* NHÓM PV KINH TẾ

Bài cuối: ĐÃ SẴN SÀNG BỨT PHÁ

Nắm bắt thời cơ và đồng lòng chung sức vượt qua thách thức, bằng nỗ lực nội tại, được tiếp sức của hệ thống chính trị, cụ thể hóa bằng Nghị quyết 45... ngành công nghiệp (CN) TP Cần Thơ đã và đang sẵn sàng cho giai đoạn mới: Giai đoạn bứt phá trong tiến trình xây dựng, phát triển hiệu quả và bền vững.

* THỜI CƠ VÀ THÁCH THỨC MỚI

Hoạt động sản xuất tại nhà máy sản xuất Zeolite 4A – Công ty Cổ phần Phân bón Hóa chất Cần Thơ. Ảnh: MỸ THANH.

Từ nay đến năm 2020, chủ trương của Đảng và Chính phủ là hình thành các trung tâm kinh tế, giao thương lớn của vùng ĐBSCL và cả nước gắn liền với phát triển mạnh CN và dịch vụ. Tại ĐBSCL không chỉ phát triển các ngành CN truyền thống như: CN chế biến nông sản, thực phẩm, cơ khí phục vụ nông nghiệp, mà chủ trương phát triển các ngành CN khác. Điển hình như: CN năng lượng tại Cần Thơ, Cà Mau, Trà Vinh, Sóc Trăng, Kiên Giang, Hậu Giang, Long An; CN lọc dầu, cơ khí đóng tàu tại Cần Thơ, Kiên Giang, Tiền Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Trà Vinh, Sóc Trăng... Trong bối cảnh này, xây dựng TP Cần Thơ trở thành thành phố động lực ĐBSCL (theo Nghị quyết 45), TP Cần Thơ là 1 trong 4 địa phương thuộc vùng kinh tế trọng điểm ĐBSCL... mở ra cơ hội mới, là tiền đề để thành phố tăng tốc phát triển kinh tế – xã hội. Bởi lẽ, từ đây, thành phố sẽ được đầu tư các công trình có ý nghĩa quốc gia và vùng, từng bước khắc phục những “điểm nghẽn” về cơ sở hạ tầng, nhất là giao thông để trở thành đô thị tiêu biểu, làm đầu tàu phát triển và có ảnh hưởng nhất định đối với các địa phương khác trong vùng ĐBSCL. Ngoài ra, với vị trí địa lý trung tâm vùng ĐBSCL, trải dài trên 55km dọc bờ Tây sông Hậu; giáp các tỉnh: An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Kiên Giang, Hậu Giang, TP Cần Thơ sẽ có điều kiện để hợp tác phát triển, tiếp nhận các dự án đầu tư mở rộng của các doanh nghiệp phía Nam, mở rộng thị trường tiêu thụ nông – lâm – hải sản...

Bên cạnh những cơ hội nêu trên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng: Ngoài những yếu tố do nội tại, sản xuất CN sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Đó là: Các vụ kiện bán phá giá của nước ngoài đối với sản phẩm xuất khẩu, cũng là những sản phẩm xuất khẩu chính của các nước đang phát triển sẽ nhiều hơn. Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế buộc Nhà nước phải cắt giảm đáng kể nhiều biểu thuế nhập khẩu, mở cửa thị trường bán lẻ... Đây là thách thức lớn đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất CN thiếu kinh nghiệm; tầm nhìn, năng lực về vốn... còn hạn chế. Ngoài ra, hội nhập kinh tế quốc tế vừa buộc các nhà sản xuất phải nhận thức được tầm quan trọng của việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế (tiêu chuẩn ISO, vấn đề lao động trẻ em, các chính sách về công nhân...) nhưng phải duy trì được khả năng cạnh tranh. Đặc biệt, mỗi nước nhập khẩu được phép có tiêu chuẩn, quy chế riêng và có những “biện pháp cần thiết” để thực thi các rào cản công nghệ (TBT) hay còn gọi là “tiêu chuẩn xanh”... Ngoài ra, những hệ quả từ cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu, lạm phát... chắc chắn sẽ tạo ra những rủi ro kinh doanh lớn hơn đối với phần lớn các doanh nghiệp mới hình thành, quy mô nhỏ do phải tăng cường quá lớn các nguồn lực đầu tư trong khi lợi nhuận thu được rất nhỏ bé.

* XÂY DỰNG “BỘ KHUNG” VỮNG CHẮC

UBND TP Cần Thơ vừa phê duyệt đề án Quy hoạch phát triển CN TP Cần Thơ giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn đến năm 2025. Theo đó, thời gian tới, thành phố sẽ tập trung phát triển các ngành CN như: CN chế biến nông - lâm - thủy sản, thực phẩm đồ uống; CN sản xuất và phân phối điện - nước; CN lọc dầu, hóa dầu; CN cơ khí, điện tử và gia công kim loại... Đến năm 2015, giá trị sản xuất CN của toàn thành phố ước đạt 40.458 tỉ đồng và đạt 82.831 tỉ đồng vào năm 2020... Phấn đấu đến năm 2020, TP Cần Thơ hình thành thêm 6 khu CN mới, trong đó có khu công nghệ cao; đưa tổng số khu CN tập trung trên địa bàn thành phố lên 10 khu với tổng diện tích 3.680 ha; phát triển thêm một số cụm CN, đưa tổng diện tích đất dành cho CN lên khoảng 4.000 ha...

