn Hận kiến nghị cơ quan chức năng hoàn thiện hệ thống pháp luật về TGPL, không chồng chéo, mâu thuẫn giữa các văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo theo hướng bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng được TGPL, người thực hiện TGPL; tạo điều kiện thuận lợi và hướng dẫn cho Trung tâm TGPL các vấn đề liên quan đến việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế... Trung tâm sẽ tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả Luật TGPL năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành; tăng cường phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc rà soát, kiểm tra xác minh diện người TGPL; giải thích, hướng dẫn công dân thực hiện quyền yêu cầu TGPL, phân công người thực hiện TGPL kịp thời và hiệu quả, đảm bảo 100% người thuộc diện TGPL đều được TGPL khi có yêu cầu.