Những người ủng hộ đảng Cấp tiến Serbia xuống đường thị uy lực lượng tại Belgrade ngày 6-5. Ảnh: Reuters

Vài ngày trước khi Serbia tổ chức tổng tuyển cử trước thời hạn (Chủ nhật 11-5 tới), được xem như bước ngoặt quyết định các mối quan hệ tương lai giữa nước này với Liên minh châu Âu (EU), EU đã đưa ra một số “củ cà-rốt” để tác động cử tri Serbia với hy vọng họ sẽ ủng hộ các nhà lãnh đạo thân EU.

Ngày 6-5, người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC) Frison Roscam-Abbing thông báo 16 nước thành viên EU đã đồng ý mở cửa biên giới cho công dân Serbia được tự do sang châu Âu mà không cần thị thực. Hôm qua, Phó Chủ tịch EC Jacques Barrot đã đến Belgrade để đưa “bản lộ trình” cho các cuộc đàm phán với các quan chức Serbia về thỏa thuận miễn visa cho công dân nước này.

Trước đó, ngày 29-4, EU đã ký Thỏa thuận Ổn định và Hội nhập (SAA) với Serbia nhằm mở đường cho nước này trở thành thành viên EU, bất chấp việc Belgrade chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu và điều kiện gia nhập EU. Một trong những điều kiện hàng đầu mà Serbia chưa đáp ứng đó là bắt giữ và giao nộp cho tòa án quốc tế La Haye những người mà họ gọi là “tội phạm chiến tranh” trong khi hầu hết người Serbia xem như những “vị anh hùng”, đặc biệt là tướng Ratko Mladic. Có được SAA trong tay, theo Bộ Tài chính Serbia, Belgrade sẽ nhận được 1 tỉ euro từ ngân sách dành cho nước sắp gia nhập EU dùng để phát triển các vùng nông thôn, giải quyết các vấn đề môi sinh và các dự án trên lĩnh vực giáo dục.

Trên thực tế, theo các nguồn tin, phần lớn công dân Serbia dù được miễn thị thực khi nhập cảnh vào EU, nhưng phải có nhận dạng sinh trắc học kèm theo hộ chiếu. Đồng thời, Serbia cũng phải nhượng bộ trong vấn đề Kosovo. Theo Ngoại trưởng Vuk Jeremic, đại sứ Serbia tại các nước EU đã công nhận nền độc lập của Kosovo, được Belgrade triệu hồi từ tháng 2-2008, sẽ quay trở lại các sứ quán vào mùa Thu này. Nhiều ưu đãi của một nước thành viên SAA cũng bị “đóng băng” cho đến khi Serbia hoàn tất các điều kiện gia nhập EU.

Theo các nhà phân tích, EU phải hành động khẩn trương như vậy vì lo ngại cử tri Serbia, bao gồm cả những người ôn hòa muốn Serbia gia nhập EU, sẽ bỏ phiếu ủng hộ đảng dân tộc cấp tiến chống phương Tây để trả đũa việc nhiều nước EU công nhận Kosovo độc lập. Một cuộc thăm dò dư luận mới được công bố do Trung tâm nghiên cứu chính trị Serbia thực hiện cho thấy có đến 66% dân chúng Serbia ủng hộ việc ký hiệp định SAA, điều này đồng nghĩa với việc tạo ưu thế cho phe thân phương Tây. Tuy nhiên, một cuộc thăm dò khác cho thấy đảng Cấp tiến của Tomislav Nikolic, người vừa thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua, sẽ về đầu trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới, cho dù Tổng thống thân phương Tây Boris Tadic dọa rằng điều đó sẽ khiến Serbia bị cô lập và bất ổn.

PHÚC NGUYÊN

(Tổng hợp từ BBC, Sofiaecho, AP, TTXVN)