Ngoài các mục tiêu, định hướng, quy hoạch đưa ra 7 giải pháp ở các lĩnh vực: về thị trường; đầu tư phát triển vùng nguyên liệu, đảm bảo vật tư nguyên liệu phục vụ cho các ngành chế biến; khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất CN; phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ... Trong các giải pháp, TP Cần Thơ xác định thị trường đóng vai trò rất quan trọng. Vì thế, trong những năm tiếp theo, thành phố chú trọng phát triển thị trường từ cả 2 phía: Một mặt, phát triển thị trường cung ứng nguyên vật liệu, vật tư đầu vào và hàng hóa khác phục vụ nhu cầu sản xuất và tiêu dùng. Mặt khác, phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa do thành phố sản xuất, nhất là thị trường các tỉnh trong vùng ĐBSCL và thị trường xuất khẩu sang các nước láng giềng; từng bước hình thành các thị trường khác như: thị trường vốn, thị trường lao động... Ngoài ra, quy hoạch cũng đề ra 6 chính sách trong tiến trình xây dựng thành phố trở thành thành phố CN như: chính sách đất đai, thu hút đầu tư, huy động vốn, khoa học công nghệ, đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực, phát triển vùng nguyên liệu... Có thể nói, Quy hoạch phát triển CN TP Cần Thơ giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn đến năm 2025 là “bộ khung” cơ bản để TP Cần Thơ phát triển sản xuất CN đạt hiệu quả, bền vững trong tiến trình thành phố phát triển trở thành thành phố CN trước năm 2020 như tinh thần Nghị quyết 45.

* ĐỊNH HƯỚNG CHO GIAI ĐOẠN MỚI

Để ngành CN của thành phố phát triển theo hướng bền vững, Tiến sĩ Trần Thanh Bé, Viện trưởng Viện Kinh tế-Xã hội TP Cần Thơ, cho rằng: Vấn đề chuyển đổi từ quy trình công nghệ máy móc thiết bị lạc hậu sang công nghệ hiện đại là yêu cầu tất yếu. Vì vậy, TP Cần Thơ cần tập trung phát triển CN sạch, CN phụ trợ để thúc đẩy các ngành khác phát triển; phải dựa vào thế mạnh, vào lợi thế tương đối để đầu tư vào những ngành mà nơi khác không cạnh tranh, từng bước đầu tư vào chiều sâu dựa trên lợi thế so sánh để ngày càng gia tăng ưu thế cạnh tranh. Xét trong phạm vi của vùng và cả nước, nông nghiệp của vùng ĐBSCL giữ vai trò đặc biệt quan trọng và đảm bảo vấn đề an ninh lương thực. Ít ra, trong vài thập kỷ nữa, với lợi thế tự nhiên vốn có, nông nghiệp vẫn giữ thế mạnh và chiếm tỷ trọng đáng kể trong cơ cấu kinh tế của vùng. Tuy nhiên, muốn giữ vững vị trí này, ngành CN và thương mại-dịch vụ phải phát triển cân xứng để thúc đẩy nông nghiệp cùng phát triển và góp phần làm gia tăng giá trị cho các sản phẩm nông nghiệp.

Theo UBND TP Cần Thơ, mục tiêu phát triển của ngành CN của thành phố: tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 18%/năm giai đoạn 2011-2015, đạt 16,8% giai đoạn 2016-2020 và đạt 11,4% giai đoạn 2021- 2025; cơ cấu ngành CN – xây dựng trong nền kinh tế năm 2015 chiếm 46,84% và chiếm 48,6% vào năm 2020. Để đạt mục tiêu này, trong định hướng phát triển, TP Cần Thơ sẽ hình thành rõ nét các vùng kinh tế CN động lực để tạo ra sự liên kết giữa nông thôn, giữa vùng nguyên liệu với các cơ sở sản xuất CN. Việc phát triển này sẽ được gắn kết với việc phát triển kinh tế – xã hội, với an ninh quốc phòng, đồng thời đảm bảo môi trường sinh thái. Ngành CN Cần Thơ sẽ được phát triển phù hợp với điều kiện địa lý tự nhiên, tiềm năng về tài nguyên thiên nhiên, về con người, hỗ trợ phát triển và phát huy những tiềm năng, thế mạnh, lợi thế so sánh của thành phố... Phát triển CN TP Cần Thơ nằm trong tổng thể phát triển kinh tế –xã hội của thành phố cũng như phát triển CN của cả nước; tương xứng với vai trò đầu tàu của vùng ĐBSCL và là động lực cơ bản để xây dựng TP Cần Thơ cơ bản trở thành thành phố CN có cơ cấu kinh tế hiện đại. Song song với phát triển CN ở các khu vực trung tâm, khu kinh tế động lực, thành phố sẽ phát triển CN nông thôn, từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giảm dần khoảng cách giữa nông thôn và thành thị...

***

6 năm thực hiện Nghị quyết 45, TP Cần Thơ đã thật sự chuyển mình trong phát triển kinh tế – xã hội. Ở lĩnh vực CN, hiện nay, thực hiện Đề án Quy hoạch phát triển CN TP Cần Thơ giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn đến năm 2025, các ngành hữu quan của thành phố đang gấp rút hoàn thành, triển khai các chương trình nhánh như: phát triển ngành cơ khí trọng điểm; phát triển sản phẩm CN chủ lực, các ngành CN ưu tiên, CN mũi nhọn; các ngành CN phụ trợ và các cụm CN... Thành quả của những năm qua, cộng với nỗ lực phát huy sức mạnh nội lực, TP Cần Thơ đã sẵn sàng bứt phá trong phát triển CN, thúc đẩy phát triển kinh tế, từng bước khẳng định vai trò trung tâm, động lực phát triển vùng ĐBSCL trong thời gian tới.