Ngày 13-4-1966, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập Đoàn Huấn luyện trinh sát đặc công (nay là Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126). Trải qua 55 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ qua các thời kỳ đã lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc trên chiến trường sông biển; là lực lượng đặc biệt tinh nhuệ và thiện chiến của Quân chủng Hải quân.

Ngay sau khi thành lập, Lữ đoàn 126 vừa trực tiếp chiến đấu với Hải quân Mỹ-ngụy trên sông biển miền Nam vừa huấn luyện bộ đội đặc công nước cho Quân đội ta. Trong 7 năm chiến đấu ở chiến trường Cửa Việt-Đông Hà (1966-1973), Lữ đoàn chiến đấu trên 300 trận; đánh chìm, đánh hỏng gần 400 tàu thuyền, tiêu diệt hàng nghìn tên địch. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đơn vị là lực lượng trực tiếp giải phóng quần đảo Trường Sa, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; làm nhiệm vụ quốc tế giúp nhân dân Cam-pu-chia thoát khỏi họa diệt chủng Pôn Pốt -Iêng Xa-ri năm 1979...

Trong những năm qua, đơn vị đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trọng tâm là huấn luyện, SSCĐ, xây dựng Lữ đoàn VMTD. Cán bộ, chiến sĩ thường xuyên đẩy mạnh phong trào thi đua "Huấn luyện giỏi, kỷ luật nghiêm, SSCĐ cao", thực hiện đột phá nâng cao chất lượng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu; huấn luyện sát nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo, đối tượng tác chiến và VKTB có trong biên chế; lấy chiến trường làm thao trường; kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện với hội thi, hội thao,  không ngừng nâng cao khả năng SSCĐ.

Thao diễn vượt vòng lửa trong lễ ra quân huấn luyện tại Lữ đoàn 126. Ảnh: Trần Xá

Từ yêu cầu thực tiễn, Đảng ủy, chỉ huy Lữ đoàn đã xây dựng nên mô hình “5 giỏi, 2 keo sơn”, “Nhiều hơn một”; đồng thời thường xuyên đổi mới phương pháp huấn luyện; huấn luyện đồng bộ chuyên sâu theo phương án tác chiến độc lập hoặc hiệp đồng với các lực lượng trong và ngoài Quân chủng.

Cấp ủy các cấp trong Đảng bộ Lữ đoàn thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng và rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên. Qua đánh giá chất lượng hàng năm, đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, nhất là nhiệm vụ đột xuất, khó khăn, gian khổ. Các tổ chức đảng giữ vững nguyên tắc trong sinh hoạt, đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, trọng tâm là sinh hoạt chi bộ và đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Đơn vị đã tập trung đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, nơi ăn ở, sinh hoạt, học tập... tạo cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp. Công tác hậu cần luôn đi trước một bước, bảo đảm kịp thời cho nhiệm vụ SSCĐ. Toàn đơn vị thực hiện tốt phong trào thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”. Công tác kỹ thuật cũng được triển khai toàn diện, đủ số lượng, đúng chủng loại. Các trang bị, khí tài đặc chủng được cán bộ, chiến sĩ bảo quản, bảo dưỡng theo đúng quy định. Lữ đoàn có nhiều cải tiến, sáng kiến, sáng chế được áp dụng vào thực tế…

Không chỉ hoàn thành nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, đơn vị còn làm tốt nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn trên biển. Đặc biệt năm 2020, Lữ đoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham gia cứu nạn thuyền viên tàu Vietship 01 tại khu vực biển Cửa Việt, tỉnh Quảng Trị... Việc làm của Đặc công Hải quân được Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận và đánh giá cao.

Năm 2021 và những năm tiếp theo, trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển đảo, Lữ đoàn được Thường vụ Đảng ủy Quân chủng xác định là lực lượng đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ. Do đó, đơn vị luôn làm tốt công tác quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng, nhiệm vụ các cấp đến mọi cán bộ, chiến sĩ; xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Huấn luyện bơi đường dài tại Lữ đoàn 126

Lữ đoàn tiếp tục huấn luyện cho bộ đội sử dụng thành thạo VKTB hiện có và trang bị mới được biên chế; vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật của Đặc công Hải quân trong tình hình mới. Toàn đơn vị chú trọng huấn luyện thực hành, huấn luyện dã ngoại trên các khu vực biển đảo xa; đột phá vào huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát thực tế chiến trường; huấn luyện theo các tình huống, các trận đánh, huấn luyện đối kháng; không ngừng nâng cao khả năng chịu đựng sóng gió, trôi dạt trên biển dài ngày cho bộ đội.

Toàn Lữ đoàn nêu cao vai trò của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, kết hợp xây dựng tổ chức đảng TSVM với đơn vị VMTD. Cán bộ, chiến sĩ tích cực, chủ động khắc phục khó khăn, xây dựng đơn vị có môi trường văn hoá, cảnh quan xanh-sạch-đẹp; nâng cao chất lượng công tác dân vận, giữ vững và tăng cường mối quan hệ với cấp uỷ, chính quyền địa phương và nhân dân nơi đơn vị đóng quân.

Phát huy thành tích đơn vị 3 lần Anh hùng LLVT nhân dân, cán bộ, chiến sĩ Đặc công Hải quân thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, không ngừng xây đắp truyền thống: “Anh dũng mưu trí; khắc phục khó khăn; đoàn kết lập công; chiến thắng liên tục”.

Lữ đoàn 126 được Đảng, Nhà nước 3 lần phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân (năm 1969, 1971 và 2020). Đội 1, Đội 2, Đội 3 và Đội 4 (nay là đại đội) và 13 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân (Đội 1 được tuyên dương 3 lần). Đảng bộ Lữ đoàn 126 là tổ chức cơ sở đảng xuất sắc trong Quân đội được tuyên dương trong chương trình cầu truyền hình “Ánh sáng niềm tin” nhân dịp kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam...

Theo Báo Hải quân Việt Nam