Kinh tế nông thôn phát triển ổn định, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Có được kết quả này không thể không kể đến những đóng góp của các tổ chức kinh tế hợp tác, mà cụ thể là vai trò của hợp tác xã (HTX). Thực tiễn đã khẳng định kinh tế tập thể (KTTT) là yếu tố và động lực cơ bản để đổi mới tư duy, nâng cao trình độ sản xuất cho nông dân, tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.

Khẳng định hướng đi

Tỉnh Tiền Giang hiện có 1 liên minh HTX nông nghiệp và 102 HTX (gồm 44 HTX nông nghiệp, 17 HTX tiểu thủ công nghiệp, 8 HTX thương mại dịch vụ, 3 HTX xây dựng, 11 HTX vận tải, 2 HTX thủy sản, 1 HTX y tế) và 16 quỹ tín dụng nhân dân. Ông Đỗ Văn Trị, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Tiền Giang, cho biết: “Năm 2013 dù tình hình kinh tế khó khăn nhưng doanh thu của các đơn vị KTTT vẫn giữ mức ổn định so với năm 2012. Tổng doanh thu đạt trên 1.831 tỉ đồng, tăng 10,15% so với năm 2012, lợi nhuận đạt 24,42 tỉ đồng, tăng 0,32% so với năm 2012. Nhiều HTX đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho nông dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật (KHKT) vào sản xuất. Lĩnh vực hoạt động của các HTX ngày càng phong phú, đa dạng, như: làm dịch vụ thủy lợi, bảo vệ thực vật, cung ứng vật tư, khuyến nông, KHKT, thú y, bao tiêu sản phẩm”. Theo ông Trị, một số HTX như: HTX Bình Tây, Tân Mỹ Chánh, Hòa Lộc, Bình Nhì, Chăn nuôi và thủy sản Gò Công, chế biến thức ăn chăn nuôi Bình Minh… là một trong những HTX nông nghiệp điển hình trong phong trào chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đưa tiến bộ KHKT, công nghệ mới vào sản xuất. Các HTX này đã chủ động vươn lên, thực sự trở thành chỗ dựa tin cậy cho xã viên.

Nhiều xã viên đã khấm khá khi tham gia vào các mô hình KTTT của các HTX.

Theo Liên minh HTX Tiền Giang, năm 2013, trong điều kiện kinh tế còn khó khăn, giá cả vật tư đầu vào tăng cao, nhưng nhiều HTX đã thu hút được nhiều xã viên tham gia, tạo công ăn việc làm cho lao động địa phương. HTX Bình Tây tạo được lòng tin cho nhiều người dân, với phương pháp luôn đổi mới trong tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh phù hợp thực tiễn. HTX còn chủ động liên doanh, liên kết với các nhà khoa học, doanh nghiệp và các cơ quan chuyên môn xây dựng các mô hình nông nghiệp; vùng sản xuất hàng hóa tập trung; tổ chức tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề, nâng cao kiến thức cho xã viên. HTX Hòa Lộc được tái chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nâng số hộ xã viên từ 19 lên 34 hộ với diện tích khoảng 21ha. Bên cạnh đó, HTX đã xây dựng xong nhà máy sơ chế đóng gói và sắp tới sẽ sản xuất xoài theo tiêu chuẩn Global GAP nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong việc xuất khẩu sản phẩm ra thị trường nước ngoài. Trong năm 2013, HTX này đã xuất khẩu khoảng 35 tấn xoài cát Hòa Lộc sang thị trường Nhật Bản, giá trị đạt khoảng 7.000 USD. Ngoài ra, HTX còn được tổ chức Socodevi hỗ trợ kinh phí thành lập 2 tổ phun xịt, dụng cụ bảo hộ lao động khoảng 50 triệu đồng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, KTTT của tỉnh Tiền Giang vẫn bộc lộ những mặt hạn chế như: Hiệu quả hoạt động của nhiều HTX thấp, một số HTX thanh long, sơ ri, khóm…vẫn chưa tìm được đầu ra ổn định, chưa ký được hợp đồng tiêu thụ. Một số HTX hoạt động còn mang tính hình thức, chưa chủ động, còn trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa chuyển đổi kịp thời theo cơ chế thị trường; cơ sở vật chất còn nghèo, thiếu vốn hoạt động, sức cạnh tranh yếu; các điển hình, nhân tố mới chưa nhiều; trình độ quản lý và điều hành của cán bộ quản lý HTX còn nhiều bất cập.

