Cựu Ngoại trưởng Albright (trái) sẽ thay mặt Tổng thống đắc cử Obama dự hội nghị G20. Ảnh: Reuters

Hôm nay 15-11, hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế lớn
nhất thế giới (G20) khai mạc tại Washington, dưới sự chủ trì của Tổng thống Mỹ sắp mãn nhiệm George Bush. Với mục đích tìm cách đưa kinh tế toàn cầu thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất trong gần 8 thập niên qua, hội nghị được kỳ vọng sẽ đề ra kế hoạch hành động cụ thể để củng cố hệ thống ngân hàng thế giới và ngăn chặn khủng hoảng trong tương lai. Tuy nhiên, những diễn biến gần đây cho thấy G20 chưa thể có biện pháp tức thời khống chế cuộc khủng hoảng.

Trước thềm hội nghị, Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ vẫn bất đồng về việc bổ sung các quy định cần thiết cho các định chế tài chính toàn cầu. Các nhà lãnh đạo EU ủng hộ kế hoạch cần có thêm nhiều quy định mới sau khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), hai “biểu tượng” của hệ thống Bretton Woods hình thành năm 1944, bị chỉ trích vì không ngăn ngừa được cuộc khủng hoảng tài chính. Cuối tuần trước, các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương G20 tham gia cuộc họp trù bị tại Brazil cũng nhấn mạnh sự cần thiết có thêm nhiều quy định và hợp tác hành động giữa các nước. Tuy nhiên, Mỹ phản đối điều này và cho rằng nhà nước không nên can thiệp quá sâu vào vấn đề kinh tế. Washington cũng không ủng hộ việc thành lập một cơ chế chung điều phối các thị trường tài chính toàn cầu.

Trong khi đó, các nước đang phát triển chỉ trích gay gắt Mỹ và EU thiếu trách nhiệm khi để xảy ra khủng hoảng tài chính, kéo theo sự sụt giảm tăng trưởng ở các nền kinh tế đang bùng nổ này. Brazil và Ấn Độ, đại diện các nền kinh tế mới nổi, cho rằng các định chế hiện nay như Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7), IMF và WB đã lỗi thời. Mặc dù cam kết chi 35 tỉ USD cho vay giúp các nước vượt qua “bão tài chính”, nhưng Chủ tịch WB Robert Zoellick thừa nhận định chế này đang đối mặt với khủng hoảng. Trong khi đó, trước khả năng IMF cạn vốn, Thủ tướng Nhật Taro Aso cho biết tại hội nghị G20 ông sẽ đề nghị cho IMF vay 100 tỉ USD (từ nguồn dự trữ ngoại hối 980 tỉ USD), nhằm giúp các nền kinh tế khó khăn như Iceland, Pakistan và những nước đang cầu cứu IMF. Hiện nay, hầu hết các nước đang phát triển đều muốn thay đổi hoàn toàn hệ thống Bretton Woods để họ có vai trò tương xứng hơn.

Những tranh cãi giữa các nước khiến giới phân tích cho rằng hội nghị G20 khó có thể đưa ra bất kỳ cam kết chắc chắn nào. Mặt khác, thời gian còn lại của chính quyền Bush chỉ hơn 2 tháng, trong khi Tổng thống đắc cử Barack Obama lại không tham dự hội nghị, mà chỉ cử đại diện là cựu Ngoại trưởng Madeleine Albright và cựu Hạ nghị sĩ bang Iowa Jim Leach. Vấn đề nằm ở chỗ qui mô kinh tế Mỹ quá lớn và ảnh hưởng của nước này lên các định chế tài chính quốc tế mạnh đến nỗi bất cứ sự thay đổi quan trọng nào trong hệ thống kinh tế toàn cầu chỉ xảy ra khi có sự tán thành của Washington.

Dẫu vậy, các nhà phân tích cho rằng hội nghị thượng đỉnh G20 sẽ là sự khởi đầu tiến trình lâu dài về việc tái cơ cấu hệ thống tài chính toàn cầu. G20 sẽ còn nhiều cuộc họp cấp cao, có thể tại Nhật Bản vào đầu năm tới và sau đó là ở châu Âu.

N.MINH (Theo AFP, FT, Washingtonpost)