Xở gỡ khó khăn

Ông Nguyễn Văn Tú, Phó Chủ tịch UBND huyện Cái Bè, kiêm Trưởng Ban chỉ đạo KTTT huyện Cái Bè, cho biết: “Thời gian qua, KTTT huyện có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần phát triển và nâng cao vai trò KTTT địa phương, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp. Huyện có 5 HTX kinh doanh trái cây, doanh thu bình quân một HTX trên 6,2 tỉ đồng/năm; 4 HTX nông nghiệp doanh thu bình quân khoảng 644,5 triệu đồng/năm… Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa đạt như kỳ vọng. Đa phần các HTX vẫn còn khó khăn, hạn chế như: tư tưởng về HTX kiểu cũ vẫn còn tồn tại ở một bộ phận người dân; cơ sở vật chất của đa số HTX còn thiếu thốn; thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh chưa cao; vốn tích lũy thấp nên khó tái đầu tư, chưa huy động được nhiều xã viên, vốn góp của xã viên còn hạn chế…”. Theo đó, ông Tú đề nghị ngoài sự nỗ lực của các HTX rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước về vốn, đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm… tạo nguồn thu nhập, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho xã viên.

Theo ông Đỗ Văn Trị, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Tiền Giang, thời gian tới, Liên minh HTX sẽ tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến vai trò, ý nghĩa của việc phát triển KTTT nhằm tạo những chuyển biến rõ nét về nhận thức đối với HTX trong nền kinh tế thị trường và mô hình HTX kiểu mới. Khuyến khích các HTX tăng cường liên doanh, liên kết với nhau nhằm tăng sức mạnh; đa dạng hóa các loại hình HTX trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Từ đó, nhân rộng ra toàn tỉnh, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững.

Mới đây, tại buổi hội nghị về tổng kết tình hình hoạt động của Liên minh HTX Tiền Giang năm 2013, bà Trần Kim Mai, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Tiền Giang cho rằng, KTTT có vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển, nhất là trong giai đoạn kinh tế khó khăn. Năm qua, Liên minh HTX cùng các đơn vị thành viên đã có nhiều đóng góp quan trọng, góp phần đưa doanh thu và lợi nhuận đạt cả hai tiêu chí thể hiện quyết tâm cao trong đổi mới phương thức sản xuất. Thời gian tới, các HTX cần cố gắng duy trì kết quả đạt được; Liên minh HTX cần tăng cường vai trò, trách nhiệm trong hỗ trợ các HTX giải quyết vướng mắc, khó khăn. Bên cạnh đó, cấp ủy và chính quyền các cấp tập trung chỉ đạo, tạo chuyển biến rõ nét về hoạt động của khu vực kinh tế này theo hướng bền vững. Hỗ trợ đăng ký bảo hộ quyền sở hữu thương hiệu hàng hóa. Củng cố, kiện toàn Ban Chỉ đạo phát triển KTTT ở từng cấp. Liên minh HTX tiếp tục hợp tác với Liên đoàn HTX Cộng hòa Liên bang Đức (DGRV) đào tạo bồi dưỡng xây dựng và quản lý mô hình KTTT hiệu quả; mở rộng quan hệ, tìm kiếm cơ hội hợp tác với nhiều tổ chức trong và ngoài nước.

Bài, ảnh: TÙNG THƯ